Γυρισμένο σε φιλμ 8 χιλιοστών, το «Γιώτα Τελεία Ωμέγα (Ι.Ω)» είναι ένα ντοκιμαντέρ επιστημονικής φαντασίας μικρού μήκους που υπογράφει ο Αλέξης Αλεξίου, τον οποίο γνωρίσαμε στο παρελθόν από τις μικρού μήκους ταινίες του αλλά και τις βραβευμένες μεγάλου μήκους «Ιστορία 52» (2008) και «Τετάρτη 04:45» (2015).
Το «Γιώτα Τελεία Ωμέγα (Ι.Ω)» έχει συμμετάσχει στο Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ & Animation της Λειψίας, DOK Leipzig, στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης και στο Φεστιβάλ του Μπουσάν της Νότιας Κορέας και τώρα προβάλλεται στον κινηματογράφο «Αστορ» (στοά Κοραή) πριν από το «France» του Μπρούνο Ντιμόν. Σήμερα, Κυριακή (19.45), ο Αλέξης Αλεξίου και η θεατρολόγος-σκηνοθέτις Ασπασία Λυκουργιώτη συνομιλούν με το κοινό για την ταινία και πολλά άλλα. Νωρίτερα, ο σκηνοθέτης μίλησε στον «Ε.Τ.» της Κυριακής για το δυστοπικό του φιλμ που διαδραματίζεται σε μια εποχή όχι και τόσο μακρινή από τη δική μας.
Τι σου κέντρισε το ενδιαφέρον στην ιστορία της Ι.Ω για να τη μεταφέρεις στη μεγάλη οθόνη;
Το κείμενο της Ασπασίας Λυκουργιώτη, που πρωτοδημοσιεύτηκε στο Facebook πριν από 5 χρόνια αλλά στην πραγματικότητα γράφτηκε από την ίδια το 2007, μιλάει για έναν δυστοπικό κόσμο ο οποίος έχει χάσει την επαφή με τα συναισθήματά του. Είναι ένα κείμενο αλληγορικό, το οποίο στην ουσία περιγράφει την πραγματικότητα και τα αδιέξοδα του σύγχρονου ανθρώπου. Η Γη είναι πια ένας κατεστραμμένος πλανήτης που οι κάτοικοί του καλούνται να εγκαταλείψουν, ενώ η ανθρωπότητα παρουσιάζεται σαν ένας παρασιτικός οργανισμός που, έχοντας εξαντλήσει το «ιικό» του φορτίο, ψάχνει να βρει νέους πλανήτες και πολιτισμούς για να μεταναστεύσει, να εποικήσει και να καταστρέψει. Ταυτόχρονα πρόκειται για ένα κείμενο πολύ προσωπικό και συναισθηματικό -βασίζεται, άλλωστε, στα προσωπικά ημερολόγια της συγγραφέως-, γεμάτο δυνατές και συναρπαστικές κινηματογραφικές εικόνες.
Πόσο κοντά πιστεύεις ότι βρισκόμαστε σε μια Πολιτεία σαν και αυτή που βλέπουμε στο «Ι.Ω»;
Οταν βρισκόμασταν στα γυρίσματα, βιώναμε τα… απόνερα της οικονομικής κρίσης. Οταν ξεκινήσαμε το μοντάζ, βρεθήκαμε ξαφνικά μέσα σε μια πρωτόγνωρη για την ανθρωπότητα πανδημία. Τώρα που η ταινία έχει αρχίσει να προβάλλεται, στην Ευρώπη έχει ξεσπάσει, για πρώτη φορά ύστερα από χρόνια, ένας πόλεμος. Φοβάμαι ότι τα θέματα, το σύμπαν και η εικονογραφία της «Ι.Ω» είναι, δυστυχώς, πολύ πιο κοντά στο τώρα από όσο και οι ίδιοι, τελικά, νομίζαμε.
Αν μπορούσες να κρατήσεις μια δική σου ανάμνηση μετά την «επέμβαση» στα αυτοσχέδια νοσοκομεία της ταινίας, ποια θα ήταν αυτή;
Είναι πολλές οι στιγμές που μας καθορίζουν και, δυστυχώς ή ευτυχώς, δεν τις επιλέγουμε εμείς αλλά το αντίθετο. Εκείνες χαράζονται από μόνες τους στη μνήμη, γίνονται σημάδια και στη συνέχεια αναμνήσεις, όπως λέει και ο Chris Marker στο συγκλονιστικό φινάλε του «La Jetée». Στην ταινία, οι συμπολίτες του κόσμου της «Ι.Ω» επιλέγουν, ή μάλλον αναγκάζονται, να ξεφορτωθούν τις αναμνήσεις τους ως βασική προϋπόθεση για τον «διακτινισμό», τη μετανάστευση στον νέο κόσμο. Το σβήσιμο της μνήμης σηματοδοτεί μια νέα, θεωρητικά καλύτερη, αρχή. Η ηρωίδα αρνείται, πεισματικά προσκολλημένη σε όλα αυτά τα λίγα που μπορεί και θέλει να θυμάται, σε όλα αυτά τα ελάχιστα, ευχάριστα ή δυσάρεστα, που την κάνουν ακόμα να αισθάνεται.
Πού αναζητά κανείς το φως σε μια Πολιτεία σαν αυτή που περιγράφεις στο «Ι.Ω»;
Ο κόσμος της ταινίας είναι σκοτεινός. Οταν υπάρχει φως μες στο σκοτάδι, αυτό είναι τεχνητό, πολύχρωμο, παλλόμενο, επιθετικό. Ακόμα και ο ήλιος μοιάζει υπερβολικά κόκκινος, ανοίκειος, άρρωστος, μη πραγματικός. Η ζωή κρύβεται από αυτόν μέσα στις ψηλές πολυκατοικίας, στα ερείπια, τα έρημα τούνελ και τα χαλάσματα. Ακόμα και στις λίγες στιγμές που βλέπουμε τον κόσμο να διασκεδάζει, αυτές μοιάζουν πιο πολύ με θραύσματα από το παρελθόν ή με αντανάκλαση ενός θολού ονείρου που δεν υπάρχει πια. Οι εικόνες της ταινίας είναι αλήθεια ότι δεν αφήνουν και πολλά περιθώρια αισιοδοξίας. Από την άλλη, όπως λέει και το τραγούδι του Λέοναρντ Κοέν, θα υπάρχει πάντα μια ρωγμή απ’ όπου θα τρυπώνει λίγο φως.
Σε παλαιότερη συνέντευξή σου έλεγες ότι ο δυτικός τρόπος ζωής έχει τελειώσει και ότι αισιοδοξείς για το μετά. Παραμένεις αισιόδοξος;
Δεν θα το έλεγα. Δυστυχώς, όσο σκληρό και αν ακούγεται, νιώθω ότι ζούμε έναν παρατεταμένα επιθανάτιο ρόγχο, κάτι σαν το τελευταίο πλάνο της ταινίας. Και πάλι θέλω να πιστεύω ότι μετά τον «θάνατο» υπάρχει ζωή, υπάρχει η ευκαιρία μιας καινούργιας αρχής. Βασική προϋπόθεση -σε αντίθεση με τους πολίτες του κόσμου της «Ι.Ω»- να μη διαγράψουμε τη μνήμη, τα λάθη, τις πληγές μας. Να μείνουμε εδώ και να παλέψουμε, ξανά, από την αρχή.
«Υπό αφανισμό η ελληνική ταινία μεσαίου προϋπολογισμού»
Εχεις κάποιες ιδέες-προτάσεις για το πώς θα μπορούσε το ΕΚΟΜΕ να λειτουργεί καλύτερα και προς μεγαλύτερο όφελος όλων όσων ζουν από το ελληνικό σινεμά;
Το μεγαλύτερο ίσως πρόβλημα που έχει προκύψει με τη λειτουργία του ΕΚΟΜΕ είναι ο αφανισμός της ελληνικής ταινίας μεσαίου προϋπολογισμού, που διαχρονικά αποτελούσε την εξαγώγιμη καλλιτεχνική ραχοκοκαλιά της εθνικής μας κινηματογραφίας. Δίνοντας πολύ υψηλότερα ανταποδοτικά κίνητρα (cashrebate) στις μεγάλες ξένες παραγωγές, καθώς ειδικά για αυτές ο ΕΚΟΜΕ επιδοτεί και έξοδα που δεν πραγματοποιούνται στην ελληνική επικράτεια, δημιουργήθηκε απότομη εισροή ξένων παραγωγών στη μικρή μας αγορά, κάτι που εκτόξευσε σε δυσθεώρητα και δυσανάλογα ύψη τις αμοιβές των ελληνικών συνεργειών και προμηθευτών.
Ταυτόχρονα οι ελληνικές ταινίες μοιάζουν ανίκανες να παρακολουθήσουν την άνοδο, ενίοτε και εκτροχιασμό, των αμοιβολογίων, αφού τα ούτως ή άλλως πενιχρά budget των «καλλιτεχνικών» ελληνικών ταινιών παραμένουν καθηλωμένα, εφόσον δεν έχουν εμφανιστεί επιπλέον πηγές χρηματοδότησης. Αντίθετα, μέσα στην πανδημία οι στρόφιγγες συμπαραγωγής με το εξωτερικό σε μεγάλο βαθμό στέρεψαν, καθώς τα ευρωπαϊκά κεφάλαια άρχισαν να διοχετεύονται προς τις πλατφόρμες και την τηλεόραση.
Eνα δεύτερο σημαντικό πρόβλημα είναι ότι τα χρήματα του ΕΚΟΜΕ έρχονται, στην καλύτερη περίπτωση, έναν χρόνο μετά σε μια ταινία. Μια μέση ελληνική παραγωγή είναι αυτονόητο ότι δεν έχει τη ρευστότητα να τα προκαταβάλει και να τα διοχετεύσει όταν πρέπει στο γύρισμα, ενώ η δανειοδότηση από τις τράπεζες προς τον οπτικοακουστικό τομέα, παρά τις πολλαπλές υποσχέσεις, στην πράξη δεν λειτουργεί όπως θα έπρεπε και όπως λειτουργεί στο εξωτερικό, με αυτοματοποιημένες διαδικασίες. Αυτά που πρέπει να γίνουν είναι, νομίζω, προφανή για να μπει μια τάξη και να χαραχτεί μια πιο λογική κινηματογραφική πολιτική, όπως γίνεται παντού στην Ευρώπη, όπου τουλάχιστον ενδιαφέρονται για την εθνική τους καλλιτεχνική ταυτότητα και κινηματογραφία. Αλλιώς, ας μείνουμε απλά «σερβιτόροι».
«Παραθαλάσσιο νουάρ το project που δουλεύω…»
Τι ετοιμάζεις αυτόν τον καιρό;
Βρίσκομαι στην προετοιμασία μιας νέας ταινίας μεγάλου μήκους. Πρόκειται για ένα «εκτός σεζόν» παραθαλάσσιο νουάρ, όπως μου αρέσει να το αποκαλώ, με στοιχεία road movie, που θα γυριστεί σχεδόν εξ ολοκλήρου στην περιοχή της Εύβοιας την ερχόμενη άνοιξη.
Ροή Ειδήσεων 
