Οι οπαδοί των δύο άκρων, όσοι δηλαδή πιστεύουν ότι μόνο η διαπροσωπική βία των ανθρώπινων κοινωνιών είναι κινητήριος δύναμη της Ιστορίας και εξ αντιδιαστολής οι οραματιστές ενός τροφοσυλλεκτικού Παραδείσου καλούνται να συμβιβαστούν και με τα δύο. Οι επιστήμονες Γεργκ Μπάτεν, Τζάκομο Μπενάτι και Αρκάντιους Σολτίσιακ μελέτησαν σπασμένα οστά και κρανία 3.500 σκελετών στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, από το Ιράν ως τη Μικρά Ασία. Η έρευνά τους, που δημοσιεύεται στο τελευταίο τεύχος του «Nature Human Behaviour», εκτάθηκε από το 12000 π.Χ. ως το 400 π.Χ. Δηλαδή, περίπου από την εποχή που ο άνθρωπος έγινε γεωργός και κτηνοτρόφος ως τα χρόνια του Ηρόδοτου.

Στη Νεολιθική Εποχή δεν υπήρχαν αξιόλογες διακυμάνσεις. Μόλις όμως μπήκαμε στην Εποχή του Χαλκού, κάπου 6.400 χρόνια πριν, παρατήρησαν μια αλλαγή. Η ξηρότητα του κλίματος ευνόησε την αστικοποίηση στη Μέση Ανατολή, με αποτέλεσμα η συγκέντρωση στις πόλεις από την ύπαιθρο να οξύνει τις συγκρούσεις ανάμεσα στις ελίτ και τις μάζες για τους διαθέσιμους πόρους. Τότε άρχισαν να σχηματίζονται τα πρώτα συγκεντρωτικά συστήματα εξουσίας, οι πρόδρομοι των σημερινών κρατών, που ευνόησαν τις συγκρούσεις μεγάλης κλίμακας. Η κατάσταση σταθεροποιήθηκε κάπως το 4500-3000 π.Χ. Το πέρασμα όμως στην Εποχή του Σιδήρου (μετά το 1500-1200 π.Χ.) σηματοδότησε νέα έξαρση των διακρατικής βίας, που πρακτικά συνεχίζεται ως τις μέρες μας. Μια μακροχρόνια ξηρασία, που προκάλεσε ελλείψεις τροφίμων και μετακινήσεις πληθυσμών στη Μ. Ανατολή, γέννησε υπερδυνάμεις σαν την Ασσυριακή Αυτοκρατορία, που φέρθηκαν ανελέητα στους γείτονές τους. Γύρω στο 1100 π.Χ. έγινε και ο Τρωικός Πόλεμος για εδάφη, διαδρόμους και πόρους, που βαφτίστηκαν «Ελένη». Οποία ομοιότης με πρόσωπα και πράγματα…