Πενήντα πέντε χρόνια μετά, η πυραυλική κρίση της Κορέας-Γκουάμ δεν έχει αγγίξει το επίπεδο της Κούβας, αλλά οδεύει ολοταχώς προς τα εκεί, καθώς στενεύουν τα διπλωματικά περιθώρια.

Δύο είναι οι κύριοι παράγοντες που εδραιώνουν το κλίμα απαισιοδοξίας διεθνώς. Πρώτος και κύριος ότι το καθεστώς της Πιονγιάνγκ δεν πρόκειται ποτέ να δεχθεί να βάλει πάγο στα σχέδια τελειοποίησης του πυρηνικού του προγράμματος.

«Είναι πολύ δύσκολο να πείσουμε τον 33χρονο Κιμ Γιονγκ Ουν να κάνει πίσω», είπε πρόσφατα σε επιτροπή της Γερουσίας ο Νταν Κόουτς, διευθυντής των υπηρεσιών πληροφοριών των ΗΠΑ. «Το γεγονός ότι η Βόρεια Κορέα έχει θεσμοποιήσει την κατοχή πυρηνικών όπλων στο Σύνταγμά της και τα θεωρεί συνυφασμένα με την επιβίωσή της αποδεικνύει πως ο Κιμ δεν θα διαπραγματευτεί την κατάργησή τους με κανένα κόστος», τόνισε ο Αμερικανός αξιωματούχος.

Την ανυποχώρητη στάση του Κιμ Γιονγκ Ουν (τρίτου της κομμουνιστικής δυναστείας) τροφοδοτεί το τραγικό τέλος των Μουαμάρ Καντάφι και Σαντάμ Χουσεΐν, που πήραν τον κατήφορο όταν εγκατέλειψαν τις πυρηνικές τους φιλοδοξίες. Η Βόρεια Κορέα εγκαινίασε το πυρηνικό της πρόγραμμα τη δεκαετία του ‘90, πραγματοποίησε την πρώτη της πυρηνική δοκιμή το 2006 και τους τελευταίους μήνες έχει πολλαπλασιάσει τις δοκιμές πυραύλων μέσου βεληνεκούς, που η ίδια χαρακτηρίζει πρόβα τζενεράλε για πλήγμα στις ΗΠΑ. Πέρυσι τον Σεπτέμβριο πραγματοποίησε την πέμπτη της δοκιμή πυρηνικής βόμβας με ισχύ 10-30 κιλοτόνους, έναντι μόλις 1 κιλοτόνου το 2006 (προς σύγκριση η ατομική βόμβα της Χιροσίμα το 1945 είχε ισχύ 15 κιλοτόνων και σκότωσε 150.000 ανθρώπους).

Ο δεύτερος λόγος απαισιοδοξίας εκπορεύεται από τις ΗΠΑ και αφορά την αδιαλλαξία της μεγαλύτερης μερίδας του αμερικανικού κατεστημένου να δεχθεί με κάποιον τρόπο τη Βόρεια Κορέα στο πυρηνικό κλαμπ – έστω και με τους επαχθείς όρους που επιβλήθηκαν στο Ιράν.

Στο πλαίσιο μιας συμφωνίας «αμοιβαίου παγώματος» (freeze for freeze) oι ΗΠΑ θα μπορούσαν να περιορίσουν τις στρατιωτικές τους ασκήσεις στην περιοχή, να μειώσουν τις κυρώσεις κατά της Πιονγιάνγκ και να δηλώσουν ότι δεν επιθυμούν αλλαγή καθεστώτος στη Βόρεια Κορέα, με αντάλλαγμα την υπόσχεση των Βορειοκορεατών ότι θα σταματήσουν τις πυρηνικές δοκιμές και τις εκτοξεύσεις πυραύλων και θα πάψουν να εργάζονται για τη βελτίωση των πυρηνικών τους κεφαλών. Οπωσδήποτε θα χρειαστεί ένας διεθνής μηχανισμός επαλήθευσης υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, όπως στο Ιράν.

Υποστηρικτής ενός τέτοιου «ντιλ» που θα βασίζεται στο δίπολο «όχι αλλαγή καθεστώτος-όχι άλλα πυρηνικά» είναι ο πρώην υπουργός Αμυνας των ΗΠΑ, Ρόμπερτ Γκέιτς. Την απορρίπτει όμως κατηγορηματικά «για ηθικούς λόγους» η Σούζαν Θόρντον, εν ενεργεία βοηθός υπουργός Εξωτερικών, αρμόδια για την Ανατολική Ασία και τον Ειρηνικό.

Μολονότι ο Ντόναλντ Τραμπ ρίχνει απερίσκεπτα λάδι στη φωτιά με απειλές για «πυρ και οργή», τις οποίες χαρακτήρισε αργότερα «όχι επαρκώς σκληρές», τα πράγματα δείχνουν ότι δύσκολα οι ΗΠΑ θα επιφέρουν το πρώτο πλήγμα αν δεν τους δώσουν αφορμή οι Βορειοκορεάτες. Στο πλαίσιο μιας τακτικής κατευνασμού, ακόμη και ο επικεφαλής του Πενταγώνου, Τζέιμς Μάτις, μετρίασε τις αρχικές δηλώσεις του περί «ανατροπής του καθεστώτος και καταστροφής του βορειοκορεατικού λαού», τασσόμενος υπέρ της διπλωματικής προσέγγισης, καθώς ένας πόλεμος -όπως είπε- θα ήταν καταστροφικός.

Μέσα σε αυτό το τεταμένο περιβάλλον, όπου το παραμικρό λάθος θα μπορούσε να αποβεί μοιραίο, η Κίνα αποσαφήνισε τη στάση της: Δεν θα προσφέρει καμία βοήθεια στη Β. Κορέα αν αυτή χτυπήσει το Γκουάμ ή κάποιον άλλο αμερικανικό στόχο και οι Αμερικανοί προχωρήσουν σε αντίποινα. Αντιθέτως, το Πεκίνο ξεκαθάρισε στους Αμερικανούς ότι θα παρέμβει αποφασιστικά αν εκείνοι πλήξουν πρώτοι τη Βόρεια Κορέα ή επιχειρήσουν αλλαγή καθεστώτος, που «θα διαταράξει τις ισορροπίες στην Κορεατική Χερσόνησο».

Πολλά θα κριθούν από το εάν και σε ποιο βαθμό θα υλοποιήσει η Βόρεια Κορέα την απειλή της να στείλει ως τα μέσα Αυγούστου (δηλαδή τα επόμενα 24ωρα) τέσσερις πυραύλους Ηwasong-12 ανοιχτά του Γκουάμ, αφού περάσουν πάνω από τη Χιροσίμα(!) και άλλες δύο ιαπωνικές επαρχίες. Θα είναι η έμπρακτη απάντηση στην υπέρπτηση πάνω από την Κορεατικό Χερσόνησο δύο αμερικανικών βομβαρδιστικών Β-1Β, που απογειώθηκαν από το Γκουάμ.

Οι δύο δοκιμαστικοί πύραυλοι που εκτόξευσε η Πιονγιάνγκ τον Ιούλιο έπεσαν ανοιχτά της Ιαπωνίας, αλλά το Γκουάμ είναι αμερικανικό έδαφος και ο Τραμπ προειδοποίησε την Πέμπτη πως «αν ο Κιμ τολμήσει να το πειράξει θα συμβεί στη Βόρεια Κορέα ένα γεγονός που παρόμοιό του δεν έχει κανένας ξαναδεί».

Η «Washington Post» υπενθύμισε πως από τη στιγμή που ο πρόεδρος των ΗΠΑ θα δώσει την εντολή είναι ζήτημα λεπτών να εξαπολυθεί ένα πυρηνικό όπλο κατά της Βόρειας Κορέας. Κατά το αμερικανικό Σύνταγμα, η ανώτατη στρατιωτική ηγεσία δεν δικαιούται να παρακούσει – αν το πράξει θεωρείται ότι υπέβαλε αυτομάτως την παραίτησή της.

Δυστυχώς, στα κυβερνητικά γραφεία της Ουάσιγκτον εξετάζονται πλέον πυρετωδώς μακάβρια σενάρια για απώλειες αμάχων στη Νότια Κορέα και στις αμερικανικές βάσεις του Ειρηνικού, καθώς η μόνιμη αντιπρόσωπος των ΗΠΑ στον ΟΗΕ, Νίκι Χέιλι, τουιτάρισε ότι «τελείωσαν οι συζητήσεις με τους Βορειοκορεάτες» και ο Ρεπουμπλικάνος γερουσιαστής Λίντσεϊ Ο. Γκράχαμ χαρακτήρισε «αναπόφευκτη» τη στρατιωτική αντιπαράθεση.

Oι τέσσερις δρόμοι και το σενάριο – εφιάλτης

  Κατά τη «Washington Post», η αμερικανική ηγεσία έχει μπροστά της τέσσερις βασικές επιλογές, με παραλλαγές φυσικά η καθεμιά τους: 1) Να μην κάνει τίποτα. 2) Να κλιμακώσει τις κυρώσεις στο καθεστώς του Κιμ Γιονγκ Ουν, μετά το σκληρό πακέτο 1 δισ. ευρώ στις εξαγωγές της Πιονγιάνγκ, που ψηφίστηκαν ομόφωνα στον ΟΗΕ με τη συμφωνία Κίνας και Ρωσίας. 3) Να πιέσει για διαπραγματεύσεις και 4) να προχωρήσει σε στρατιωτική αντιπαράθεση.

Η τελευταία μπορεί να ξεσπάσει ανά πάσα στιγμή το επόμενο διάστημα, καθώς από την Πέμπτη ΗΠΑ και Ιαπωνία ξεκίνησαν στρατιωτικές ασκήσεις διάρκειας 18 ημερών με πραγματικά πυρά και εκτοξεύσεις πυραύλων στη νήσο Χοκάιντο της Βόρειας Ιαπωνίας, με τη συμμετοχή 3.500 ανδρών. Παράλληλα στις 21 Αυγούστου αρχίζει η κοινή ετήσια άσκηση «Φρουρός της Ελευθερίας» ΗΠΑ-Νότιας Κορέας, με τη συμμετοχή 30.000(!) Αμερικανών στρατιωτών. Οπως είναι φυσικό, τα τηλέφωνα αυτές τις μέρες ανάμεσα στα υπουργεία Αμυνας και στα γενικά επιτελεία ΗΠΑ, Νότιας Κορέας και Ιαπωνίας έχουν πάρει φωτιά.

Τεχνικά ΗΠΑ και Βόρεια Κορέα παραμένουν σε εμπόλεμη κατάσταση, αφού δεν υπογράφηκε ειρηνευτική συμφωνία μετά τον κορεατικό εμφύλιο του 1950-53, που διαίρεσε τη χώρα στον κομμουνιστικό Βορρά και στο φιλοδυτικό Νότο, με σύνορο τον περίφημο 38^ο παράλληλο. Κατά καιρούς οι δύο χώρες έχουν γνωρίσει περιόδους εκτόνωσης, οπότε επιτράπηκε σε ανθρώπους εκατέρωθεν των συνόρων να ξαναδούν τους συγγενείς τους, αλλά τα γεωπολιτικά συμφέροντα των ΗΠΑ δυσκολεύουν την πλήρη αποκλιμάκωση. Παρά τις αντιρρήσεις του μετριοπαθούς νέου προέδρου της Ν. Κορέας, Μουν Τζάε-Ιν, οι ΗΠΑ ανέπτυξαν πρόσφατα κοντά τη Σεούλ το αντιπυραυλικό σύστημα ΤΗΑΑD, αυξάνοντας την ένταση με την Πιονγιάνγκ.

Το εφιαλτικό σενάριο προβλέπει ανάμιξη στον πόλεμο τουλάχιστων τεσσάρων κρατών (ΗΠΑ, Β. Κορέα, Ν. Κορέα, Ιαπωνία) με ευρεία γκάμα συμβατικών και πυρηνικών όπλων. Οι ειδικοί εκτιμούν πως οι Βορειοκορεάτες δεν έχουν ακόμη τη δυνατότητα να στείλουν πυραύλους στην καρδιά αμερικανικών πόλεων, αλλά μέσα σε 3 λεπτά θα μπορούσαν να προκαλέσουν ολοκαύτωμα στη Σεούλ των 10 εκατομμυρίων κατοίκων. Αμερικανικά ινστιτούτα εκτιμούν ότι ένας και μόνο πύραυλος με πυρηνική γόμωση θα προκαλούσε αμέσως αμέσως 180.000 νεκρούς και 160.000 τραυματίες στην πρωτεύουσα της Ν. Κορέας, αλλά αυτό θα ήταν το λιγότερο. Η κατάρρευση της δημόσιας τάξης και η μαζική έξοδος από την πόλη θα οδηγούσαν σε καταστάσεις που κανείς δεν μπορεί να φανταστεί.

Φυσικά οι Βορειοκορεάτες γνωρίζουν ότι αυτό θα είναι το τέλος τους. «Κάποιοι προτιμούν να πεθάνουν ένδοξα χτυπώντας με πυρηνικά την Ιαπωνία και το Νότο. Ωστόσο ο πυρήνας του καθεστώτος μάλλον θα προτιμήσει να πολεμήσει τις οικονομικές κυρώσεις σε διπλωματικό επίπεδο με όπλο την πυρηνική ρητορική, ώστε να απαλύνει τις επιπτώσεις στο λαό και να χαλαρώσει σταδιακά τη θηλιά των ΗΠΑ και των συμμάχων τους», εκτίμησε ο καθηγητής του Στάνφορντ, Ρόμπερτ Κάρλιν.

Το αμερικανικό think tank, Ιnternational Crisis Group, βάζει επί τάπητος και σενάρια συμβατικού πολέμου. Αυτά έχουν κύριο άξονα την εισβολή βορειοκορεατικών στρατευμάτων στον Νότο μέσα από σήραγγες που έχουν σκαφτεί κάτω από την αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη ή και επίθεση με χημικά όπλα, που εκτιμάται ότι διαθέτει σε αφθονία η Πιονγιάνγκ.

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΔΑΤΟΣ

[email protected]