Αν τελικά επιτευχθεί αυτός ο τελικός γύρος, από το 2019 μέχρι και το 2026 θα έχει διατεθεί για προγράμματα ευρείας ενεργειακής αναβάθμισης κατοικιών το συνολικό ποσό των 3 δισ. ευρώ από χρήματα του ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Μέχρι στιγμής έχουν δοθεί 2,1 δισ. ευρώ. Με την ολοκλήρωση του «Εξοικονομώ 2025», θα διατεθούν άλλα 391 εκατ. ευρώ. Με τον τελευταίο κύκλο -όποτε και αν ξεκινήσει-, το ποσό που θα έχει διατεθεί για ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών θα φτάσει στα 3 δισ. ευρώ και οι κατοικίες που θα αναβαθμιστούν θα ξεπεράσουν τις 280.000.

Έχουν «τρέξει»

Ειδικότερα, τα 2,1 δισ. ευρώ έχουν διατεθεί μέσω 4 επιμέρους προγραμμάτων που έχουν «τρέξει» από το 2019 μέχρι και το 2024. Τα χρήματα αυτά έχουν διατεθεί σε δράσεις αναβάθμισης κτιρίων κατοικιών, οι οποίες, ως αριθμός, ξεπερνούν τις 140.000. Συγκεκριμένα, από το 2019, μέσω των προγραμμάτων «Εξοικονομώ», έχουν ενταχθεί αναλυτικά:

* «Εξοικονομώ – Αυτονομώ 2019»: 34.716 κατοικίες, με συνολική επιδότηση 829 εκατ. ευρώ.

* «Εξοικονομώ 2021»: 71.875 κατοικίες, με συνολική επιδότηση 808 εκατ. ευρώ.

* «Εξοικονομώ 2023»: 32.371 κατοικίες, με συνολική επιδότηση 365 εκατ. €.

* «Εξοικονομώ – Ανακαινίζω για Νέους»: 6.670 κατοικίες, εκ των οποίων οι 3.834 επέλεξαν και το εργαλείο του σκέλους της ανακαίνισης, με συνολική επιδότηση συνολικά 85 εκατ. €.

Οφέλη

Συνολικά, οι παρεμβάσεις επιτυγχάνουν σε εξοικονόμηση περίπου 120 εκατ. ευρώ στο κόστος ηλεκτρικής ενέργειας ετησίως (0,2€/kWh).

Παράλληλα, βέβαια, οι παρεμβάσεις αυτές επαύξησαν την αξία της περιουσίας, αφού τα ενεργειακά αναβαθμισμένα σπίτια είναι σαφώς προτιμότερα στην αγορά ακινήτων.

Η ανάγκη για έναν νέο γύρο στο πιο γνωστό πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης απορρέει από δύο λόγους. Ο πρώτος είναι, στο τέλος του Ταμείου Ανάκαμψης, η Ελλάδα να μπορεί να παρουσιάσει ότι δεν εγκαταλείπει τις προσπάθειες για βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των παλαιών κατοικιών, το οποίο θα συνεχίσει με χρηματοδότηση από κάποια άλλη κοινοτική πρωτοβουλία, είτε από αμιγώς εθνικούς πόρους. Ο δεύτερος λόγος είναι ότι ο τελευταίος αυτός κύκλος του «Εξοικονομώ» κάνει μία σύνδεση με τον μελλοντικό σχεδιασμό του υπουργείου Περιβάλλοντος για ενεργειακή αναβάθμιση συνολικά 400.000 κατοικιών μέχρι και το τέλος του 2030, στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασης.

Παράταση

Σε αυτήν τη χρονική φάση «τρέχει» το «Εξοικονομώ 2025», με την πλατφόρμα του προγράμματος να δέχεται αιτήσεις μέχρι και τις 13 Απριλίου, μετά την παράταση που πήρε το πρόγραμμα από την προηγούμενη προθεσμία που έληγε στις 20 Μαρτίου.

Η νέα παράταση κρίθηκε απαραίτητη προκειμένου να διευκολυνθούν οι υποψήφιοι δικαιούχοι στην προσπάθεια συλλογής και υποβολής των δικαιολογητικών, καθώς, παρά τις προσπάθειες για απλοποίηση, υπάρχουν ακόμη γραφειοκρατικά προβλήματα και οι ενέργειες που απαιτούνται από την πλευρά των πολιτών είναι συχνά χρονοβόρες. Ταυτόχρονα, όπως δείχνουν τα στοιχεία (τουλάχιστον για το «Εξοικονομώ 2025»), η ανταπόκριση των νοικοκυριών είναι μέτρια. Μέχρι το τέλος Μαρτίου είχαν υποβληθεί παραπάνω από 13.124 αιτήσεις, ενώ ο στόχος είναι να επωφεληθούν και να αναβαθμιστούν ενεργειακά 11.500 κατοικίες.

Χαρακτηριστικά του προγράμματος

Το πρόγραμμα, ύψους 396,1 εκατ. ευρώ, αφορά στην ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών και συγκεκριμένα σε κτίρια που χρησιμοποιούνται ως κύρια κατοικία (μονοκατοικίες και μεμονωμένα διαμερίσματα). Όπως είναι γνωστό, περιλαμβάνει ξεχωριστά κίνητρα για τη στήριξη των ευάλωτων νοικοκυριών με τη μορφή αυξημένου ποσοστού επιχορηγήσεων και ειδικού προϋπολογισμού, ενώ υπάρχει πρόβλεψη για τους σεισμοπαθείς, τους πυρόπληκτους και τους πλημμυροπαθείς στις πληγείσες περιοχές της Ελλάδας.

Ο συνολικός εγκεκριμένος προϋπολογισμός του «Εξοικονομώ 2025» ανέρχεται σε 434.000.000 ευρώ. Οι πόροι που προβλέπονται για την άμεση ενίσχυση των ωφελουμένων ανέρχονται σε 396.100.000 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ, εκ των οποίων ποσό 27.380.184,33 ευρώ διατίθεται για οικογένειες με μέλος/μέλη ΑμεΑ και ποσό 91.267.281,11 ευρώ διατίθεται για τους πληγέντες.

Επιλέξιμες δαπάνες

Στις επιλέξιμες δαπάνες του προγράμματος συμπεριλαμβάνονται η αντικατάσταση κουφωμάτων, η τοποθέτηση/αναβάθμιση θερμομόνωσης, η αναβάθμιση συστήματος θέρμανσης/ψύξης, το σύστημα ζεστού νερού χρήσης με Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) και λοιπές παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας, όπως είναι η εγκατάσταση έξυπνου συστήματος διαχείρισης (smarthome) και συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας (μπαταρίες).

Το ποσοστό επιχορήγησης των ωφελουμένων διαμορφώνεται ανάλογα με την εισοδηματική κατηγορία στην οποία ανήκουν και την ένταξή τους σε κάποια από τις ειδικές κατηγορίες. Οι ειδικές κατηγορίες περιλαμβάνουν τους πληγέντες φυσικών καταστροφών, τις οικογένειες με μέλος ή μέλη με αναπηρία (ΑμεΑ) και τις οικογένειες με τρία εξαρτώμενα τέκνα. Όσοι δεν εντάσσονται σε κάποια από τις παραπάνω κατηγορίες χαρακτηρίζονται ως «Λοιποί Ωφελούμενοι».

Δικαίωμα συμμετοχής έχουν φυσικά πρόσωπα με εμπράγματο δικαίωμα (πλήρης κυριότητα/επικαρπία/ψιλή κυριότητα) σε επιλέξιμη κατοικία ή μισθωτές που μισθώνουν επιλέξιμη κατοικία και αποδεικνύεται με την ύπαρξη μισθωτήριου συμβολαίου, με διάρκεια υπολειπόμενης ισχύος μίσθωσης τουλάχιστον επτά ετών κατά την υποβολή της αίτησής τους στο πρόγραμμα.