«Μας ρωτούν, θα στείλετε στρατεύματα στη Λιβύη; Το ρωτούν αυτό και πολιτικά κόμματα στη χώρα μας. Κι εμείς τι λέμε; Eμείς πάμε εκεί που μας καλούν. Δεν πάμε εκεί που δεν μας έχουν καλέσει. Αφού υπάρχει ένα τέτοιο κάλεσμα, άρα θα πάμε εκεί. Μόλις ξεκινήσει τη λειτουργία του το Κοινοβούλιο κι εμείς θα εγκρίνουμε την αποστολή των στρατευμάτων μας. Με την έγκριση αυτή θα έχουμε δυνατότητα να στείλουμε περισσότερη βοήθεια στα αδέλφια μας στη Λιβύη», δήλωσε ο Ερντογάν την Πέμπτη.

Το απόγευμα της ίδια ημέρας η κυβέρνηση του Αλ Σαράτς ζήτησε στρατιωτική βοήθεια από την Τουρκία. Η κυβέρνηση της Τρίπολης (Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας – GNA) υπέβαλε επίσημο αίτημα στην Τουρκία για την παροχή στρατιωτικής στήριξης από «αέρα, ξηρά και θάλασσα», προκειμένου να αποκρούσει την επίθεση των ανατολικών δυνάμεων για την κατάληψη της πρωτεύουσας Τρίπολης, δήλωσε ένας αξιωματούχος από την Τρίπολη.

Ο πρέσβης της κυβέρνησης της Λιβύης στην Αγκυρα, Αμπντουρεζάκ Μουχτάρ Αχμέντ Αμπντουλκαντίρ, ανέφερε πως «η Λιβύη έχει ανάγκη από αεροπορική άμυνα και εκπαιδευτές των ειδικών δυνάμεων. Ντόπιους στρατιώτες έχουμε». Πάντως η Αγκυρα δείχνει να θεωρεί πως η Λιβύη είναι περιοχή δικού της αποκλειστικού ενδιαφέροντος αποκλείοντας την Ελλάδα όχι μόνο δια θαλάσσης, μέσω της συμφωνίας για τον καθορισμό θαλάσσιων ζωνών ευθύνης, αλλά και στρατιωτικά και πολιτικά. «Εμείς ήδη εγκρίναμε τα μνημόνια με τη Λιβύη, το κάναμε και στο Κοινοβούλιό μας. Η Ελλάδα δεν έχει δικαίωμα λόγου στην περίπτωση αυτή.

Αλλωστε πρέπει να τονίσουμε πως έχουν αλλάξει οι εποχές που έκαναν διάφορες συμφωνίες. Τώρα όμως υπάρχει διαφορετική Τουρκία» δήλωσε ο Ερντογάν στην ομιλία του στην κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματός του. Πάντως, η έγκριση για την απόφαση αποστολής στρατευμάτων από το τουρκικό Κοινοβούλιο αναμένεται να ληφθεί μετά τις 7 Ιανουαρίου, όταν θα ξεκινήσει η λειτουργία του.

Διαπραγματεύσεις

Ως εκείνη την περίοδο πάντως θα υπάρχουν πολλές διεργασίες σε διπλωματικό επίπεδο. Ηδη Τούρκοι αξιωματούχοι επισκέφθηκαν τη Μόσχα για να συζητήσουν τις εξελίξεις στη Λιβύη καθώς η Μόσχα στηρίζει τον στρατηγό Χαφτάρ που πολεμά την κυβέρνηση της Τρίπολης. Παράλληλα, ο εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρίας Ιμπραχίμ Καλίν είχε τηλεφωνική συνομιλία με τον σύμβουλο εθνικής ασφάλειας του Λευκού Οίκου Ρόμπερτ Ο᾽Μπράιαν. Αναλυτές θεωρούν πως η Άγκυρα ψάχνει τρόπους συνεννόησης με τον Πούτιν, όπως συνέβη στη Συρία. Κι εκεί η Μόσχα στήριζε τον Ασαντ και η Άγκυρα όσους πολεμούσαν τον πρόεδρο της Συρίας. Με την πάροδο του χρόνου οι δυο πλευρές βρήκαν τρόπους συνεννόησης και σήμερα έχει βρεθεί η ισορροπία στις σχέσεις των δυο πλευρών, με την Τουρκία να έχει τις δυνάμεις της εντός συριακού εδάφους και τον Ασαντ να ελέγχει μεγάλο μέρος της χώρας.

Ο Ερντογάν την Τετάρτη επισκέφθηκε την Τυνησία για να συζητήσει τρόπους συνεργασίας για την επίτευξη κατάπαυσης του πυρός στη Λιβύη. Ο ίδιος δήλωσε ότι η Τουρκία και η Τυνησία συμφώνησαν να στηρίξουν την GNA (κυβέρνηση Σαράτς). Στην Αγκυρα κυκλοφορούν φήμες πως σε περίπτωση που ο Χαφτάρ εμποδίσει τις δυνάμεις της Τουρκίας, τότε ενδέχεται να αποσταλούν τουρκικά στρατεύματα μέσω της Τυνησίας. Η Αγκυρα έχει αναφέρει πως ενδέχεται να σταλούν μισθοφόροι, όπως έχει κάνει η Μόσχα, όμως δεν αποκλείεται να σταλούν επίσημες δυνάμεις καθώς σε πολιτικό επίπεδο υπάρχει η επίσημη πρόσκληση της κυβέρνησης της Τρίπολης.
Σε πολιτικό επίπεδο πάντως η τουρκική κυβέρνηση έχει εκμεταλλευτεί το ζήτημα της Λιβύης σαν ζήτημα «εθνικής επιβίωσης».

O εκπρόσωπος του κυβερνώντος κόμματος Ομέρ Τσελίκ σε δηλώσεις του υποστήριξε τη συμφωνία την οποία έχει υπογράψει η Αγκυρα με την κυβέρνηση της Τρίπολης. «Εμείς υπογράψαμε συμφωνία με την επίσημα αναγνωρισμένη κυβέρνηση. Διαλύσαμε τη συνθήκη των Σεβρών της Μεσογείου, την οποία σχεδίαζαν χώρες που πρωτοστατούσε η Ελλάδα και τώρα κατηγορούν τους συνομιλητές μας ως τζιχαντιστές», ανέφερε ο Τσελίκ. Αυτό το αφήγημα της «συνθήκης των Σεβρών στη Μεσόγειο την οποία ανατρέπει η Τουρκία» δίνει πολιτικά πόντους στον Ερντογάν που σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις ανεβάζει τα ποσοστά του στην Τουρκία. Ο Τούρκος πρόεδρος μίλησε και ο ίδιος για ανατροπή της συνθήκης των Σεβρών στις θάλασσες. Ιστορικά η συνθήκη των Σεβρών δεν εφαρμόστηκε ποτέ, καθώς ξεκίνησε ο απελευθερωτικός αγώνας των Τούρκων με ηγέτη των Κεμάλ Ατατούρκ και υπογράφτηκε η συνθήκη της Λωζάννης.

«Aν σταματήσουμε την πορεία που ξεκινήσαμε με τη Λιβύη και την Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου, όχι μόνο δεν θα έχουμε οικονομική δραστηριότητα αλλά δεν θα μας αφήσουν ακτή για να κολυμπήσουμε και παραλία για να ψαρεύουμε. Οι απέναντί μας δεν ενδιαφέρονται για δίκαιο, ηθική, δικαιοσύνη, ελεημοσύνη. Εχουν τέτοιο μίσος για την Τουρκία και τον τουρκικό λαό, σε βαθμό που όχι μόνο θέλουν να μας εκδιώξουν απ’ την Ανατολία, αλλά να μας ξεριζώσουν από τον κόσμο αυτό!», δήλωσε ο Ερντογάν σε συνομιλία του με Τούρκους δημοσιογράφους.

Το «γκριζάρισμα» του Αιγαίου

Μέσα σε αυτό το κλίμα για πρώτη φορά ο Τούρκος πρόεδρος «γκρίζαρε» το Αιγαίο. Πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν πως στόχος της Αγκυρας είναι να πιέσει την Αθήνα σε όλα τα μέτωπα, Μεσογείου και Αιγαίου, που ενδεχομένως θα την οδηγήσουν σε διαπραγματεύσεις ή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.

«Oσοι έχουν στοχεύσει τα δικαιώματα της Τουρκίας με σχέδιο που έχουν κάνει με νησιά, νησίδες και βραχονησίδες στο Αιγαίο που δεν τους ανήκει η κυριαρχία τους, να ξέρουν πως το πεδίο δεν είναι ελεύθερο. Η ιδιοκτησία του Αιγαίου και της Μεσογείου ανήκει σε όλες τις χώρες που διαθέτουν ακτές στις θάλασσες αυτές. Κι εμείς ως χώρα με τις μεγαλύτερες ακτές είμαστε αποφασισμένοι να υπερασπιστούμε τα δικαιώματά μας με κάθε τρόπο και μέσο» δήλωσε ο Ερντογάν. Είναι η πρώτη φορά που ο Τούρκος πρόεδρος μίλησε με αυτόν τον τρόπο για το Αιγαίο και αυτό δείχνει πως το επόμενο διάστημα η Άγκυρα ενδέχεται να ανεβάσει κι άλλο τους τόνους στο ζήτημα αυτό. Στο παρελθόν υπήρχαν κάποιες δηλώσεις αξιωματούχων, όχι όμως του Ερντογάν. Η Άγκυρα είναι ενοχλημένη από τις στενές επαφές της Ελλάδας, του Ισραήλ, της Αιγύπτου και θεωρεί πως αυτή είναι μια συμμαχία που λειτουργεί εναντίον της Τουρκίας.

Μέσα σε αυτό το κλίμα ο Τούρκος πρόεδρος ανοίγει κι άλλο ένα μέτωπο με τη Διώρυγα της Κωνσταντινούπολης που σχεδιάζει να κατασκευάσει. Θα είναι μια διώρυγα μήκους 45 χιλιομέτρων και θα ενώνει τη Μαύρη Θάλασσα με την Προποντίδα. Όμως η κατασκευή αυτού του έργου (κόστους τουλάχιστον 10 δισεκατομμυρίων ευρώ) ανοίγει τη συζήτηση για την ελεύθερη ναυσιπλοΐα στα Στενά.

«Με τη συνθήκη του Μοντρέ δεν έχουμε κανένα δικαίωμα και τα πλοία περνούν όπως θέλουν. Σκεφτείτε, χρησιμοποιούν τα Στενά και δεν κερδίζετε τίποτα. Όμως με το Κανάλ Ιστανμπουλ (Διώρυγα της Κωνσταντινούπολης) θα δημιουργηθούν δικαιώματα, όπως συμβαίνει και στη Διώρυγα του Σουέζ. Εμείς θα προχωρήσουμε το σχέδιο αυτό», αναφέρει ο Τούρκος πρόεδρος. Ο δήμαρχος Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου πάντως ήδη εξέφρασε τις αντιρρήσεις του για το έργο αυτό, καθώς θεωρεί πως θα είναι καταστροφή για το περιβάλλον.

Από την έντυπη έκδοση