Για παράδειγμα, οι διακοπές στην Κω τη δεκαετία του ’50 σήμαιναν 25 ώρες στο καράβι. Συν την ταλαιπωρία να κατέβει ο επιβάτης από το καράβι σε λάντσα για να βγει στο λιμάνι. Δεν μιλάμε για απόφαση της στιγμής αλλά για ταξίδι που σχεδιαζόταν από τον χειμώνα. Με τις οικογένειες να μη μένουν σε ξενοδοχεία ούτε σε πανσιόν αλλά τρεις στο δωμάτιο. Και να κοιμούνται σε ντιβανομπάουλα και ράντσα κάτω από τις φωτογραφίες των προγόνων της οικογένειας που τα νοίκιαζε. Με μία κοινή τουαλέτα και για μπάνιο σωλήνας στην αυλή.

Το πόσο μακρινά ήταν τότε όλα στην Ελλάδα μπορεί να φανεί από μια ταινία της Βουγιουκλάκη που γυρίστηκε το 1964. Η Βουγιουκλάκη είχε αποφασίσει να κάνει διεθνή καριέρα και ο Φίνος χρηματοδότησε μια παραγωγή με σκηνοθέτη τον Ρούντολφ Ματέ. Η ταινία είχε γυριστεί στην Ιο (φωτό).

Στην Αιδηψό και τα Καμένα Βούρλα ηλικιωμένα ζευγάρια, που είχαν την οικονομική δυνατότητα να ζουν σε πανσιόν, σε τραπέζια στη βεράντα κάτω από 40άρες λάμπες προσπαθούσαν να ξεχωρίσουν τα φύλλα στο κουμκάν. Για να πάρεις τηλέφωνο έπρεπε να πας στον ΟΤΕ και να σε συνδέσει ο υπάλληλος με Αθήνα. Οι εφημερίδες έφταναν στα νησιά του Αιγαίου με μία ημέρα καθυστέρηση, αφού δεν υπήρχαν αεροδρόμια και έπρεπε να φτάσουν με το καράβι.

Τη δεκαετία του ’60 στη Μύκονο ο Γαλάτης πούλαγε πουλόβερ που τα έπλεκε η αδελφή του μαζί με μία βοηθό. Στην Αντίπαρο μέχρι τα μέσα του ’70 δεν υπήρχε ξενοδοχείο. Μπορούσες να κοιμηθείς μόνο σε ενοικιαζόμενο δωμάτιο ή στο πρωτόγονο κάμπινγκ. Μέχρι και το ’80 στα Κουφονήσια το ηλεκτρικό ήταν από γεννήτρια.

Ο τουρισμός ήταν ακόμα πιο δύσκολος για τους ξένους. Τα αεροπορικά εισιτήρια ήταν πανάκριβα. Οργανωμένος τουρισμός ανύπαρκτος. Ο ξένος έπρεπε να βρει μόνος του τρόπους για να μετακινηθεί και να συνεννοηθεί σε μια Ελλάδα όπου ελάχιστοι μίλαγαν αγγλικά. Και αυτοί που τα μίλαγαν τα μίλαγαν σαν τον Γκιωνάκη. Να κοιμηθεί στα μπιούτιφουλ ρουμς που οι γιαγιάδες πρότειναν στα λιμάνια, που το πιο μπιούτιφουλ ήταν η θέα στο κοτέτσι όταν άνοιγαν το παράθυρο.

Τουρισμός; Οπως τον εννοούμε σήμερα, σε καμία περίπτωση. Περιπέτεια; Τόσο που κανένας σήμερα δεν μπορεί να φανταστεί.

Γκράφιτι και ελεύθερα σύνορα

Το 2014, όταν είχε κατεβεί υποψήφιος δήμαρχος Αθηναίων ο Γαβριήλ Σακελλαρίδης, είχε οργανώσει έναν διαδικτυακό διάλογο που οι μετέχοντες μπορούσαν να τον ρωτήσουν για τα σχέδιά του. Ανάμεσα σε άλλα ο Σακελλαρίδης είχε πει ότι θα επιτρέψει τα γκράφιτι στους δρόμους. Φτάνει να είναι καλαίσθητα. Η ερώτηση που προέκυπτε ήταν: «Θα υπάρχει μια επιτροπή που θα εγκρίνει τα σχέδια των γκράφιτι ή τα αφήνουν να γίνονται και μια επιτροπή θα τα εξετάζει και, αν τα βρίσκει ακαλαίσθητα, θα τα ασβεστώνει;». Απάντηση δεν είχε δοθεί, αφού η Αριστερά πάντα μίλαγε με γενικότητες, αλλά ποτέ δεν πρότεινε λύσεις.

Σε ένα πολύ σοβαρότερο θέμα, στην παράνομη μετανάστευση, ισχύει κάτι αντίστοιχο. Η αρχική θέση της εναλλακτικής Αριστεράς ήταν τα ελεύθερα σύνορα. Μετά τον κατακλυσμό από παράνομους μετανάστες την περίοδο 2010-2015 η θέση έγινε ελεγχόμενη μετανάστευση. Να υπάρχει ένας συγκεκριμένος αριθμός που να μπορεί να μπαίνει στη χώρα νόμιμα. Αυτό, βέβαια, που παραλείπεται είναι τι θα γίνει με τους μετανάστες που θα συνεχίσουν να μπαίνουν στη χώρα παράνομα. Η πραγματικότητα είναι ότι στους παράνομους μετανάστες θα προστίθενται τώρα και οι μόνιμοι, αλλά η εναλλακτική Αριστερά υπάρχει για να λέει γενικότητες και όχι να δίνει απαντήσεις.

ΕΚΛΟΓΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Το 40,56% της Ν.Δ. ήταν ό,τι ο σκλάβος στο άρμα του Ρωμαίου στρατηγού στον θρίαμβο. Αντί για «memento mori», έλεγε στον Κυριάκο Μητσοτάκη: «Σε πιστεύουμε. Αλλά μην ξεχνάς ότι όσο εύκολα το ’40% μπορεί να γίνει 50%, μπορεί να γίνει και 30%». Αρκετό για να έχει μια κοινοβουλευτική πλειοψηφία για να κυβερνήσει. Οχι τόσο πολύ ώστε να εφησυχάσει.

Οι δύο μονάδες που έχασε ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν σημαντικές. Πρώτον, επειδή άφησαν εκτός Κοινοβουλίου κάποια στελέχη, όπως τον Νίκο Φίλη, τον Πάνο Σκουρλέτη και τον Γιώργο Τσίπρα. Δεύτερον, ότι έκανε το παρωνύμιο «άχαστος» για τον Τσίπρα κάτι σαν το «ψηλός» για τον Νίκο Ρίζο οδηγώντας τον στην παραίτηση. Τρίτον, ότι το 17,83% ήταν αρκετό για να βάλει τον Παύλο Πολάκη στη Βουλή και να τον κάνει αρχηγό των ατάκτων στις θυελλώδεις συγκρούσεις που προβλέπονται.

Το ΠΑΣΟΚ μπορεί να θριαμβολογεί. Οταν όμως ο ΣΥΡΙΖΑ χάνει 2,2% και το ΠΑΣΟΚ παίρνει 0,4%, οι θρίαμβοι είναι μόνο για τα μάτια του κόσμου.

Το ΚΚΕ ψηφίστηκε λιγότερο επειδή οι Ελληνες πιστεύουν στον σοβιετικό σοσιαλισμό και περισσότερο επειδή ο Κουτσούμπας είχε τα στοιχεία του παραδοσιακού Ελληνα. Οσο για τους υπόλοιπους, είναι σαν εκείνους που μέχρι να έρθουν στην παρέα όλοι λένε «ποπό, τι έχει να γίνει!» μέχρι να έρθουν και σε μισή ώρα να τους έχουν βαρεθεί.