Ενας από τους λόγους που η αντιπαράθεσή τους κύλησε σε πολιτισμένο κλίμα είναι ότι από αύριο-μεθαύριο μπορεί να αρχίσουν διαβουλεύσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης ενός ακόμη Μεγάλου Συνασπισμού (Grosse Koalition) στη Γερμανία, δεδομένου ότι έχουν αποκηρύξει ρητά τα δύο άκρα.

Κανένα ενδεχόμενο

Τόσο στην τετ α τετ τηλεμαχία όσο και σε άλλες του τοποθετήσεις, ο 69χρονος υποψήφιος καγκελάριος της Χριστιανικής Ενωσης (CDU/CSU), Φρίντριχ Μερτς, απέκλεισε κάθε ενδεχόμενο συνεργασίας με το ακροδεξιό AfD της Αλίς Βάιντελ, προσπαθώντας να πετάξει από πάνω του τη ρετσινιά της πρόσφατης κοινοβουλευτικής τους σύμπραξης στο Μεταναστευτικό. «Δεν φταίω εγώ», λέει, «αν εκείνοι υιοθέτησαν το ψήφισμά μας» (το οποίο, ειρήσθω εν παρόδω, δεν έγινε νόμος του κράτους, λόγω ανταρσίας μίας μικρής μερίδας «μερκελικών» βουλευτών της CDU).

Από την άλλη πλευρά, ο απερχόμενος καγκελάριος Σολτς ξεκαθάρισε πως ακόμη κι αν έβγαιναν τα κουκιά, δεν υπάρχει έδαφος συνεργασίας του SPD με τα κόμματα της Αριστεράς (Die Linke) ή της Σάρα Βάγκενκνεχτ (BSW). «Και οι δύο θέλουν να εγκαταλείψουμε την Ουκρανία, κάτι που αρνούμαι να συζητήσω», τόνισε.

Κατόπιν αυτών δεν απομένουν και πολλές επιλογές. Από ιδεολογικοπολιτική άποψη ο Μερτς δεν κρύβει ότι θα ήθελε να συνεργαστεί με το νεοφιλελεύθερο FDP του πρώην υπουργού Οικονομικών, Κρίστιαν Λίντνερ. Του ανθρώπου δηλαδή που τράβηξε το χαλί κάτω από τα πόδια της προηγούμενης κυβέρνησης SPD-Πρασίνων τον Σεπτέμβριο, διαφωνώντας με τις κοινωνικές παροχές και τη δημοσιονομική χαλάρωση στον Προϋπολογισμό του 2025. Ομως, από το 11,4% του 2021 στο FDP απέμεινε ένα γλίσχρο 4% και είναι αμφίβολο αν θα μπει καν στη Βουλή.

Γι’ αυτό ο Μερτς έχει στρέψει την προσοχή του στα δύο βασικά συστημικά κόμματα της κυβερνητικής εναλλαγής. «Θα ήθελα έναν μόνο κυβερνητικό εταίρο αντί για δύο, τον οποίο μάλιστα θα προτιμούσα να έχω τη δυνατότητα να επιλέξω», δήλωσε στο ξεκίνημα της προεκλογικής εκστρατείας. Την προηγούμενη Κυριακή έκανε ένα βήμα παραπέρα μιλώντας ανοιχτά για συμμετοχή «είτε των Σοσιαλδημοκρατών είτε των Πρασίνων» στο κυβερνητικό σχήμα. Με τους οικολόγους του πρώην υπουργού Οικονομίας, Ρόμπερτ Χάμπεκ, δύσκολα θα συνυπάρξει, λόγω της επιμονής του στη λειτουργία των πυρηνικών εργοστασίων και στον σκεπτικισμό του απέναντι στην «πράσινη ατζέντα». Ολα, λοιπόν, οδηγούν στον βασικό του αντίπαλο, το SPD, το οποίο, όμως, θέλει σε ρόλο απλού βοηθού και όχι συγκυβερνήτη.

Χαμένη ψήφος

Για να του βγει το σενάριο μιας ισχυρής Χριστιανοδημοκρατίας, που θα επιβάλει την ατζέντα της, ο συντηρητικός εκατομμυριούχος νομικός και πρώην στέλεχος του επενδυτικού κολοσσού BlackRock χαρακτηρίζει «χαμένη ψήφο» την επιλογή του FDP, η οποία, όπως υποστηρίζει, αφαιρείται από το κόμμα του. Στους βασικούς στόχους του Μερτς είναι να μείνουν οι Φιλελεύθεροι εκτός Βουλής (κάτι πολύ πιθανό αν δεν πιάσουν το εκλογικό όριο του 5%, αφού δεν είναι πρώτο κόμμα σε καμία από τις 299 μονοεδρικές περιφέρειες, ώστε να εισέλθουν στο Κοινοβούλιο δι’ αυτής της οδού).

Τα σχέδια του Χριστιανοδημοκράτη αρχηγού θα εξυπηρετούνταν τα μέγιστα αν έμεναν εκτός Βουλής και τα δύο κόμματα της Αριστεράς, με συνέπεια οι έδρες που θα έπαιρναν να μοιραστούν αναλογικά στους υπόλοιπους και να απομείνει το AfD το μόνο «αντισυστημικό» κόμμα στην Μπούντεσταγκ (με όλο, βεβαίως, το ρίσκο μιας τέτοιας εξέλιξης). Δεδομένου, όμως, ότι το τελευταίο διάστημα η Die Linke έκανε ένα απροσδόκητο ξεπέταγμα (για «νεκρανάσταση» μίλησε η «Frankfurter Allgemeine Zeitung») που την ανεβάζει έως το 7%, την ώρα που και το κόμμα της Σάρα διατηρεί και αυτό πιθανότητες να μπει στη Βουλή παρά την κάμψη του, ο Μερτς ελπίζει τουλάχιστον να μείνουν σε χαμηλές πτήσεις.

Την απροσδόκητη ανάκαμψή της η ξεγραμμένη έως πρότινος Die Linke τη χρωστά στους δύο συνυποψήφιους καγκελαρίους. Αφενός, την 36χρονη «σταρ των social media», Χάιντι Ράιχινεκ, που ξεχώρισε με τους πύρινους λόγους της κατά του AfD, και, αφετέρου, στον 64χρονο βιολόγο Γιαν Φαν Ακεν, που έστριψε το τιμόνι αριστερά σε θέματα εργασίας και κοινωνικών ανισοτήτων με επιθέσεις στον μεγάλο πλούτο, αφαιρώντας οξυγόνο από την BSW.

Ερώτημα

Το ερώτημα, βέβαια, είναι γιατί τα ποσοστά της CDU/CSU παραμένουν καθηλωμένα πέριξ του 30% και επί των ημερών του Μερτς, με το YouGov μάλιστα να τα κατεβάζει σε μία από τις προηγούμενες έρευνές του στο 27%. Στην ιστορική μεταπολεμικά ήττα του 2021 η Χριστιανική Ενωση έπεσε στο 24,1%, με αρχηγό τον αδέξιο διάδοχο της Μέρκελ, Αρμιν Λάσετ, επιτρέποντας στο SPD να κερδίσει με το πενιχρό 25,7% και στους Πρασίνους να καταγράψουν το καλύτερο αποτέλεσμα στην ιστορία τους, 14,7%. Τότε το AfD πήρε 10,4% κάνοντας ένα μεγάλο άλμα, το οποίο σήμερα αναμένεται να διπλασιάσει στο 20%.

Ο Μερτς ρίχνει την ευθύνη γι’ αυτό στις πολιτικές της προκατόχου του -και άσπονδης εσωκομματικής του αντιπάλου- Ανγκελα Μέρκελ, όπως και στην κεντροαριστερή κυβέρνηση, για τη χαλαρότητά της σε θέματα ασύλου και μεταναστευτικής εγκληματικότητας, που χτυπάει κόκκινο το τελευταίο διάστημα με σωρεία θανατηφόρων επιθέσεων από Σύρους και Αφγανούς σε γερμανικές πόλεις.

ΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΛΠΗ

Στο 20% το ποσοστό των αναποφάσιστων

Το κάθε κόμμα μαντεύει περίπου τη θέση και το ποσοστό του, αλλά η επίτευξη των στόχων ενός εκάστου θα κριθεί στις λεπτομέρειες, ίσως πολύ αργά τη νύχτα.

Κρίσιμο ρόλο θα παίξει η στάση των αναποφάσιστων, που υπολογίζονταν σε 20% του εκλογικού σώματος την τελευταία εβδομάδα, με το 7% εξ αυτών να δηλώνει στην έρευνα του YouGov ότι θα αποφασίσει σήμερα, κυριολεκτικά πάνω από την κάλπη.

Δικαίωμα ψήφου έχουν 59,2 εκατομμύρια Γερμανοί, που θα ψηφίσουν για τις τουλάχιστον 630 έδρες σε δύο κάλπες. (Σχεδόν πάντα απονέμονται περισσότερες έδρες, λόγω του μηχανισμού εξομάλυνσης. Στην προηγούμενη Βουλή οι έδρες έφτασαν τις 735). Στη μια κάλπη το κόμμα της αρεσκείας τους και στην άλλη τον υποψήφιο της περιφέρειάς τους, που μπορεί να ανήκει και σε διαφορετικό κόμμα. Και οι δύο κάλπες εκλέγουν ισότιμα βουλευτές, αλλά, αν ένα κόμμα λάβει τουλάχιστον 5% σε εθνικό επίπεδο, εξασφαλίζει χωρίς άλλη προϋπόθεση την είσοδό του στην Μπούντεσταγκ. Αν δεν το πετύχει, τότε θα χρειαστεί να κερδίσει τουλάχιστον τρεις μονοεδρικές περιφέρειες για να αποκτήσει κοινοβουλευτική εκπροσώπηση. Δεν θα μείνει, μάλιστα, στις 3 έδρες, αλλά θα βγάλει όσες δικαιούται αναλογικά σε εθνικό επίπεδο. Με αυτόν τον τρόπο μπήκε η Die Linke στη Βουλή το 2021, όταν έλαβε 4,9%, αλλά κέρδισε τρεις μονοεδρικές στο Βερολίνο.

Τώρα το κόμμα της Βάγκενκνεχτ πρέπει οπωσδήποτε να περάσει το 5%, αφού δεν προηγείται σε καμία από τις 299 περιφέρειες της Γερμανίας. Η Die Linke είναι σε κάπως καλύτερη κατάσταση, παρότι κινδυνεύει να χάσει προς όφελος του AfD μία έδρα που κρατά από το 2007 στο Βερολίνο.

ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ

Τι περιμένουν οι βιομήχανοι

Οι Μερτς και Σολτς δείχνουν ήδη να συμφωνούν στην περικοπή των κοινωνικών επιδομάτων, προκειμένου να ενθαρρυνθούν πολλοί Γερμανοί 50άρηδες να επιστρέψουν στην εργασία. Ωστόσο, διαφωνούν στο ζήτημα της αντιμετώπισης της ακρίβειας, όπου το SPD προτείνει μείωση του ΦΠΑ στα ράφια, ενίσχυση του ανταγωνισμού των προμηθευτών και επιδότηση των καταναλωτών ενέργειας, λόγω του Ουκρανικού.

Από την πλευρά τους, ύστερα από δύο χρόνια ύφεσης οι Γερμανοί επιχειρηματίες ζητούν μείωση του ενεργειακού κόστους, λιγότερους φόρους, περισσότερα επενδυτικά κίνητρα, ακόμη πιο ευέλικτες εργασιακές σχέσεις, κατάργηση των κοινωνικών επιδομάτων και λιγότερη γραφειοκρατία.

Η Συνομοσπονδία Ενώσεων Γερμανών Εργοδοτών (BDA) τονίζει πως η «ατμομηχανή» της Ευρώπης έχει πάψει να είναι διεθνώς ανταγωνιστική, λόγω των υπερβολικών ρυθμίσεων και του κόστους παραγωγής για τις επιχειρήσεις.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΚΛΟΓΩΝ 2021

Κόμμα    Ποσοστό Εδρες

SPD 25,7%    206

CDU/CSU      24,1%    197

Πράσινοι 14,7%    118

FDP 11,4%    91

AfD  10,4%    83

Die Linke       4,9%      39

ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΗ

YouGov (7-19/02/2025)*

Κόμμα    Ποσοστό

CDU/CSU      29,9%

AfD  19,7%

SPD 15,6%

Πράσινοι 12,7%

Die Linke       7,5%

BSW       4,6%

FDP 4,5%

* Δείγμα 9.281 ατόμων