Γράφει ο Μιχάλης Μαρδάς
Το ΕΤ Magazine του EleftherosTypos.gr ασχολείται για ακόμη μία φορά με τα παιδιά της Ελλάδας που ένοιωσαν την προδοσία από την ίδια τους την πατρίδα και θέλησαν να ψάξουν σε άλλους τόπους (σ.σ. κοντινούς αλλά και μακρινούς) την τύχη τους.
Είναι μόνο τέσσερις από τις πάρα πολλές ιστορίες με ελληνικό χρώμα που γράφονται στα ξένα και η κοινή τους συνισταμένη είναι πως η επιστροφή είναι πολύ πιο δύσκολη από την απόφαση της φυγής. Ο Απόστολος από το Αμπού Ντάμπι, ο Πάνος από τη Νέα Υόρκη, η Χριστίνα από τον Καναδά και η Έλενα από τη Μεγάλη Βρετανία, ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμά μας, μας… ξενάγησαν στη νέα τους ζωή, λέγοντας παράλληλα και μεγάλες αλήθειες για τις αιτίες οι οποίες τους οδήγησαν στη φυγή και τους λόγους που δεν σκέφτονται την επιστροφή τους.
Απόστολος Κυριαζής: Η κρίση ήταν η αφορμή για να φύγουμε
Ο Ελληνας αρχιτέκτονας Απόστολος Κυριαζής ανήκει στην κατηγορία των Ελλήνων επιστημόνων που έφυγαν από την Ελλάδα και μεγαλουργούν στο εξωτερικό.
Γεννημένος τον Μάιο του 1976 στη Θεσσαλονίκη και μεγαλωμένος στο Βόλο, ήταν ανάμεσα στις δύο πόλεις για σπουδές αλλά και για καριέρα. Εργαζόταν στη Θεσσαλονίκη στον ιδιωτικό και τον ακαδημαϊκό τομέα, διατηρώντας και ιδιόκτητο αρχιτεκτονικό γραφείο στο Βόλο. Πριν από δύο χρόνια αποφάσισε να κάνει το επόμενο μεγάλο βήμα της ζωής του και να μετακομίσει στο Αμπού Ντάμπι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. Εκεί εργάζεται ως Επίκουρος Καθηγητής Αρχιτεκτονικής και Αστικού Σχεδιασμού στο Abu Dhabi University και ως ιδιώτης. Μαζί με τη γυναίκα και τις δύο κόρες του νοσταλγούν κάποιες από τις ομορφιές της πατρίδας αλλά όπως μας λέει ο δρόμος της επιστροφής δεν υπάρχει.
- Γιατί φύγατε από την Ελλάδα;
Ως αρχιτέκτονας με ειδίκευση στην πολεοδομία και τον αστικό σχεδιασμό ήταν εξαιρετικά δύσκολο να κρατήσω ισορροπίες ανάμεσα στο ιδιωτικό επάγγελμα και τον ακαδημαϊκό χώρο. Επαγγελματικά, η οικοδομική δραστηριότητα είχε ήδη καταρρεύσει, ενώ στην πολεοδομία οι ελάχιστα προκυρησσόμενες μελέτες γίνονταν έρμαιο των ισχυρών γραφείων (με μεγάλες εκπτώσεις τόσο στις προσφορές τους όσο και στην ποιότητα). Μικρομελέτες και συμμετοχές σε αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς δεν ήταν αρκετά για να μπορώ να συντηρήσω την οικογένειά μου.Παράλληλα, και η σύζυγός μου είχε μειώσεις μισθού, ενώ η φορολογία και παράλογες ασφαλιστικές εισφορές ουσιαστικά εκμηδένιζαν κάθε μηνιαίο προϋπολογισμό. Η σκέψη να φύγουμε από την Ελλάδα υπήρχε πάντα, αμυδρά, αφού τόσο ο τρόπος σκέψης μας ως ζευγάρι όσο και οι εμπειρίες μας ως φοιτητές μας επέτρεπαν να διατηρούμε μια πιο ευρεία ματιά στα πράγματα. Η κρίση της τελευταίας δεκαετίας απλά μας έδωσε την αφορμή για να το κάνουμε πράξη.
- Τι διαφορετικό βρήκατε εκεί που πήγατε σε σχέση με την Ελλάδα;
Η Μέση Ανατολή και η περιοχή του Αραβικού Κόλπου δεν είναι «μακριά» από τα ελληνικά βιώματα. Γεύσεις, λέξεις, ταμπεραμέντο και ακούσματα είναι αρκετά κοινά. Εξ’άλλου και εδώ υπάρχουν αρκετοί Έλληνες.
Στα ΗΑΕ ωστόσο είχα την τύχη να συναντήσω μια κοινωνία πραγματικά πολυπολιτισμική, με αμοιβαίο σεβασμό και αναγνώριση, όπου μόνο το 15% του πληθυσμού είναι γηγενείς «Εμιράτι» (στοιχείο που αναδεικνύει το ανόητο του επιχειρήματος περί αλλοίωσης του Ελληνικού πολιτισμού από τους πρόσφυγες).
Πρόκειται για μια χώρα με διαφορετικό πολιτικό σύστημα μεν, απόλυτα λειτουργικό δε, και πολύ πιο ευέλικτο στον τρόπο λειτουργίας και εξυπηρέτησης των υπηρεσιών. Προσωπικά, η επαγγελματική δικτύωση είναι ταχύτατη και οι ευκαιρίες αρκετές. Ο καιρός είναι κάτι που το συνηθίζεις, αν και δεν είναι εύκολο να ξέρεις ότι ο Ήλιος λάμπει κάθε μέρα… Το μεγάλο κέρδος ωστόσο είναι στα παιδιά μου. Τα οποία μεγαλώνουν και πηγαίνουν σχολείο όντας ήδη τρίγλωσσα (Ελληνικά, Αγγλικά και Αραβικά), και γίνονται φίλοι με παιδιά από όλο τον κόσμο, ελαχιστοποιώντας τις πιθανότητες ανάπτυξης στερεοτυπικών διακρίσεων και κόμπλεξ κατωτερότητας.
3. Τι σας λείπει και τι δεν σας λείπει από την Ελλάδα;
Από την Ελλάδα μου λείπει σίγουρα το έντονο φως, τα τοπία του πράσινου και του μπλε. Και η ανθρώπινη κλίμακα των πραγμάτων. Αλλά μέχρι εκεί. Όσο ήμουν στην Ελλάδα δεν μπορούσα να τα χαρώ όπως τους αρμόζει. Δεν μου λείπει το ίδιο το σύστημα. Σε όλες του τις εκφάνσεις. Από την πολιτική επικαιρότητα μέχρι τη γραφειοκρατία και την καθημερινότητα. Και ο στωικός τρόπος αποδοχής από τον κόσμο, ωσάν βρισκόμενοι μαζικά υπό το Σύνδρομο της Στοκχόλμης.
4. Σκέφτεστε να γυρίσετε και υπό ποιές προϋποθέσεις;
Δύσκολο ερώτημα. Προς το παρόν και με τις δεδομένες συνθήκες, δεν ξαναγυρνώ. Η Ελλάδα είναι τέλεια για τουρισμό και δεν έχω κανένα απολύτως πρόβλημα με αυτό. Και δεν είναι μόνο το εργασιακό ζήτημα. Ακόμη και με μια σταθερή εργασία, το ίδιο το σύστημα της άκρατης φορολογίας, του πολιτικού λαϊκισμού, της απαξιωμένης Παιδείας και Υγείας, που παράγει ακρότητες και μισανθρωπισμό, είναι αυτό που θα με κρατήσει μακριά.
Και πάλι, πιστεύω ότι υπάρχουν δύο είδη Ελλήνων μεταναστών: Αυτοί που βγαίνουν για να καλύψουν συγκεκριμένες ανάγκες, εργάζονται και επιστρέφουν γρήγορα όταν εκπληρώσουν τον σκοπό τους, αδυνατώντας να ελέγξουν τον παθητικό τους ρόλο στη σχέση με την Ελλάδα. Και αυτοί που ανεξαρτήτως των αφορμών για τις οποίες μεταναστεύουν, συναντούν τον κοσμοπολίτικο εαυτό τους και ανακαλύπτουν ότι η σκέψη και η ματιά τους δεν μπορούν να περιοριστούν από τεχνητά σύνορα. Και, αν θέλετε, αυτό είναι το μέγιστο λάθος του Ελληνικού Κράτους στον τρόπο διαχείρισης της σχέσης του με την Ομογένεια: Η διατήρηση μιας εσωστρεφούς, συντηρητικής αντίληψης περί του τι πραγματικά πρεσβεύει η Ελληνική ιδιότητα, όχι ως ενδογενές χαρακτηριστικό αλλά ως ιδέα υπό διάδοση.
Πάνος Σατζόγλου: Παράδεισος δεν υπάρχει πουθενά, αν δεν τον φτιάξουμε μόνοι μας
Ο Πάνος Σατζόγλου πριν αφήσει την αγαπημένη του Θεσσαλονίκη για να κυνηγήσει το όνειρό του στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, μόνο άγνωστος δεν ήταν.
Δημοσιογράφος σε ραδιόφωνα (StarFm 97.1, Antenna Fm 97.5, Radio Thessaloniki 94.5 κ.ά. Antenna Radio 97.2, Status Radio 92.7 κ.ά.), τηλεοπτικούς σταθμούς (Mega, Ant1, Alpha, Star, ET3, Makedonia TV, TV100 κτλ), εφημερίδες… Πολλές φορές ως απεσταλμένος πάτησε το κόκκινο χαλί διεθνών οργανώσεων (Oscars, LA Greek Film Festival, Gabby Awards, Tribeca Film Festival κτλ), αλλά και αυτός δεν έμεινε μαζί μας.
Μέσα σε τρεις ημέρες, όπως μας λέει, πήρε την απόφαση να ξενιτευτεί και πλέον μεγαλουργεί στη Νέα Υόρκη ως σκηνοθέτης, παραγωγός και διευθυντής προγράμματος στο δημόσιο ελληνικό ραδιόφωνο, το μοναδικό στα FM της Νέας Υόρκης, το Cosmos FM 91.5. Είναι ο άνθρωπος που εμπνεύστηκε το Greek Freak Week που έλαβε χώρα πριν από λίγο καιρό στη Νέα Υόρκη, ενώνοντας τρεις γενιές πρωταγωνιστών του μπάσκετ. Από τον Παναγιώτη Φασούλα μέχρι τον Γιάννη Αντετοκούνμπο.
1.Γιατί φύγατε από την Ελλάδα;
Να σου πω την αλήθεια ούτε και εγώ έχω καταλάβει πώς έφυγα από την Θεσσαλονίκη και βρέθηκα στην Αμερική. Μια απόφαση ήταν όλο. Απλά μία απόφαση. Μέσα σε μόλις 3 μέρες μάζεψα τα πράγματά μου και έφυγα. Πάνε περίπου τέσσερα χρόνια περίπου. Συγκεκριμένα ήταν τέλη Οκτώβρη του 2013 όταν άλλαξαν τα πάντα στην ζωή μου. Σίγουρα η μετακόμισή μου στην Αμερική ήταν κάτι που πάντα ονειρευόμουν, γιατί μου άρεσε ο αμερικανικός κινηματογράφος, και ήθελα να ζήσω από κοντά όλα αυτά.
Αλλά τα όνειρά (καθότι είναι δωρεάν για όλους), απέχουν πολύ από την πραγματικότητα. Αρχικά βρέθηκα στο Λος Αντζελες , το οποίο επισκεπτόμουν συχνά τα τελευταία 12 χρόνια για την κάλυψη κινηματογραφικών διοργανώσεων και φεστιβάλ. Εκεί ήθελα να μείνω, και να ζήσω το όνειρο, αλλά μια σειρά ευκαιριών και συμπτώσεων με έφερε στη Νέα Υόρκη, την πόλη που έχει καταφέρει να πουλήσει καλύτερα από κάθε άλλη την εικόνα της παγκοσμίως.
- Τι διαφορετικό βρήκατε εκεί που πήγατε σε σχέση με την Ελλάδα;
Τίποτε διαφορετικό δεν βρήκα, παρά μόνο δουλειά. Στην Αμερική μου δόθηκε η δυνατότητα να εργαστώ πάνω στο αντικείμενό μου. Να μπορώ να κάνω αυτό που αγαπάω και να μεγαλώσω τις δύο μου κόρες. Πήρα νόμιμα τα χαρτιά και μπορώ και βρίσκομαι στην Αμερική με την ιδιότητα του σκηνοθέτη. Έχω δική μου εταιρία παραγωγής. Φτιάχνω κυρίως διαφημιστικά spots, μουσικά video clips και εταιρικά videos για ελληνικές αλλά και αμερικανικές εταιρίες. Συνεργάζομαι επίσης με ελληνικά κανάλια, όπως τον Ant1 Satellite για τον οποίο κάνω γυρίσματα για τις διαφημίσεις του, ενώ επιπλέον, επιμελούμαι την παραγωγή και τα γυρίσματα σε διάφορες πόλεις της Αμερικής για λογαριασμό της “Foss Productions” και του “ΟΤΕ HISTORY”, που δημιουργεί τη νέα πρωτότυπη σειρά ντοκιμαντέρ «Αυτοί που τόλμησαν».
Παράλληλα είμαι Διευθυντής Προγράμματος στο Cosmos FM 91.5. Είναι το μοναδικό δημόσιο ελληνικό ραδιόφωνο που εκπέμπει στα FM της Νέας Υόρκης. Θεωρώ πως οι περισσότεροι που φεύγουν από την Ελλάδα, φεύγουν γιατί τους δίνεται μεν, εκ πρώτης όψεως, μια μεγάλη επαγγελματική ευκαιρία στην νέα τους «πατρίδα», αλλά μη γελιέστε: Παράδεισος δεν υπάρχει πουθενά αν δεν τον δημιουργήσουμε μόνοι μας.
- Τι σας λείπει και τι δεν σας λείπει από την Ελλάδα;
Μου λείπουν τα πάντα ΟΛΑ που λέει και ο Αλέφαντος. Πίσω μου άφησα πολλούς φίλους και αγαπημένα μέρη, άφησα πράγματα και ανθρώπους. Μπροστά μου βρήκα νέες εμπειρίες, μια άλλη νοοτροπία, άλλες καταστάσεις, νέες λέξεις, νέα γλώσσα, νέα γειτονιά, νέο σπίτι.
- Σκέφτεστε να γυρίσετε και υπό ποιες προϋποθέσεις;
Λίγο να καλυτερέψει η παρούσα κατάσταση, όλα τα μορφωμένα παιδιά που έφυγαν πρόσφατα από την χώρα, με την πρώτη ευκαιρία, θα γυρίσουν πίσω. Κανείς δεν θέλει να γίνει τουρίστας στον τόπο του. Ναι μεν η πατρίδα μας έχει παθογένειες, αλλά όταν συνειδητοποιείς ότι παντού, όπου κι αν ζεις, υπάρχουν στραβά κι ανάποδα, αγκυλώσεις και στρεβλώσεις, τότε αντιλαμβάνεσαι πως τελικά δεν είναι μόνο η Ελλάδα που έχει θέματα να λύσει.
Το θετικό με την φυγή στο εξωτερικό είναι πως όσοι μετανάστευσαν τα τελευταία 10 χρόνια έχουν γεμίσει σίγουρα με πολλές εμπειρίες και μπορούν, όταν με το καλό επιστρέψουν στην πατρίδα και έχουν δουλειές, να μπορούν να αντιμετωπίζουν καταστάσεις, αλλά και να βοηθήσουν όλο το σύστημα να προχωρήσει μπροστά. Η Ελλάδα παρά τα όποια προβλήματα που αντιμετωπίζει, παραμένει μια χώρα προηγμένη, που έχει την μαγιά να ξαναγίνει μεγάλη δύναμη.
Χριστίνα Τσεκαρέα: Δεν αντέξαμε τη μιζέρια
Η Χριστίνα Τσεκαρέα είναι μία νέα κοπέλα που μαζί με τον άνδρα της Νίκο και τα παιδιά της δεν άντεξαν την «ελληνική μιζέρια», όπως μάς λέει και πήραν την απόφαση να αναζητήσουν την τύχη τους στο εξωτερικό και πιο συγκεκριμένα στον Καναδά.
Από το νέο της, πλέον, σπίτι στο Τορόντο δηλώνει περήφανη Ελληνίδα, αλλά τονίζει πως αυτό το συναίσθημα το βιώνει πολύ πιο έντονα στο εξωτερικό σε αντίθεση με αυτά που ένοιωθε όταν ήταν στην Ελλάδα. Οι περιγραφές της για την κατάσταση που βίωνε αυτή και η οικογένειά της στην πατρίδα της είναι ανατριχιαστικές και αποδεικνύουν με τον καλύτερο τρόπο το γνωστό πλέον σε όλους μας «Η Ελλάδα διώχνει τα παιδιά της». Η Χριστίνα, ο άνδρας της και τα δύο της παιδιά αγαπούν την Ελλάδα, αλλά δεν περνά καν από το μυαλό τους να επιστρέψουν και εξηγούν τους λόγους.
1. Γιατί φύγατε από την Ελλάδα;
Την απόφαση την πήραμε στα τέλη του 2011. Από καιρό εργαζόμουν σε ένα φροντιστήριο που μου χρωστούσε λεφτά, όχι μόνο σε εμένα αλλά σε όλους τους υπαλλήλους. Είχα φτάσει και 3 μήνες απλήρωτη. Έβλεπα τους μαθητές μου να λιγοστεύουν, να πεινάνε γιατί οι γονείς τους ήταν άνεργοι. Πολλές οικογένειες ζούσαν με το φαγητό που τους έφερνε η γιαγιά.
Εκείνο, όμως, που με ταρακούνησε ήταν μια μέρα που πήγα να πάρω τα παιδιά μου από το δημόσιο παιδικό σταθμό και αντίκρισα περίπου 20 παιδάκια να παίζουν με τα μπουφάν τους. Τα χέρια τους ήταν μοβ από το κρύο και όλα αυτά γιατί δεν είχαν λεφτά για πετρέλαιο. Δεν το χωρούσε ο νους μου ότι η θέρμανση θεωρείται πολυτέλεια ή προνόμιο. Πριν πάρουμε την απόφαση, ρωτήσαμε πολλούς ειδικούς και οικονομολόγους και όλοι μας είπαν το ίδιο πράγμα… Η Ελλάδα θα κάνει πάνω από 15 χρόνια να ορθοποδήσει. Μετά από σκέψη καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι τα επόμενα 15 χρόνια είναι τα πιο δημιουργικά μας. Δεν θέλαμε να τα σπαταλήσουμε μέσα στη μιζέρια…
- Τι διαφορετικό βρήκατε εκεί που πήγατε σε σχέση με την Ελλάδα;
Το καλοκαίρι του 2012 φτάσαμε στο Τορόντο. Η νοοτροπία των ανθρώπων είναι εντελώς διαφορετική. Περπατούσα στο δρόμο και όλοι με χαιρετούσαν. Στις δημόσιες υπηρεσίες σκίζονταν να μας εξυπηρετήσουν. Η συμπεριφορά στους δρόμους είναι βγαλμένες από σκηνές σε παιδικό βιβλίο. Η αλήθεια είναι πως μου λείπουν τα… μπινελίκια που έριχνα και έτρωγα στην Αθήνα. Εδώ οι άνθρωποι δεν είναι μόνο ευγενικοί. Αυτό που είναι εντυπωσιακό είναι πώς είναι τόσο δεκτικοί σε όλες τις υπόλοιπες κουλτούρες.
Σέβονται ότι είμαστε μακριά από την πατρίδα μας. Δύο φορές κλείνουν τους δρόμους για τις παρελάσεις μας στις οποίες συμμετέχουν όλοι. Από τον δήμαρχο μέχρι τον πρωθυπουργό. Κλείνουν τους δρόμους για να περάσει ο επιτάφιος. Μια φορά τον χρόνο κλείνουν ολόκληρη λεωφόρο για τριήμερο ελληνικό φεστιβάλ από το οποίο περνούν 1,5 εκατομμύριο άνθρωποι. Επίσης, πριν τέσσερα χρόνια αναγνωρίστηκε ο Μάρτιος ως μήνας ελληνικής κληρονομιάς! Στα δημόσια σχολεία μελετούν μυθολογία, ιστορία, μουσική και αναγνωρίζουν τι έχει προσφέρει η Ελλάδα στον δυτικό πολιτισμό. Εδώ, νιώθω περισσότερο Ελληνίδα.
Σέβονται την καταγωγή μου και τη θρησκεία μου. Τη γιορτάζουν και δεν απειλούνται από αυτές. Φυσικά και δεν είναι η γη της επαγγελίας. Αντιμετωπίσαμε πολλές δυσκολίες, αρχίσαμε από το μηδέν. Με μεγάλη επιμονή και προσπάθεια καταφέραμε να σταθούμε στα πόδια μας. Ο άντρας μου έχει μια καλή δουλειά και εγώ πλέον είμαι βοηθός εκπαίδευσης σε παιδιά με ειδικές ανάγκες σε δημόσιο σχολείο και τα απογεύματα διδάσκω ελληνικά.
- Τι σας λείπει και τι δεν σας λείπει από την Ελλάδα;
Μπορεί να ακούγεται σκληρό αλλά από την Ελλάδα το μόνο που μου λείπει είναι η οικογένεια, οι φίλοι μου και το πως είχα φανταστεί κάποτε τη ζωή μου. Δεν είναι πολλά αλλά είναι πάρα πολύ σημαντικά και πολλές φορές έχω πει σε όσους με ρωτάνε αυτό: «Αλλοίμονο σε όσους γνωρίζουν δύο πατρίδες…»
- Σκέφτεστε να γυρίσετε και υπό ποιές προϋποθέσεις;
Δεν θα γύριζα πίσω τώρα. Η ζωή μας, ιδίως των παιδιών, έχει μπει σε μια σειρά που δεν θα μπορούσα να την αλλάξω. Η Ελλάδα για εμένα και τον σύζυγό μου είναι η πατρίδα μας και το σχέδιο μας είναι όταν βγούμε στη σύνταξη να την επισκεπτόμαστε 5-6 μήνες τον χρόνο.
Έλενα Στούμπου: Εδώ όλοι έχουν μια θέση στην εργασία και την κοινωνία
Η Έλενα Στούμπου μετακόμισε μαζί με την οικογένειά της το 2013 και εγκαταστάθηκε στο Χαλ της Αγγλίας. Ο άνδρας της εργάζεται ως οδοντίατρος και αυτή ασχολείται με τα οικιακά έχοντας τη δύσκολη και απαιτητική αποστολή να μεγαλώσει τα τρία τους παιδιά, τη Χριστίνα (15 ετών), την Μαριάνθη (5 ετών) και τον Γιάννη (2 ετών).
Σε αυτά τα τέσσερα χρόνια μακριά από την Ελλάδα, η πατρίδα τους λείπει για λίγους και συγκεκριμένους λόγους και είναι ακόμη μια περίπτωση ανθρώπων που δεν μπόρεσαν να συμβιβαστούν με την αναξιοκρατία που υπάρχει στην χώρα μας αλλά και με την ρατσιστική αντίληψη που έχουμε σε πάρα πολλά θέματα όπως είναι η εργασία και η κοινωνική αποδοχή. Και για αυτούς, όπως για τους περισσότερους, τίποτα δεν ήταν στρωμένο με ροδοπέταλα και έκαναν μεγάλο και κοπιαστικό αγώνα για να σταθούν στα πόδια τους αλλά όπως μας λέει η Ελενα, αυτός ο αγώνας στο εξωτερικό αναγνωρίζεται και δεν πηγαίνει στράφι όλη τους η προσπάθεια. Στην ερώτηση για την πιθανότητα επιστροφής στην μαμά πατρίδα η απάντηση και σε αυτή την περίπτωση είναι αρνητική.
-
Γιατί φύγατε από την Ελλάδα;
Ο μεγαλύτερος λόγος για τον οποίο αποφασίσαμε να φύγουμε από την Ελλάδα ήταν η αβεβαιότητα που υπήρχε στον εργασιακό χώρο. Τίποτα δεν ήταν δεδομένο και ο οικογενειακός προγραμματισμός σε καμία περίπτωση δεν λειτουργούσε. Έτσι δεν ήμασταν σίγουροι για το τι θα μας ξημερώσει.
- Τι διαφορετικό βρήκατε εκεί που πήγατε σε σχέση με την Ελλάδα;
Εδώ βρήκαμε πολύ απλά πράγματα, μόνο που στην Ελλάδα και τα απλά είναι πραγματικά περιζήτητα. Υπάρχει οργανωμένη δομή της κοινωνίας, πραγματικά δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, άριστες σχολικές εγκαταστάσεις για να πηγαίνουν τα παιδιά μας, δωρεάν παιδεία αλλά και πράγματα που έχουμε ξεχάσει εμείς οι Ελληνες: Ευγένεια και καλοί τρόποι. Αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό και θα πρέπει να συμπληρώσω ότι δεν υπάρχουν ηλικιακές και άλλες διακρίσεις.
Σε όλες τις δουλειές, από σούπερ μάρκετ έως και κέντρα αδυνατίσματος, βλέπεις υπαλλήλους κάθε ηλικίας. Από γιαγιάδες και παππούδες μέχρι νέα παιδιά και άτομα με ειδικές ανάγκες. Όλοι έχουν μία θέση στην εργασία και στην κοινωνία και δεν σε κοιτάζουν στραβά. Δεν υπάρχει ούτε στο παραμικρό κοινωνικός ρατσισμός. Βλέπεις έξω στα μπαρ να διασκεδάζουν νέα παιδιά κάθε λογής και κανείς δεν κοιτάζει τα κιλά του ή την εμφάνισή του. Το κουτσομπολιό της Ελλάδας εδώ δεν έχει θέση.
- Τι σας λείπει και τι δεν σας λείπει από την Ελλάδα;
Δυστυχώς, το μόνο που μου λείπει από την Ελλάδα είναι ο ήλιος, ο γαλάζιος ουρανός και τα ήθη και έθιμά μας. Τίποτα άλλο. Ευτυχώς, οι γονείς μας ταξιδεύουν συχνά και μπορούμε να τους βλέπουμε κι εμείς και τα παιδιά μας να χαίρονται τους παππούδες και τις γιαγιάδες τους. Όσο να ‘ναι μας φέρνουν φρέσκα τα νέα, μία μυρωδιά από την πατρίδα μας. Εξάλλου, είναι και τα καλοκαίρια που περνάμε λίγες μέρες στην πατρίδα. Εχουμε αποθέματα για πολύ καιρό.
- Σκέφτεστε να γυρίσετε και υπό ποιές προϋποθέσεις;
Θα ξαναγυρίσω στην Ελλάδα όταν θα είμαι γιαγιάκα, με το ολόσωμο μαγιουδάκι μου και το ταπεράκι μου και θα κάνω βόλτες στο χωριό μας στη Λακωνία κοντά στην Ελαφόνησο. Μαζί με τον αγαπημένο μου σύζυγο Στάθη, θα ψαρεύουμε όλη ημέρα με την καπελαδούρα μας, θα καιγόμαστε κάτω από τον μεσημεριανό ήλιο, θα μιλάμε με αγάπη και νοσταλγία για τα χρόνια που πέρασαν και θα ρίχνουμε και μια βουτιά μετά, αν το συναίσθημα είναι έντονο (γέλια).
Δυστυχώς, πέρα από την πλάκα είμαι τόσο απόλυτη ότι για να γίνουν αλλαγές που θα επιτρέψουν στους οικονομικούς μετανάστες να γυρίσουν θα πρέπει να περάσουν κοντά δύο γενιές περίπου!
Ροή Ειδήσεων 
