Υπό την πίεση της κοινής γνώμης για το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών, το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών βάζει σε εφαρμογή το «μοντέλο ΔΕΗ» για τον ΟΣΕ, δηλαδή της διάδοχης κατάστασής του, της εταιρίας «Σιδηρόδρομοι Ελλάδος Α.Ε.», τόσο διοικητικά όσο και σε επίπεδο παροχής υπηρεσιών. Ο νέος Οργανισμός, ο οποίος θα προκύψει από τη συγχώνευση του σημερινού ΟΣΕ, της ΕΡΓΟΣΕ και της ΓΑΙΑΟΣΕ, θα ακολουθήσει το παράδειγμα της ΔΕΗ και θα απελευθερώνει προσλήψεις και απολύσεις, ώστε να προσληφθούν σύντομα άλλα 600 άτομα και να αλλάξει η διοίκηση με την τοποθέτηση στελεχών από την αγορά.

Καταρτισμός λίστας

Στην κατεύθυνση αυτή, το υπουργείο Μεταφορών καταρτίζει λίστα με Ελληνες του εξωτερικού, καθώς και με έμπειρα στελέχη που εργάζονται σε σιδηροδρομικές επιχειρήσεις ή κρατικές δομές στην Ευρώπη, στην Ασία και σε χώρες με ανεπτυγμένα σιδηροδρομικά δίκτυα.

Ενα δεύτερο, πολύ κρίσιμο σκέλος, που είναι απαραίτητο για την αναμόρφωση των σιδηροδρόμων, είναι το θέμα της επιτάχυνσης των προμηθειών, το οποίο αναμένεται ότι θα είναι φλέγον για τον νέο Οργανισμό, αν θέλει να ανανεώσει υλικό και υποδομές έως το 2027. Δεν είναι τυχαίο ότι, κατά την επίσκεψή του στο υπουργείο Μεταφορών, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, αναφερόμενος στον στόχο για πλήρη αναμόρφωση των σιδηροδρόμων μέχρι και το 2027, τόνισε ότι «θα απαιτηθεί να κινηθούμε με διαδικασίες οι οποίες, ενδεχομένως, να είναι ξένες προς τις συνήθεις διαδικασίες του Ελληνικού Δημοσίου, με τη μέγιστη δυνατή ευελιξία, φτάνοντας στα όρια, πιθανόν, και του ευρωπαϊκού νομοθετικού πλαισίου».

Συνολική ευθύνηΗ νέα εταιρία «Σιδηρόδρομοι Ελλάδας Α.Ε.» θα έχει τη συνολική ευθύνη για τα έργα υποδομής και -κυρίως- τα έργα ασφάλειας που βρίσκονται σε εξέλιξη ή πρόκειται να υλοποιηθούν σε επόμενο χρόνο. Ειδικά για τις προδιαγραφές και τη διαδικασία ενεργοποίησης και λειτουργίας, τόσο η εταιρία όσο και το υπουργείο Μεταφορών θα είναι σε συνεχή επαφή με τις αρμόδιες υπηρεσίες της Ε.Ε.

Σε μια προσπάθεια επιτάχυνσης της όλης διαδικασίας, έχει προσληφθεί ως τεχνικός σύμβουλος Διοίκησης εταιρία θυγατρική του γαλλικού σιδηροδρόμου, η οποία συνεισφέρει με τεχνογνωσία και εξειδικευμένα ανώτατα στελέχη, αναλαμβάνοντας σε καθημερινή βάση το σύνολο των επιχειρησιακών εργασιών της νέας εταιρίας, καθώς και την ειδικότερη ευθύνη λειτουργίας κρίσιμων επιχειρησιακών τομέων για χρονικό διάστημα τουλάχιστον τριών ετών, εφαρμόζοντας αναλογικά διεθνείς εμπειρίες που υιοθετήθηκαν στο παρελθόν από αντίστοιχους σιδηροδρομικούς οργανισμούς.

Αναδιοργάνωση

Οσον αφορά την εσωτερική αναδιοργάνωση και την επίτευξη οικονομικής βιωσιμότητας της νέας εταιρίας, το υπουργείο υποδομών έκανε σύμβαση με την Ernst & Young έναντι 2.618.100 ευρώ. Τα κύρια στοιχεία της σύμβασης περιλαμβάνουν τον αναλυτικό σχεδιασμό του πλαισίου οργάνωσης και λειτουργίας του νέου φορέα, την υποστήριξη στην ανάπτυξη και πιστοποίηση κρίσιμων συστημάτων ποιότητας, καθώς και την ανάπτυξη συστημάτων προγραμματισμού, διαχείρισης και αξιολόγησης του ανθρώπινου δυναμικού. Επιπλέον, προβλέπονται η προσαρμογή του υφιστάμενου προσωπικού στη νέα εταιρική κουλτούρα, η αναβάθμιση και ενοποίηση κρίσιμων πληροφοριακών συστημάτων, καθώς και η συνεχής υποστήριξη για την επιτυχή εφαρμογή της οργανωτικής μεταρρύθμισης, ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι έως την 1η Ιανουαρίου 2026.

Προσλήψεις και εκπαίδευση προσωπικού

Σε ό,τι αφορά το ανθρώπινο δυναμικό με το οποίο σήμερα είναι στελεχωμένος ο Οργανισμός, από τα 1.350 άτομα που εργάζονται σε αυτόν, τα 800 είναι με σύμβαση παροχής υπηρεσιών εκτός ΑΣΕΠ. Παράλληλα με τις προσλήψεις 600 νέων εργαζομένων και την αντικατάσταση με διαδικασίες fast track όσων δεν μπορούν να συμβαδίσουν με τις νέες συνθήκες, προβλέπεται και η αναβάθμιση της εκπαίδευσης του προσωπικού. Ηδη σχεδιάζεται και θα φτιαχτεί στην Ελλάδα ένα υπερσύγχρονο κέντρο εκπαίδευσης, με προσομοιωτές για σταθμάρχες και μηχανοδηγούς, οι οποίοι θα εκπαιδεύονται ρεαλιστικά, όπως σε μια κατάσταση με χρονική πίεση, ώστε να μπορούν να διαχειρίζονται σενάρια κρίσης με ψυχολογική πίεση και να είναι έτοιμοι όταν πρέπει.

Διαπραγμάτευση με τη Hellenic Train

Στο μεταξύ, έχει ξεκινήσει διάλογος με τους Iταλούς μετόχους της Hellenic Train, με βασικό θέμα την αναβάθμιση των σιδηροδρομικών υπηρεσιών, καθώς και το επενδυτικό πλάνο της εταιρίας. Ανάμεσα στα ζητήματα που βρίσκονται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων είναι η ταχύτερη παράδοση και δρομολόγηση (έως το 2027) σύγχρονου τροχαίου υλικού, το οποίο θα ανταποκρίνεται στα ευρωπαϊκά πρότυπα.

Ειδικότερα, αντικείμενο του διαλόγου είναι ότι οι Ιταλοί μέτοχοι της Hellenic Train έχουν δεσμευτεί εγγράφως για 20 καινούργια τρένα στη γραμμή Αθήνας – Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο υλοποίησης της αρχικής σύμβασης που υπογράφηκε το 2022 ανάμεσα στο Ελληνικό Δημόσιο και τη Ferrovie dello Stato Italiane.

Κυβερνητικές πηγές τονίζουν ότι είναι απαραίτητο η Hellenic Train να επενδύσει στην Ελλάδα, καθώς στις ευρωπαϊκές μετρήσεις η μητρική της εταιρία, η Trenitalia, κατατάσσεται πρώτη σε ποιότητα υπηρεσιών, ενώ η Hellenic Train βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις. Συνεπώς, εκτός από την επένδυση σε νέο υλικό, θα πρέπει να γίνουν προσπάθειες από τους Ιταλούς για την αναβάθμιση και της ποιότητας των υπηρεσιών τόσο για τη μεταφορών επιβατών όσο και για τη μεταφορά εμπορευμάτων.

Η «μαύρη τρύπα» των χρηματοδοτήσεων

Εκτός από την κακή κατάσταση των ελληνικών σιδηροδρόμων, που έφερε το δυστύχημα στα Τέμπη και άλλα μικρότερα, που δεν είχαν ανάλογη δημοσιότητα, κάτω από το όνομα «ΟΣΕ» κρύβεται και ένας πακτωλός χρημάτων, που κανείς δεν μπορεί να δικαιολογήσει πώς αξιοποιήθηκαν. Μόνο η συμμετοχή του Δημοσίου στις αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου του ΟΣΕ και η διαγραφή χρεών έχουν κοστίσει πάνω από 22 δισ. ευρώ και, παρ’ όλα αυτά, οι υποδομές βρίσκονται ακόμα σε τραγικό επίπεδο. Ο ΟΣΕ έχει πάρει δάνεια συνολικού ύψους 10,2 δισ. ευρώ με την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων εξυπηρετείται. Η ΑΑΔΕ διέγραψε πρόσφατα χρέη του ΟΣΕ ύψους 7,5 δισ. ευρώ.

Σε ό,τι αφορά τη χρηματοδότηση σιδηροδρόμων μέσω κοινοτικών πόρων, τα χρήματα είναι ακόμη περισσότερα. Ειδικότερα, μέσω του Γ’ ΚΠΣ και του ΕΣΠΑ 2014-2020, διατέθηκαν, από το 2007 έως το 2020, σχεδόν 4 δισ. ευρώ για τη δημιουργία ενιαίου συστήματος διαχείρισης της σιδηροδρομικής κυκλοφορίας στην Ευρώπη. Συνολικά, οι κοινοτικοί πόροι προς τον ΟΣΕ ανέρχονται σε 27 δισ. ευρώ.