Οι συνομιλίες για τον συνασπισμό συνεχίζονται μετά τις εκλογές τις 22ας Νοεμβρίου, στις οποίες το ακροδεξιό Κόμμα για την Ελευθερία (PVV) του Γκερτ Βίλντερς (φωτό) πήρε τη νίκη με 23,6%, με δεύτερο τη συμμαχία Πράσινης Αριστεράς-Εργατικού Κόμματος του πρώην Ευρωπαίου επιτρόπου για το κλίμα Φρανς Τίμερμανς με 15,7%. Το απερχόμενο φιλελεύθερο δεξιό Λαϊκό Κόμμα για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία (VVD) του πρώην πρωθυπουργού Μαρκ Ρούτε (του οποίου ηγείται τώρα η απερχόμενη υπουργός Δικαιοσύνης Ντιλάν Γιεσιλγκόζ-Ζεγκέριους) συγκέντρωσε 15,2%, και το πρόσφατα σχηματισθέν κεντροδεξιό Νέο Κοινωνικό Συμβόλαιο (NSC) του Πίτερ Ομτσιχτ συγκέντρωσε 12,9%. Το PVV εξασφάλισε 37 από τις 150 έδρες στο κοινοβούλιο, πράγμα που σημαίνει ότι απαιτούνται εταίροι για τον σχηματισμό κυβέρνησης.

ΕΝΩ Η ΕΠΙΔΙΩΞΗ του Βίλντερς είναι ο σχηματισμός κεντροδεξιάς κυβέρνησης μειοψηφίας, οι εταίροι του στον συνασπισμό θα πιέσουν να μετριάσουν ορισμένες από τις πιο ριζοσπαστικές θέσεις του. Για να σχηματίσει κοινοβουλευτική πλειοψηφία, ο Βίλντερς χρειάζεται την υποστήριξη (ως μέρος ενός συνασπισμού ή εξωτερικά στο κοινοβούλιο) είτε της συμμαχίας Πρασίνων-Εργατικών, η οποία προβλέπεται να εξασφαλίσει 25 έδρες, είτε του VVD, με 24 έδρες, είτε του NSC του Ομτσιχτ, με 20 έδρες. Μέχρι κάποια στιγμή, μόνο το μικρό ακροδεξιό κόμμα Φόρουμ για τη Δημοκρατία και το αντισυστημικό Κίνημα Αγροτών-Πολιτών, το οποίο κέρδισε συνολικά 10 έδρες, έχουν δηλώσει ότι είναι ανοικτά να συμμετάσχουν σε έναν συνασπισμό υπό την ηγεσία του PVV.

Οι έδρες αυτές δεν επαρκούν για τη δημιουργία κυβέρνησης, γεγονός που θα αναγκάσει το PVV να αναζητήσει επιπλέον εταίρους. Ωστόσο, ο συνασπισμός Πρασίνων-Εργατικών δεν αποτελεί βιώσιμο εταίρο για το PVV λόγω των βαθιών ιδεολογικών τους διαφορών. Και ενώ το NSC μοιράζεται μέρος της αντισυστημικής ρητορικής του PVV, ο Ομτσιχτ αρνήθηκε να συνεργαστεί με την ακροδεξιά κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, καθώς ορισμένες από τις απόψεις των δύο κομμάτων διαφέρουν σημαντικά σε θεμελιώδεις τομείς, όπως η συμμετοχή στην Ε.Ε. Εν τω μεταξύ, η Ντιλάν Γιεσιλγκόζ-Ζεγκέριους έχει ήδη αποκλείσει το ενδεχόμενο το κόμμα της VVD να συμμετάσχει σε έναν ενδεχόμενο συνασπισμό υπό την ηγεσία του PVV, αλλά δήλωσε ότι θα μπορούσε να υποστηρίξει μια κεντροδεξιά κυβέρνηση. Σε αυτό το πλαίσιο, τόσο μια ενδεχόμενη συμμαχία με το NSC όσο και η εξωτερική υποστήριξη από το VVD θα αναγκάσουν τον Βίλντερς να μετριάσει ορισμένες από τις πιο ριζοσπαστικές θέσεις του (όπως η ρητορική κατά του Ισλάμ και τα σχέδια διεξαγωγής δημοψηφίσματος για έξοδο από την Ε.Ε.) προκειμένου να σχηματίσει κυβέρνηση μειοψηφίας.

ΑΚΟΜΗ και αν ο Βίλντερς καταφέρει να πείσει άλλα κόμματα να τον υποστηρίξουν, θα γίνει επικεφαλής μιας κυβέρνησης μειοψηφίας που θα υποστηρίζεται από εταίρους που θα προσπαθήσουν να μετριάσουν τις πολιτικές του. Εναλλακτικά, ένας μεγάλος συνασπισμός με επικεφαλής τη συμμαχία Πράσινων-Εργατικών του Τίμερμανς θα χρειαζόταν την υποστήριξη κεντροδεξιών κομμάτων, τα οποία πιθανότατα θα μετρίαζαν την τυπικά αριστερή κοινωνικοοικονομική ατζέντα του και τις φιλόδοξες προτάσεις περί κλιματικής πολιτικής. Αυτό σημαίνει ότι, συνολικά, οποιαδήποτε νέα ολλανδική κυβέρνηση θα παραμείνει πιθανότατα δημοσιονομικά συντηρητική, αυστηρότερη στο μεταναστευτικό και λιγότερο φιλόδοξη περιβαλλοντικά, χωρίς όμως να έχει καμία σημαντική αλλαγή πολιτικής σε σχέση με την προηγούμενη κυβέρνηση. Επιπλέον, οι προτεραιότητες της νέας κυβέρνησης θα παραμείνουν σε μεγάλο βαθμό αυτές της προκατόχου της, με την έλλειψη στέγης στη χώρα, τη μεταναστευτική πολιτική και την πράσινη μετάβαση να βρίσκονται στην κορυφή της ατζέντας.

Η βασική διαφορά μεταξύ μιας κυβέρνησης με επικεφαλής το PVV και μιας κυβέρνησης με επικεφαλής τους Πράσινους-Εργατικούς θα έγκειται στην προσέγγιση σε αυτά τα ζητήματα, με την κυβέρνηση με επικεφαλής το PVV να είναι πιθανότατα πιο επιθετική στον περιορισμό της μετανάστευσης (και της νόμιμης και της παράτυπης), να αμβλύνει τους στόχους μείωσης των εκπομπών αερίων και τελικά να αυξήσει τις πιέσεις προς τις Βρυξέλλες για μείωση της στρατιωτικής και οικονομικής στήριξης προς το Κίεβο. Μια τέτοια κυβέρνηση θα είναι πιθανότατα λιγότερο συνεργάσιμη με τις Βρυξέλλες σε τομείς όπως η μετανάστευση, οι κοινές δαπάνες της Ε.Ε. και η διεύρυνση. Τέλος, ανεξάρτητα από το ποιος θα ηγηθεί του κυβερνητικού συνασπισμού, θα χρειαστούν πιθανότατα μήνες μέχρι να αναλάβει καθήκοντα η νέα κυβέρνηση. Μέχρι τότε, μια υπηρεσιακή κυβέρνηση με περιορισμένες εκτελεστικές εξουσίες θα παραμείνει στη θέση της, εμποδίζοντας τη χώρα να λάβει σημαντικές πολιτικές αποφάσεις.

ΕΝΑΣ ΑΠΟ τους λίγους τομείς στους οποίους η ολλανδική πολιτική θα μπορούσε να αλλάξει σημαντικά υπό την κυβέρνηση Βίλντερς είναι οι σχέσεις με την Ουκρανία. Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας, ο Βίλντερς δήλωσε ότι θα επιδιώξει να μειώσει την οικονομική και στρατιωτική βοήθεια της Ολλανδίας προς την Ουκρανία, η οποία ήδη υπερβαίνει τα 7 δισ. ευρώ. Σε περίπτωση που η Ολλανδία ευθυγραμμιστεί σταδιακά όλο και περισσότερο με χώρες όπως η Ουγγαρία και η Σλοβακία, οι οποίες είναι επιφυλακτικές ως προς τη συνέχιση της στήριξης της Ουκρανίας, η Ε.Ε. θα μπορούσε να δυσκολευτεί να επιτύχει συναίνεση σχετικά με την πρόσθετη χρηματοδότηση της Ουκρανίας.