Ιστορικοί, δημοσιογράφοι και ερευνητές συμμετέχουν σ’ ένα γόνιμο διάλογο διερευνώντας αίτια, αφορμές, στόχους και επιδιώξεις του αγώνα που οδηγεί στην απελευθέρωση της χώρας. Θεωρούμε σωστό εκτός των παραπάνω, να δοθεί ο λόγος και στους πρωταγωνιστές, ώστε να μας μεταφέρουν οι ίδιοι τι είναι εκείνο που τους οδηγεί ν’ αλλάξουν τον ρου της ελληνικής ιστορίας.

Οι  ήρωες του αγώνα όχι μόνο έχουν τη βεβαιότητα της συνέχειας του ελληνικού έθνους, αλλά και γνωρίζοντας τις ιδιαιτερότητες του γένους, προβληματίζονται για το μέλλον του κάτι που απουσιάζει από τους περισσότερους σήμερα.

Το μήνυμα των αγωνιστών δεν ολοκληρώνεται με την εδαφική απελευθέρωση τμήματος της χώρας, αλλά συνεχίζεται με την οριοθέτηση των προσωπικών ευθυνών του καθενός μας απέναντι σε αυτή. Πριν ακόμα κριθεί η έκβαση της επανάστασης, ο Παλαιών Πατρών Γερμανός «προφητεύει» το 1825 στον Παπαφλέσσα ότι είναι ευκολότερη  η επικράτηση επί των Τούρκων, παρά  επί  του κακού μας εαυτού :«Δεν θέλουμε να εννοήσουμε ότι τίποτα δεν κάναμε νικήσαντες τους Τούρκους, αν δεν νικήσουμε, και σύντομα μάλιστα, τα πάθη μας. Η διχόνοια, να ο μεγάλος εχθρός. Αυτή ξεθεμελιώνει σπίτια, ρημάζει λαούς και βασίλεια. Αυτή θα μας φάει».

Ο στρατηγός Μακρυγιάννης, ολοκληρώνει τα απομνημονεύματα του  δίνοντας έναν αξεπέραστο και διαχρονικό ορισμό του πατριωτισμού: «Γράφουν σοφοί άντρες πολλοί, γράφουν τυπογράφοι ντόπιοι και ξένοι διαβασμένοι για την Ελλάδα. Ένα πράμα μόνον με παρακίνησε κι’ εμένα να γράψω, ότι τούτην την πατρίδα την έχομεν όλοι μαζί, και σοφοί κι’ αμαθείς, και πλούσιοι και φτωχοί, και πολιτικοί και στρατιωτικοί, και οι πλέον μικρότεροι άνθρωποι. Όσοι αγωνιστήκαμεν, αναλόγως ο καθείς, έχομε να ζήσωμεν εδώ. Το λοιπόν δουλέψαμεν όλοι μαζί, να την φυλάμεν κι’ όλοι μαζί και να μην λέγη ούτε ο δυνατός «εγώ», ούτε ο αδύνατος. Ξέρετε πότε να λέγη ο καθείς «εγώ»; Όταν αγωνιστή μόνος του και φκιάση ή χαλάση, να λέγη «εγώ». Όταν όμως αγωνίζονται πολλοί και φκιάνουν, τότε να λένε «εμείς». Είμαστε εις στο «εμείς» κι’ όχι εις στο «εγώ». Και εις το εξής να μάθωμεν γνώση, αν θέλωμεν να φκιάσωμεν χωριόν, να ζήσωμεν όλοι μαζί».

Στην ίδια «εθνική γραμμή» ενότητας ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης :«Όταν αποφασίσαμε να κάμομε την Επανάσταση, δεν συλλογισθήκαμε ούτε πόσοι είμεθα, ούτε πως δεν έχομε άρματα, ούτε ότι οι Τούρκοι εβαστούσαν τα κάστρα και τας πόλεις, ούτε κανένας φρόνιμος μας είπε :«Που πάτε εδώ να πολεμήσετε με «σιταροκάραβα βατσέλα», αλλά ως μια βροχή έπεσε εις όλους μας η επιθυμία της ελευθερίας μας, και όλοι, και οι κληρικοί, και οι προεστοί, και οι καπεταναίοι, και οι πεπαιδευμένοι, και οι έμποροι, μικροί και μεγάλοι, όλοι, εσυμφωνήσαμε εις αυτό το σκοπό και εκάμαμε την Επανάσταση».

Ειδήσεις 

200 χρόνια από την επανάσταση του 1821: Τι έγινε στον πρώτο εορτασμό της 25ης Μαρτίου [εικόνες]

200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821 – Νικηταράς: Έζησε σαν ήρωας, πέθανε τυφλός και επαίτης

Το παρασκήνιο της έλευσης του Oθωνα [εικόνες]

Γεώργιος Καραϊσκάκης: Ο σκληροτράχηλος «γιος της καλόγριας»

Όταν ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν γιόρτασε στην Αθήνα την 25η Μαρτίου

H ναυμαχία της Λήμνου: Όταν ο Κουντουριώτης έδιωξε τους Τούρκους από το Αιγαίο [εικόνες]

Η στενή σχέση των αγωνιστών του 1821 με την αρχαιότητα