Με αφορμή την έκθεση που έχει τον εύγλωττο τίτλο «Στο φως» και φιλοξενείται στην γκαλερί Ευριπίδης έως τις 19 Νοεμβρίου, μιλά στον «Ε.Τ.» της Κυριακής για τη ζωή μας μετά και μαζί με την πανδημία, για την επίδραση που είχε στη δουλειά της η επικούρεια φιλοσοφία, για την τέχνη της και το ελληνικό κοινό. Τη συναντήσαμε στο ατελιέ της, στη Φιλοθέη, που είναι και αυτό λουσμένο στο φως.
Ονομάσατε τη νέα δουλειά σας «Στο φως». Πιστεύετε ότι οι άνθρωποι έχουν την ανάγκη να βαδίσουν προς το φως;
Η ανάγκη μας να πορευτούμε προς το φως, δηλαδή την ελπίδα, τη χαρά, την αγάπη, τη δημιουργία, την ένωση με τον Δημιουργό νομίζω πως την έχουμε πάντα μέσα μας. Συχνά την ξεχνάμε, οι συνθήκες δεν μας βοηθούν. Στις μέρες μας, ύστερα από τα ατελείωτα σκοτάδια που ζήσαμε, καλό θα ήταν να ξαναβρούμε τη δύναμη και κόντρα στους καιρούς να ξαναβγούμε στο φως.
Πώς βγαίνετε εσείς από την πανδημία, πόσο σας έχει επηρεάσει ως καλλιτέχνιδα και ως άνθρωπο; Σας άλλαξε σε κάτι;
Ο εγκλεισμός με ανάγκασε να κάνω μία τεράστια βουτιά μέσα μου, να ζυγίσω καλύτερα τα πρέπει και τα θέλω μου, με ωρίμασε η απομόνωση.
Είδα ότι προτεραιότητά μου είναι να απολαύσω τις στιγμές, να αγαπήσω και να αγαπηθώ, να εξερευνήσω τα πάντα γύρω μου, να μην αναβάλλω τίποτα, γιατί η διάρκεια της πορείας μας στη ζωή δεν είναι δεδομένη. Αυτό με έκανε πιο δυνατή, πιο σίγουρη ως άνθρωπο.
Και καθρέφτης αυτής της αλλαγής είναι η τωρινή μου δουλειά που προτείνω να εστιάζουμε περισσότερο στη θετική πλευρά της ζωής, γιατί πιστεύω πως αυτή είναι θείο δώρο.
Πιστεύετε ότι άλλαξε η κοινωνία μετά την πανδημία;
Στη δισκογραφία, με τον Στέλιο
Σίγουρα άλλαξε. Καταρχάς μάθαμε να ζούμε μόνοι μας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Επικοινωνούμε περισσότερο μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, που συχνά διευκολύνουν τη ζωή μας. Καταλάβαμε ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο, ίσως η πανδημία να μας ωρίμασε. Εύχομαι γρήγορα να φτάσουμε σε εκείνο το σημείο εμπιστοσύνης, ώστε να ανοίξουν πάλι οι αγκαλιές, που τις έχουμε τόσο ανάγκη.
Ποια συναισθήματα θέλετε να προσφέρετε στο φιλότεχνο κοινό με τη νέα σας δουλειά;
Το συναίσθημα της ευφορίας που έρχεται ύστερα από τη γνώση και τη συνειδητοποίηση, το άνοιγμα προς τη ζωή. Θα ήθελα να φορτίσω το κοινό μου με θετική ενέργεια που είναι η πηγή της χαράς, της αγάπης και της δημιουργίας.
Σε κάθε έργο σας υπάρχει μια φωτεινή πηγή προς την οποία βαδίζουν οι άνθρωποι. Στην κοινωνία σήμερα, υπάρχουν φωτεινές πηγές, φωτεινά πνεύματα προς τα οποία μπορούμε να προσανατολιστούμε;
Συχνά στα έργα μου υπάρχει μία φωτεινή πηγή, αυτή δεν είναι απαραίτητο να είναι κάποιος άλλος που σίγουρα υπάρχει για να μας οδηγήσει. Μπορεί να είναι η προβολή του δικού μας φωτός, της δικής μας ανάγκης για ανάταση και εξέλιξη, το δικό μας άνοιγμα που καταφέραμε ή μπορούμε να πετύχουμε εάν έχουμε έναν θετικό στόχο που μας φωτίζει για να τον πραγματοποιήσουμε.
Επίσης τα σχήματά σας δεν είναι σαφή. Αυτό γίνεται για να νιώσετε κι εσείς και το κοινό περισσότερο ελεύθεροι;
Δεν μου αρέσει να είμαι δογματική και περιγραφική. Μου αρέσει αλλού τα σχήματα να είναι ξεκάθαρα και αλλού να χάνονται το ένα μέσα στο άλλο, για να δίνω τη δυνατότητα στον θεατή να τα συμπληρώσει όπως θέλει, να δημιουργήσει, να τελειώσει το έργο όπως εκείνος το νιώθει. Αλλωστε και στη ζωή έτσι δεν γίνεται; Υπάρχουν καταστάσεις, σκέψεις απόλυτες και άλλες που μπορούν να αλλάξουν στην πορεία, δεν είναι ξεκάθαρες. Μήπως αυτή δεν είναι η μαγεία της ζωής;
Γενικότερα η ζωγραφική σας είναι ένας δρόμος που σας οδηγεί στην ελευθερία;
Ναι, με οδηγεί στην ελευθερία, στην επικοινωνία με το μέσα μου και το όλον γύρω μου με συναρπάζει και με προσδιορίζει.
Πιστεύετε ότι ο αποδέκτης, ο θεατής, συνεχίζει το έργο που βλέπει με τη φαντασία του; Κάνει προβολή του εαυτού του σ’ αυτό;
Αυτός είναι ο στόχος μου. Πιστεύω πως η ουσιαστική επικοινωνία είναι πάντα δυαδική. Ο ένας προτείνει και ο άλλος συμπληρώνει, το πάει ίσως πιο μακριά. Μακάρι στη ζωγραφική μου, ο θεατής να κάνει προβολή του εαυτού του.
Καταλαβαίνετε πότε έχει ολοκληρωθεί ένα έργο σας και πώς νιώθετε τότε;
Η δημιουργία είναι συχνά μια σχέση ερωτική, υπάρχουν στιγμές ανάτασης και λαχτάρας και στιγμές έντασης, πάλης, απογοήτευσης. Είναι και μια γέννα με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Κάποια στιγμή, άλλοτε γρήγορα, άλλοτε μετά από πολλές «ωδίνες», γεννιέται το έργο και τότε αισθάνομαι ανακουφισμένη αλλά και άδεια γιατί το έργο πια έχει φύγει από μένα και είναι έτοιμο να ακολουθήσει τους δικούς του ορίζοντες.
Γενικά, ποια μηνύματα θέλετε να δώσετε στο κοινό; Η αρετή, η δικαιοσύνη, η καλοσύνη πρέπει να συμβαδίζουν με την ευχαρίστηση και αντίστροφα;
Εάν αναλογιστούμε τη ζωή μας, θα δούμε ότι τις φορές που είμαστε καλά, είμαστε ευτυχισμένοι με τον εαυτό μας και τον κόσμο γύρω μας, είμαστε καλοί, δίκαιοι, γεμάτοι αγάπη. Πιστεύω ότι η ευτυχία συμβαδίζει με την ψυχική ισορροπία και την αποδοχή του εαυτού μας και των άλλων.
Η επικούρεια φιλοσοφία μπορεί να έχει θέση στη ζωή μας σήμερα;
Ειδικά σήμερα που είμαστε όλοι απομονωμένοι, γεμάτοι άγχος για την οικονομική κρίση, υπό την απειλή ακόμα και του πολέμου, η επικούρεια φιλοσοφία μάς καλεί εν ολίγοις, να συμφιλιωθούμε με τον εαυτό μας για να δεχτούμε και να αγαπήσουμε και τον κόσμο γύρω μας, να σταματήσουμε να είμαστε τόσο υλιστές, να σεβαστούμε τη φύση, τη φιλία, να συνειδητοποιήσουμε τα όριά μας. Με αυτόν τον τρόπο ο Επίκουρος είναι πάντοτε επίκαιρος.
Ο Χριστόφορος Μαρίνος ονομάζει τα έργα σας «φυλαχτά». Θέλετε η δουλειά σας να έχει θεραπευτική δράση στο κοινό;
Στόχος μου είναι να φορτίσω τα έργα μου με όσο το δυνατόν θετική ενέργεια. Χρησιμοποιώ σύμβολα που έχουν ευεργετική δράση στο ασυνείδητό μας. Ακόμα και οι σχέσεις των υλικών μεταξύ τους μπορούν να σε ηρεμήσουν. Εάν τα έργα μου είναι ικανά να δημιουργήσουν ευεξία και ακόμα καλύτερα να θεραπεύσουν, δεν είμαι εγώ που μπορώ να το κρίνω. Φυσικά θα το ήθελα πολύ.
Εσείς πώς επιτυγχάνετε την αρμονία στη ζωή σας;
Κάνοντας θετικές σκέψεις, βλέποντας το ποτήρι μισογεμάτο, δίνοντας δεύτερη ευκαιρία στον εαυτό μου και στους άλλους, βάζοντας στόχους που με συναρπάζουν. Ετσι έμαθα να αναγνωρίζω την ομορφιά και την αρμονία, αγαπάω τη ζωή στο σύνολό της.
Η ζωγραφική είναι μια καθημερινή ενασχόληση;
Καθημερινή και απαραίτητη όπως ο χτύπος της καρδιάς μου, η αναπνοή μου για να υπάρχω.
Εχετε ζήσει και δουλέψει εκτός από την Αθήνα και στο Παρίσι. Πόλη του Φωτός. Πώς σας έχει επηρεάσει; Τι έχει δώσει η κάθε πόλη στη δουλειά σας;
Το Παρίσι από μόνο του είναι ένα έργο τέχνης. Την τέχνη τη ζεις παντού, την αναπνέεις. Ερχεσαι σε επαφή με καλλιτέχνες με διαφορετικές κουλτούρες κι έτσι ανοίγουν οι ορίζοντές σου. Ο τεράστιος ανταγωνισμός σε κάνει καλύτερο επαγγελματία. Βλέπεις τι κουβαλάς από τον τόπο σου, από το είναι σου, το συγκρίνεις με τους άλλους, παίρνεις στοιχεία και προχωράς. Η Αθήνα είναι η μητέρα, η γλύκα των παιδικών μου χρόνων. Το άπλετο φως, τα παστέλ χρώματα, η επικοινωνία με αυτούς που πρωτοαγάπησα. Είναι και η επαφή που μπορώ να έχω με την Ιστορία μας. Αρκεί μια βόλτα στο ιστορικό κέντρο και η ενέργειά μου δυναμώνει. Σίγουρα οι δύο αυτές πόλεις με έχουν γαλουχήσει, η κάθε μία με τον δικό της τρόπο.
Η ελληνική τέχνη τι θέση έχει στο εξωτερικό;
Παρόλο που η Μεσόγειος γενικώς αλλά και η Ελλάδα παραδοσιακά γεννάει εικαστικούς, οι Ελληνες καλλιτέχνες, αν και εξαιρετικοί, δεν είναι ακόμα εξαγώγιμο προϊόν. Δεν έχουν φροντίσει γι’ αυτό ούτε η πολιτεία ούτε οι συλλέκτες που δυστυχώς έχουν μία ατελείωτη ξενομανία, εν αντιθέσει με τους ανάλογους συλλέκτες του εξωτερικού που υποστηρίζουν-σπρώχνουν τους καλλιτέχνες τους. Οι Ελληνες καλλιτέχνες είναι μονομάχοι, προσπαθούν και παλεύουν ως μονάδες για να έχουν μία θέση στο διεθνές καλλιτεχνικό γίγνεσθαι.
Μελλοντικά σχέδια και όνειρα;
Μετά την έκθεσή μου στην Gallery Ευριπίδης έως τις 19 Νοεμβρίου, θα δημιουργήσω κοστούμια στην παράσταση η «Πανσέληνος του Λαζάρου» του Χριστόφορου Χριστοφή στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών που θα παρουσιασθεί 16-21 Δεκεμβρίου. Ακολουθεί ατομική μου έκθεση στο Λονδίνο, στην Gallery Boulakia, την άνοιξη του ’23, αργότερα στην Κύπρο, στην Alfa CK Gallery, και η ζωή συνεχίζεται…
Ροή Ειδήσεων 
