Σύμφωνα με τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, το Συμβούλιο Ασφαλείας είναι το όργανο που έχει την κύρια ευθύνη για τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας.

«Η Ελλάδα, κατά τη διάρκεια της μηνιαίας Προεδρίας της, θα έχει την ευκαιρία να αναδείξει το ισχυρό διπλωματικό της αποτύπωμα, τον ρόλο της ως έντιμου συνομιλητή και γέφυρας μεταξύ Ανατολής και Δύσης, Βορρά και Νότου, έχοντας το διεθνές δίκαιο και τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, ως βασικούς οδηγούς της εξωτερικής της πολιτικής», αναφέρει το υπουργείο Εξωτερικών, σε ανακοίνωσή του.

Όπως σημειώνει, «η θαλάσσια ασφάλεια, μία από τις έξι προτεραιότητες της διετούς θητείας της Ελλάδας στο Συμβούλιο Ασφαλείας, θα αποτελέσει αντικείμενο της κεντρικής εκδήλωσης Υψηλού Επιπέδου, η οποία θα πραγματοποιηθεί στις 20 Μαΐου, στη Νέα Υόρκη».

Θεματικές της ελληνικής προεδρίας θα είναι, επίσης, η προστασία των αμάχων σε καιρό πολέμου, «Γυναίκες, Ειρήνη και Ασφάλεια» και «Παιδιά σε Ένοπλες Συγκρούσεις».

Ακόμη, επισημαίνεται πως «ο πόλεμος στην Ουκρανία και η κρίση στη Μέση Ανατολή θα αποτελέσουν κεντρικό θέμα των συνεδριάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας. Οι εξελίξεις στα Δυτικά Βαλκάνια, η κατάσταση στη Λιβύη και το Σουδάν έχουν, επίσης, επιλεγεί ως κύρια θέματα συζήτησης».

«Κατά τη διάρκεια της Προεδρίας της, η Ελλάδα ως θερμός υποστηρικτής της πολυμερούς διπλωματίας, της συλλογικής ασφάλειας και του ειρηνευτικού ρόλου των Ηνωμένων Εθνών θα εργαστεί με όλα τα κράτη μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, με γνώμονα τη διατήρηση και εμπέδωση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας προς μία διεθνή αρχιτεκτονική ασφαλείας βασισμένη σε κανόνες», τονίζει το υπουργείο Εξωτερικών.

ΟΗΕ: Τι είναι το Συμβούλιο Ασφαλείας

Το Συμβούλιο Ασφάλειας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (αγγλικά: United Nations Security Council – UNSC) είναι ένα από τα έξι βασικά όργανα του ΟΗΕ, με αποστολή τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας. Επίσης, αποστολή του είναι η εισδοχή νέων μελών στον οργανισμό. Σε αντίθεση με την Γενική Συνέλευση έχει την εξουσία να αποφασίζει για σχετικά ζητήματα εκδίδοντας ψηφίσματα. Βάσει του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ όλα τα μέλη του ΟΗΕ συμφωνούν να εκτελούν τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας. Συνεπώς οι αποφάσεις του είναι δεσμευτικές και εκτελεστές απ΄ όλα τα μέλη του Οργανισμού.

Τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας

Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ συγκροτείται από 15 μέλη εκ των οποίων τα πέντε είναι μόνιμα και τα δέκα είναι μη μόνιμα, με θητεία δύο ετών. Τα μόνιμα μέλη είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, η Ρωσική Ομοσπονδία, η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλική Δημοκρατία. Η Ελλάδα έχει υπάρξει άλλες δύο φορές μη μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας, κατά τα διαστήματα 1952-1953 και 2005-2006.

Η λήψη αποφάσεων

Κάθε μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας έχει δικαίωμα μίας ψήφου. Οι αποφάσεις για θέματα διαδικασίας λαμβάνονται με την καταφατική ψήφο εννέα τουλάχιστον μελών του. Για αποφάσεις που αφορούν θέματα ουσίας απαιτούνται επίσης εννέα καταφατικές ψήφοι στις οποίες όμως θα πρέπει να περιλαμβάνονται οι ψήφοι των πέντε μονίμων μελών. Αυτός ο κανόνας λέγεται Ομοφωνία των Μεγάλων Δυνάμεων. Όταν όμως μία από τις Μεγάλες Δυνάμεις διαφωνήσει, η διαφωνία αυτή χαρακτηρίζεται ως «άσκηση βέτο». Όταν μία Μεγάλη Δύναμη δεν υποστηρίζει μια απόφαση έχει το δικαίωμα να απέχει από την ψηφοφορία αλλά η αποχή αυτή δεν χαρακτηρίζεται βέτο.

Οι αρμοδιότητες του Συμβουλίου Ασφαλείας

Γενικά το Συμβούλιο του ΟΗΕ διατηρεί το δικαίωμα να ερευνά κάθε διαφορά ή κατάσταση που θα μπορούσε να εξελιχθεί σε ένοπλη σύγκρουση δύο ή περισσοτέρων μελών του ΟΗΕ. Όταν γνωστοποιηθεί στο Συμβούλιο καταγγελία περί απειλής της ειρήνης, πρώτη του ενέργεια συνήθως είναι η σύσταση στις ενάντιες πλευρές (μέλη) για εξεύρεση επίλυσης με ειρηνικά μέσα, δηλαδή, η προσπάθεια επιτυχούς συμφωνίας. Σε πολλές περιπτώσεις μπορεί και να ορίσει ειδικούς αντιπροσώπους ή ακόμα και να ζητήσει από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ τις καλές του (παρεμβατικές) υπηρεσίες.

Τι σημαίνει για την Ελλάδα η Προεδρία του Συμβουλίου Ασφαλείας

Πρώτα απ΄όλα οργανώνεται κεντρική εκδήλωση υψηλού επιπέδου (signature event) με θέμα τη Θαλάσσια Ασφάλεια στις 20 Μαΐου, στη Νέα Υόρκη, στην οποία θα παραστεί ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών.

Θέμα που πρωτίστως ενδιαφέρει τηνχώρα μας μετά τον θαλάσσιο  χωροταξικό σχεδιασμό που έχει ανακοινώσει και που έχει ενημερώσει και την Κομισιόν.

Επιπλέον:

-Η θαλάσσια ασφάλεια για την Ελλάδα είναι όχι μόνο ένα ζήτημα ζωτικό, υπαρξιακό, λόγω της μεγάλης έκτασης του ελληνικού εμπορικού στόλου. Η κατοχύρωση της ελευθεροπλοϊας, είναι προϋπόθεση για την απρόσκοπτη διεξαγωγή του εμπορίου, την επισιτιστική ασφάλεια, την ειρήνη, την παγκόσμια σταθερότητα.

-Η Ελλάδα διοργάνωσε, τον Απρίλιο του 2024, το διεθνές συνέδριο «Our Ocean Conference» στην Αθήνα, αναδεικνύοντας τη θαλάσσια ασφάλεια ως τομέα προτεραιότητας για τη χώρα μας. Εξάλλου, οδηγός της στην εξωτερική πολιτική και τις διεθνείς σχέσεις είναι το διεθνές δίκαιο και το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας.

-Μεταξύ των προτεραιοτήτων, είναι η ειρηνική επίλυση των διαφορών, ο σεβασμός του διεθνούς δικαίου, η ενίσχυση της θέσης των γυναικών για την ειρήνη και την ασφάλεια, η προστασία των παιδιών σε ένοπλες συγκρούσεις με έμφαση στο ανθρωπιστικό δίκαιο, η αντιμετώπιση της υπαρξιακής απειλής της κλιματικής κρίσης και η προστασία της θαλάσσιας ασφάλειας που έχει υποστεί σοβαρά ρήγματα, λόγω πολεμικών επιχειρήσεων τρομοκρατικών απειλών.

-Σύμφωνα με τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, το Συμβούλιο Ασφαλείας έχει την κύρια ευθύνη για τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας. Η Ελλάδα καθίσταται στην πράξη συμπαραγωγός της διεθνούς πολιτικής για την παγκόσμια αρχιτεκτονικής ασφαλείας με ουσιαστικό λόγο, ρόλο και ευθύνη στις εξελίξεις σε έναν κόσμο που γίνεται ολοένα και πιο ανασφαλής.

-Η Ελλάδα διανύει τον τέταρτο μήνα της θητείας της ως μη μόνιμου μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, η οποία ξεκίνησε την 1η Ιανουαρίου 2025 και θα διαρκέσει έως την 31η Δεκεμβρίου 2026.

Η χώρα μας αναλαμβάνει αυτή τη θέση για τρίτη φορά μετά το 2005-2006 και το 1952-1953. Μεγάλη επιτυχία η εκλογή της Ελλάδας με 182 θετικές ψήφοι από τα συνολικά 188 κράτη που ψήφισαν, γεγονός το οποίο καταδεικνύει την εμπιστοσύνη που επέδειξαν τα μέλη του ΟΗΕ προς την Ελλάδα και αφετέρου, την ευθύνη την οποία επωμίζεται, ώστε να υπηρετήσει αυτό το ρόλο με σθένος