Η Μαρίνα Πετρή, γνωστή για τις επιλεκτικές ατομικές της παρουσιάσεις, καταθέτει μια εικαστική πρόταση που συνδυάζει την ενδελεχή φιλοσοφική της σκέψη με ετερόκλητες καλλιτεχνικές προσεγγίσεις. Στα έργα της, η πολυχρωμία των υλικών συναντά την ευρηματικότητα της γραφής και την ιδιαιτερότητα του ύφους, δημιουργώντας έναν προσωπικό και αναγνωρίσιμο εικαστικό κώδικα.

Εμπνεόμενη από τις εμβληματικές φράσεις του Νίκου Καζαντζάκη «Αγάπα τον άνθρωπο γιατί είσαι εσύ…» και «Το μεγαλύτερο ταξίδι μας το κάνουμε με την ψυχή μας», η Μαρίνα Πετρή καταπιάνεται από το 2014 με μια θεματική που διατρέχει ποικιλοτρόπως την έννοια της σταύρωσης. Η έκθεση «Σταύρωσον» παρουσιάζει μια σειρά έργων που περιλαμβάνουν σχέδια με μελάνι, μικτή τεχνική σε ξύλο, παστέλ σε χαρτί, ακρυλικά και λαδομπογιές σε καμβά, καθώς και ψηφιακή τέχνη σε πλέξι γκλας.

Η καλλιτέχνις, γνώστης των μυστικιστικών συμβόλων, ανασύρει μυσταγωγικά τον απόηχο της συμβολικής του Μεσαίωνα και της Αναγέννησης για τη σταύρωση του Θεανθρώπου, τον μεταπλάθει και τον συνδέει με τη σύγχρονη «σταύρωση» του ανθρώπου. Η προσέγγισή της είναι ανορθόδοξη αλλά ταυτόχρονα οικεία, καθώς αντλεί στοιχεία από τις προσωπικές της εμπειρίες και τις κοινωνικές αλλαγές που βίωσε.

Η Μαρίνα Πετρή μας μίλησε για την δουλειά της και την νέα της έκθεση.

Ερώτηση: Πώς τιτλοφορείτε την τελευταία σας εικαστική δουλειά που εκτίθεται στην γκαλερί  Art Place – Kyriakos Petalidis από παραμονές του Ελληνικού Πάσχα 2025 μέχρι το τέλος Απριλίου;

Μαρίνα Πετρή:  Απλά και μονολεκτικά, «Σταύρωσον»  που παραπέμπει  την γνωστή σε όλους μας φράση «Άρον Άρον, σταύρωσον αυτόν!» της παράτυπης δίκης κατά την οποία ο Πιλάτος παραδίδει τον Ιησού για να σταυρωθεί.

Ερώτηση: Ίσως να φανεί ρατσιστική ερώτηση, αλλά είναι εντυπωσιακό πώς καταπιάνεται μια γυναίκα με αυτήν την θεματική, αφού το ανδρικό φύλο κυριαρχεί στον κόσμο του κλήρου της εκκλησίας και κατ’ επέκταση και άλλων παρομοίων δράσεων γύρω από αυτό.

Μαρίνα Πετρή:  Είναι σίγουρο ότι μέχρι και σήμερα η Εκκλησία δείχνει ότι εξακολουθεί να αντιλαμβάνεται  και να τοποθετεί το γυναικείο φύλο σε υποδεέστερη θέση από το ανδρικό, αλλά αυτό ξεκινά από τα αρχαία χρόνια όταν καταλύεται η μητριαρχία και χάνει τα πρωτεία η λατρεία των γυναικείων θεοτήτων που ταυτίζονται με την άγρια φύση. Τα μυητικά κέντρα όπως αυτό των Ελευσίνιων καθώς και η συμμετοχή των Ολυμπιακών αγωνισμάτων είναι καθαρά ανδρικό θέμα και το δεύτερο ισχύει μόνο για την Ελληνική φυλή.

Ωστόσο μέχρι τις μέρες μας υπάρχει στους κόλπους των μυστικών εταιριών και θρησκευτικών ιερατείων η πεποίθηση ότι η γυναίκα γεννιέται μυημένη! Επίσης είναι αξιοπρόσεκτο ότι εξακολουθούν να υπάρχουν πολλοί φορείς αμιγώς γυναικείοι και προσπαθούν για την ενημέρωση και τα δικαιώματα της γυναίκας και των παιδιών. Αποτελεί  θλιβερό γεγονός ότι η «πανδημία» άνοιξε τους ασκούς της έμφυλης, κυρίως ενδοοικογενειακής, βίας   στην Ελλάδα.

Η Παναγία είναι ένα μοναδικό σύμβολο του Χριστιανισμού που κατά πολλούς έχει αντικαταστήσει τις ιδιότητες της Αρτέμιδος, της Αθηνάς και της  Ήρας και κουβαλά την σιωπή του πόνου αλλά και ένα μοναδικό λαοφιλή  δίαυλο  επικοινωνίας με την ανώτερη δύναμη.

Η πρώτη μου εμπειρία με τον αποκλεισμό στο φύλο μου ήταν στα παιδικά μου χρόνια όταν ο παππούς μου Νίκος Πετρής Αλιμαντήρης με έπαιρνε μαζί του στο ψαλτήρι για να απαγγέλω το «Πάτερ υμών» και το «Πιστεύω» και  άλλους ψαλμούς αλλά μου απαγορευόταν να βοηθάω τους ιερείς και να μπαίνω στο ιερό σαν  παπαδάκι! Αυτή η περίοδος όμως έγραψε μέσα μου πολλά από  τα ήθη και έθιμα των μυστικών του κύκλου του χρόνου και με ιδιαιτερότητα την σημασία της Χαρμολύπης του Πάσχα και του Δεκαπενταύγουστου – του «μικρού καλοκαιρινού Πάσχα». Η ενασχόληση μου με την τέχνη σίγουρα είναι αυτή που δεν με κρατά δέσμια του «Πίστευε και μη ερεύνα» αλλά του «Πίστευε και ερεύνα», όπως εκφράζεται στα δελφικά παραγγέλματα με την φράση «Όσια κρίνε», δηλαδή να κρίνουμε με αγιότητα, όπου η λέξη «αγιότητα» προέρχεται από το άγος.

Ερώτηση : Πώς φαίνεται το άγος στην σειρά των έργων «Σταύρωσον»;

Μαρίνα Πετρή: η δική μου θεματική που αναφέρεται στο γεγονός της Σταύρωσης έχει ένα εύρος εικαστικής ερμηνείας, όπως αναφορά σε κλασικά έργα ή κλασικές συνθέσεις. Αυτές καθορίζουν με την χάραξη και την επιλογή των συμβόλων τους το γνωστό θέμα των Παθών και της Σταύρωσης του Ιησού Χριστού, αφού αυτό το είδος της ποινής ήταν από εκείνα και πολλά μετέπειτα χρόνια στον τότε γνωστό κόσμο σύνηθες και αποτελεσματικό! Για την σταύρωση του σύγχρονου ανθρώπου κάνω αναφορές σε  γνωστά  είδωλα του πολιτισμού και της τέχνης καθώς και στα έργα τους, όπως  την Amy Winehouse, τον Jim Morrison, την Frida Kahlo, τον John Lennon, τον Νίκου Καζατζάκη, τον Picasso και άλλων με αναφορές σε ανάλογα λογοτεχνικά κείμενα γραμμένα στην πίσω αθέατη πλευρά τους. Αυτά τα σύγχρονα είδωλα μαζί με εικόνες των ανελέητων πολέμων και της αθέατης βίας που εξακολουθούμε να βιώνουμε, μετουσιώνονται από το χαρακτηριστικό Pop Art σε  vintage digital art έργα. Αυτό γίνεται μέσω ενός Χριστιανικού Σταυρού δύο διαστάσεων (που έχει την μεγαλύτερη έκταση προς τα κάτω, στο κάθετο σκέλος του και μικρότερη στο οριζόντιο) εγκλεισμένου σε plexiglass, έτσι ώστε ο τρόμος να περνά σε δεύτερη μοίρα και να απολαμβάνουμε την εσωτερική τους διαδρομή με την ουσιαστική και μεταφορική έννοια τού «ο καθένας κουβαλάει τον σταυρό του».

Ερώτηση : Το εύρος των υλικών σας από έργα σε μουσαμά με λάδι και ακρυλικά, ξύλο με ακρυλικά, χαρτί με  παστέλ, μολύβια, μελάνι και άλλα, digital art σε plexi glass, αν και σε μια συνήθη ομαδική έκθεση θα μπορούσε να δημιουργήσει μια οπτική σύγχυση, έχει μια αρμονική συνέπεια και τα αντίθετα στοιχεία τόσο μέσα στο ίδιο έργο όσο και μέσω των υλικών που χρησιμοποιείτε ενορχηστρώνονται οδηγώντας σε ένα ολοκληρωτικό συλλογισμό.

Μαρίνα Πετρή: Πράγματι από το ξεκίνημα των  σπουδών μου μέχρι σήμερα, είχα σαν άξονα την κλασσική περπατημένη του ύφους εκείνων των χρόνων όπου ένας ελεύθερος εξπρεσιονισμός που εξελίσσεται σε αβαθείς κυβιστικές φόρμες ακολουθεί την εξωστρέφεια του υπερρεαλισμού αποδοσμένου με πολυχρησιμοποιημένα  υλικά όπως η λαδομπογιά, ακρυλικά, μελάνια, παστέλ, κλπ, που είναι το εφαλτήριο για το παράδοξο και το στοιχείο της εποχιακής επανάστασης.

Ερώτηση: Δηλαδή αυτή η δική σας επανάσταση και το παράδοξο πού ξεκινά και πώς εξελίσσεται σε αυτή την τόσο κλασική και σκληρή θεματική;

Μαρίνα Πετρή: Ξεκινά από την μετατροπή του  ready-made αντικειμένου σε τέχνη όπου η ξυλοκατασκευή σταυρών για βάση βυζαντινής ζωγραφικής ζωγραφίζεται επιθετικά abstract, ή με άγριο εξπρεσιονισμό σε συνδυασμό με μια μονόχρωμη πλάτη και ανάλογη κορνίζα, ή σχέδια με μελάνι που πλαισιώνονται από μια μπαρόκ χρυσή κορνίζα που και αυτής η επιλογή  αποτελεί τελικά μέρος  του έργου. Μια άλλη μικρή σειρά είναι σταυροί pop art – digital art μάλλον ασαφούς σχήματος που προβάλλονται από μια υφασμάτινη επιφάνεια σαν να αιωρούνται και περιτριγυρίζονται από χαρακτηριστικές vintage κορνίζες. Τέλος, οι δυσδιάστατοι επιτραπέζιοι pop art σταυροί αποτυπώνουν την γλυκειά φύση του παράδοξου με την ίδια μαγεία του κόσμου της Αλίκης των θαυμάτων.

 Ερώτηση: Πείτε μας πώς εμφανίζεται  ο  συμβολισμός και το Πάθος και Πάθημα  της  Σταύρωσης  σε αυτά τα έργα.

Μαρίνα Πετρή: Η Αποκαθήλωση, ένα από τα πρώτα έργα της σειράς εμπνέεται από ένα παιδί που σκορπίζει τον ήχο ενός φλάουτου σε ένα λευκό κυβιστικό τοπίο. Στο  άλλο άκρο, μέσα σε μια κυβιστική φλυαρία  εξελίσσεται η Αποκαθήλωση, όπου μια  χαροκαμένη Παναγιά κρατά το Σώμα του Χριστού. Το ελαφροχρωματισμένο απέριττο και παγερό σκηνικό μαζί με τον μαυροκόκκινο μανδύα της αποδίδει την σκληρή σιωπή της στιγμής  με την γραμμική λεπτομέρεια των κενών πλέον σταυρών  του  Γολγοθά που μικραίνουν.

Ένα παρόμοιο τοπίο με άδειους σταυρούς στο Γολγοθά είναι  το πίσω σκηνικό της σύνθεσης «η Θλίψη». Σε αντίθεση με το προηγούμενο αχνό λευκό περιβάλλον αυτό παρουσιάζει μια εξπρεσιονιστική φλύαρη ελεγεία σκούρου μπλε και κόκκινων αιματηρών αποχρώσεων. Αυτές εμπλέκονται σε μικρές ωχρίζουσες γεώδεις φόρμες σχηματίζοντας χαμηλά φόρμες που παραπέμπουν σε κατοικημένες περιοχές. Μπροστά τους απλώνεται ένα κενό, χρυσαφί διακοσμητικό έδαφος χωρίς εξάρσεις όπου σε αυτό μπαίνει μια φαλλική φόρμα μαυροφορεμένης γυναίκας που θα μπορούσε να είναι η Παναγία και συμβολίζει το απόλυτο της Θλίψης. Από το καλυμμένο με μαύρο σώμα της αποκαλύπτονται τα σφιχτοδεμένα  χέρια και το πρόσωπό της που βρίσκεται στο ύψος του λυρικού και θρηνώδους τοπίου όπου έχει γίνει η Σταύρωση. Αυτό το τοπίο, που η φιγούρα φαίνεται πως αγνοεί και αφήνει πίσω της, στην ουσία το έχει μέσα της, αφού ο ρυθμός των φορμών του συνεχίζεται στο πρόσωπο της και κουβαλά τη δύναμη της σιωπής της.

Στο – μικρό σύμφωνα με το ρεαλιστικό μέγεθος του- έργο με μαύρο μελάνι σε χαρτί φαίνεται η σύνθεση του κουβαλήματος του Σταυρού από τον Χριστό και τον κόσμο γύρω του, που περιέχεται σε μια νηόμορφη  φόρμα και παραπέμπει μεταφορικά τον θεατή στη λέξη Ναυς – νέω = πλέω, απ’ όπου προέρχεται και η λέξη ναός.

Στην pop art σύνθεση Secret παρουσιάζει την απατηλή πραγματικότητα  της νεαρής  Amy Winehouse που η ευχή του πιστευτού της, παρά τον μύθο,  κόσμου τής κάθε μέθης της  την οδηγεί πέρα από τον ρεαλιστικό κόσμο για να καταλήξει στην ατομική της ηχηρή σταύρωση στίχων της που γράφονται  στην σκοτεινή και αθέατη πίσω πλευρά του σταυρού «Love is a losing game/One I wished I never played».

Με τον ίδιο τρόπο, κάθε έργο της έκθεσης παρουσιάζει ένα άλλο ιδιαίτερο νόημα.

Ερώτηση: Είναι μέσα σε αυτά τα έργα η προσωπική σου σταύρωση;

Μαρίνα Πετρή: η ίδια η θεματική ήταν μια σταύρωση για μένα, ή μάλλον είναι μια θεματική που μοιάζει ανεξάντλητη και είμαι ευτυχής για την σύμπραξη που είχε στο εγχείρημα αυτό η βοήθεια από τον γκαλερίστα Κυριάκο Πεταλίδη. Η μεγαλύτερη σταύρωση όμως για ένα καλλιτέχνη είναι το φορτίο του τάλαντου, που δεν είναι παρά ένα δώρο Θεού .