Το αποτέλεσμα είναι ότι έχουμε μία επίκαιρη εικόνα, αλλά ελλιπή. Στις κλασικές δημοσκοπήσεις δεν ξέρουμε ο κόσμος τι τρώει, τι πίνει, πώς διασκεδάζει και στην πολιτική περισσότερο από στοιχεία βασιζόμαστε σε προκαταλήψεις. Δηλαδή ότι οι γέροι είναι οι συντηρητικοί και οι νέοι οι επαναστάτες. Το οποίο πιθανότατα ισχύει. Αυτό που δεν ισχύει είναι ότι τα μέτρα προηγούμενων δεκαετιών, τι δηλαδή σημαίνει συντηρητικός και τι επαναστάτης, έχουν αλλάξει.

Τα προηγούμενα σκεφτόμουν διαβάζοντας τη δημοσκόπηση της Pulse. Στην ερώτηση «Πώς αντιμετωπίζετε την προεδρία του Τραμπ στις ΗΠΑ;», οι άνδρες 17-44 ετών την αντιμετωπίζουν με διαφορά θετικότερα από τους 45 και άνω. Γιατί; Τα ελληνικά ΜΜΕ δύσκολα θα ασχοληθούν με το θέμα αφού το ποσοστό χαλάει την εικόνα της προοδευτικής νεολαίας. Και αν ασχοληθούν, θα είναι στο επίπεδο «τι κάναμε λάθος και οι μικροί πήραν τον κακό δρόμο;» και τι μπορούμε να κάνουμε για να το διορθώσουμε. Σε αυτά, όμως, δεν υπάρχει σωστός και λάθος, παρά πραγματικότητα για να καταγραφεί.

Ταύτιση δεν μπορεί να υπάρχει. Από ηλικία και κουλτούρα ο Τραμπ δεν μπορεί να έχει σχέση με έναν τριαντάρη Ελληνα. Συνήθειες και τρόπος ζωής, προφανώς όχι. Το πιο πιθανό είναι ότι ο Τραμπ περνάει την εικόνα του «doer», που θα έλεγαν και οι Αμερικανοί. Του ανθρώπου που δεν κάθεται να ασχοληθεί με αναλύσεις και ομφαλοσκοπήσεις, αλλά απλοποιεί τα προβλήματα και τα λύνει. Η έλξη που ασκεί ένας ηγέτης τέτοιου χαρακτήρα είναι διαχρονική. Τόσο όσο και η ιστορία του Γόρδιου Δεσμού, που ο Αλέξανδρος δεν ασχολήθηκε να λύσει, αλλά με ένα χτύπημα του σπαθιού, τον έκοψε.

Φασισμός; Σε καμία των περιπτώσεων. Στην Ελλάδα τη λέξη τη λέμε με το παραμικρό, αλλά ο φασισμός είναι ιδεολογία με την οποία δεν έχει σχέση ο Τραμπ. Αυταρχισμός; Πολύ πιο κοντά στην πραγματικότητα. Μόνο που ο τραμπισμός δεν είναι εξαγώγιμος. Βασίζεται στη δύναμη. «Πόσα χρωστάτε, κύριε Ζελένσκι;». «Τόσα». «Καλώς. Υπογράψτε εδώ για να δώσετε κρίσιμες γαίες και είμαστε πάτσι». Τι λείπει στη συμφωνία; Η ιδεολογία. Η αίσθηση ότι πάμε όλοι μαζί. Στην ιδεολογία η Αμερική μάς τελείωσε και η Ευρώπη θα πρέπει να μάθει να βρει μόνη τον νέο ιδεολογικό της χαρακτήρα μακριά από τα… woke και τις σχετικές σαχλαμάρες.

ΚΑΘΑΡΑ ΔΕΥΤΕΡΑ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΛΙΑ

Πρώτα ερχόταν η κόλλα. Η γλασέ, όπως τη λέγαμε. Εκείνο το γυαλιστερό χαρτί που τα χαρτοπωλεία πούλαγαν με το μέτρο από ρολό. Μετά αγοράζαμε σπάγκο. Τον χνουδωτό που ήταν σε κουβάρι. Για να τον τυλίξουμε από το κουβάρι σταυρωτά σε ένα κομμάτι ξύλο. Μετά ερχόντουσαν τα πηχάκια. Τρία κομμάτια ξύλο μικρής διαμέτρου που τα βάζαμε σταυρωτά κάνοντας ένα εξάγωνο και κάναμε έναν κόμπο στο μέτρο. Μετά περνάγαμε σπάγκο περιμετρικά στα πηχάκια, κολλάγαμε τη γλασέ κόλλα στον σπάγκο, κάναμε σκουλαρίκια από εφημερίδα, τα δέναμε για ουρά, φτιάχναμε τα ζύγια και ήμαστε έτοιμοι να πετάξουμε τον αετό.

Φυσικά υπήρχαν και οι έτοιμοι αετοί. Αυτοί που πουλάγανε στα χαρτοπωλεία. Αλλά κάθε πιτσιρικάς πάνω από τα έξι, που ήθελε να διατηρήσει την υπόληψή του στη γειτονιά και να μην τον φωνάζουν φλώρο, έφτιαχνε τον δικό του αετό.

Αλλωστε ήταν η εποχή που τίποτα σχεδόν δεν ήταν έτοιμο. Το ύφασμα αγοραζόταν με τον πήχη, για τα παπούτσια υπήρχε καλαπόδι και όταν άρχιζαν να φθείρονται, πέταλα στις μύτες και τις φτέρνες, για κολλύριο υπήρχε το χαμομήλι και για την αναφυλαξία το ξίδι.

Στη μνήμη μιας εποχής που σήμερα μοιάζει απίστευτα μακρινή και θυμάμαι όταν βλέπω την Καθαρά Δευτέρα έναν χαρταετό να πετάει στον αέρα.

Ο ύπουλος ρόλος των bot στο Διαδίκτυο

Μία ενδιαφέρουσα είδηση ήταν της ειδησεογραφικής ιστοσελίδας των Βρυξελλών, EU Reporter. Ανέφερε ότι στρατιά bot στα κοινωνικά δίκτυα καπηλευόταν την τραγωδία των Τεμπών. Επειδή πολλοί δεν ξέρουν τι σημαίνει bot στο Ιντερνετ, που είναι η σύντμηση του robot, μερικές πληροφορίες.

Τα κοινωνικά bot, στα οποία θα αναφερθώ, αφού υπάρχουν και άλλες κατηγορίες, είναι λογαριασμοί στα δίκτυα επικοινωνίας που έχουν προγραμματιστεί να αντιδρούν σε μία λέξη. Ενα κλασικό παράδειγμα είναι ένα bot που πριν από 10 χρόνια είχαν δημιουργήσει δύο Αμερικανοί δημοσιογράφοι και όταν κάποιος έγραφε τη λέξη λαθρομετανάστης, αυτόματα έστελνε το μήνυμα «την επόμενη φορά είναι καλύτερο να γράψεις άτυπος μετανάστης».

Κάτι ανάλογο έγινε με τα bot που κινητοποιήθηκαν για τα Τέμπη. Με το που έγραφε κάποιος τη λέξη Τέμπη, αντιδρούσαν στέλνοντας μηνύματα λαϊκής αγανάκτησης. Το βελγικό site μάλιστα ανέφερε ότι ο συγκεκριμένος στρατός των bot αγοράστηκε μετά τον Δεκέμβριο του 2024 και η κινητοποίησή του ήταν τόσο βιαστική που δεν άλλαξαν ούτε τα ονόματα, με αποτέλεσμα ρωσικοί, αραβικοί ή κινεζικοί λογαριασμοί να γράφουν ελληνικά για τα Τέμπη. Τα bot, για να επηρεάζεται η κοινή γνώμη, χρησιμοποιήθηκαν κατά κόρον στις ρουμανικές εκλογές και είχαν σαν αποτέλεσμα την ακύρωση του δεύτερου εκλογικού γύρου.