ΤΟ ΝΑ ΚΑΘΑΡΙΖΕΙ ένας ηγέτης τους λογαριασμούς με το επαίσχυντο παρελθόν δεν είναι και τόσο κακό. Υπό μία βασική προϋπόθεση: Να το τοποθετεί στη θέση που του αρμόζει και όχι να το εξαφανίζει. Διότι έτσι, το μόνο σίγουρο είναι ότι καλλιεργεί τη βεβαιότητα ότι το φοβάται, πιθανώς επειδή και το σήμερα παραπέμπει σε αυτό. Πριν από περίπου μία εβδομάδα και εντελώς απροσδόκητα, η Μόσχα ανακοίνωσε ότι κλείνει το διεθνώς βραβευμένο Μουσείο των Γκουλάγκ. Το κλείσιμο -το οποίο, όπως λέγεται, δεν θα είναι μόνιμο, αλλά ουδείς το πιστεύει- έγινε για λόγους ασφαλείας. Μετά από έλεγχο, είπαν, διαπιστώθηκαν κενά στα συστήματα πυρασφάλειας και έτσι θα έπρεπε να μπει λουκέτο. Στελέχη της ρωσικής αντιπολίτευσης κατήγγειλαν ότι ζήτησαν ενημέρωση και έκαναν και δικούς τους ελέγχους, αλλά ούτε ενημέρωση είχαν ούτε και τα δικά τους συνεργεία εντόπισαν προβλήματα ασφαλείας.

ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ, που ιδρύθηκε το 2001, διαθέτει μια τεράστια συλλογή επίσημων κρατικών εγγράφων με οικογενειακές φωτογραφίες καθώς και προσωπικά αντικείμενα των θυμάτων των γκουλάγκ. Το 2021, το Συμβούλιο της Ευρώπης τού απένειμε το βραβείο Μουσείο 2021, με το σκεπτικό ότι «εκθέτει την ιστορία και ενεργοποιεί τη μνήμη, με στόχο την ενίσχυση της αντοχής της κοινωνίας των πολιτών και της αντίστασής της στην καταστολή και την παραβίαση των πολιτικών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, σήμερα και στο μέλλον». Περισσότεροι από 18 εκατομμύρια άνθρωποι πέρασαν από τη βαρβαρότητα των «στρατοπέδων της σοσιαλιστικής αναμόρφωσης», εξόντωσης δηλαδή, από τη δεκαετία του 1920 έως το 1953, τη χρονιά που ο θάνατος του δικτάτορα Στάλιν σήμανε και το κλείσιμό τους. Μέχρι τότε, οι πιο ψύχραιμες εκτιμήσεις διεθνών φορέων, ανέφεραν ότι στα γκουλάγκ βρήκαν τον θάνατο τουλάχιστον 1,7 εκατ. που εκτοπίστηκαν κατά τη διάρκεια των πολυετών διώξεων του καθεστώτος, της εποχής που έμεινε γνωστή ως ο Μεγάλος Τρόμος.

Η ΣΟΒΑΡΟΤΑΤΗ δυσανεξία του καθεστώτος Πούτιν είτε σε φορείς είτε σε μεμονωμένους πολίτες που αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι δεδομένη. Χαρακτηρίζει τα στρατόπεδα συγκέντρωσης ως «ιστορική ατυχία», έχει διαγράψει τα αντίστοιχα κεφάλαια από τα σχολικά βιβλία Ιστορίας, έκλεισε την οργάνωση Memorial που είχε αναλάβει την πρωτοβουλία για τα γκουλάγκ, ενώ από την εισβολή στην Ουκρανία και έπειτα, έχει κορυφωθεί το φαινόμενο της αναβίωσης, με αγάλματα, εκδηλώσεις, εκθέσεις κ.ά., της λατρείας του Στάλιν. Και παράλληλα, όλο και περισσότερα μνημεία, αφιερωμένα στα θύματα των γκουλάγκ, καταστρέφονται. Για την Ιστορία, που επιλεκτικά θαυμάζει ή μισεί το καθεστώς του Πούτιν, λίγες ημέρες πριν από το κλείσιμο του Μουσείου των Γκουλάγκ, στις 30 Οκτωβρίου, εορταζόταν μέσα τους χώρους του η Ημέρα Μνήμης της Ρωσίας για τα Θύματα της Πολιτικής Καταστολής…