Γράφει ο Γιώργος Κύρτσος*

Στην τρίτη θέση βρέθηκε ο υποψήφιος των κεντροδεξιών Ρεπουμπλικανών κ. Φιγιόν με 20%, ενώ την έκπληξη έκανε ο εκπρόσωπος της ριζοσπαστικής Αριστεράς κ. Μελανσόν, ο οποίος εξασφάλισε το 19,6% των ψήφων και λίγο έλειψε να διεκδικήσει την είσοδό του στο δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών.

Στην πέμπτη θέση βρέθηκε ο υποψήφιος των Σοσιαλιστών κ. Χαμόν, ο οποίος περιορίστηκε σε ένα ταπεινωτικό 6%, ενώ ο κ. Ντιπόν-Ενιάν ήρθε έκτος με 4,7% υποστηρίζοντας παρόμοιες θέσεις με της κ. Λεπέν αλλά με πιο ήπιο τρόπο.

Στις Βρυξέλλες και τις περισσότερες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες υποδέχτηκαν με ανακούφιση την πρωτιά του κ. Μακρόν, ο οποίος ήταν ο μόνος προεδρικός υποψήφιος που έδωσε έμφαση στα ευρωπαϊκά θέματα και υποστήριξε δημόσια την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και την ανάπτυξη της γαλλογερμανικής συνεργασίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι υπέρ του κ. Μακρόν εκδηλώθηκαν η Χριστιανοδημοκράτης καγκελάριος της Γερμανίας κ. Μέρκελ και ο ηγέτης του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος κ. Σουλτς.

Εάν επικρατήσει ο κ. Μακρόν της κ. Λεπέν στο δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών που θα πραγματοποιηθεί στις 7 Μαΐου, η Γαλλία θα έχει κερδίσει πολύτιμο χρόνο αλλά δεν θα έχει λύσει τα προβλήματά της. Με βάση τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου, είναι μια βαθιά διχασμένη, από κοινωνική και πολιτική άποψη, χώρα, γεγονός που κάνει δύσκολη και την εκτίμηση του αποτελέσματος της τελικής αναμέτρησης μεταξύ Μακρόν και Λεπέν. Οι πρώτες δημοσκοπήσεις μετά τον πρώτο γύρο έδιναν ένα μεγάλο προβάδισμα στον κ. Μακρόν, της τάξης του 62% προς 38% της κ. Λεπέν, αλλά μέσα σε λίγα εικοσιτετράωρα περιορίστηκε σε 59% προς 41%, γεγονός που δείχνει την πολιτική ρευστότητα που κυριαρχεί.

Ο πρώτος γύρος

Συγκρίνοντας τις επιδόσεις των δύο μονομάχων, Μακρόν και Λεπέν, στον πρώτο γύρο μπορούμε να βγάλουμε ενδιαφέροντα συμπεράσματα. Η κ. Λεπέν προηγήθηκε στους άνδρες έναντι του κ. Μακρόν με 24% προς 23% αλλά έχασε με διαφορά στις γυναίκες με 25% έναντι 20%.

Η κ. Λεπέν προηγήθηκε του κ. Μακρόν 21% προς 18% στις ηλικίες 18-24 και είχε άνετη πρωτιά 29%-21% στις παραγωγικές ηλικίες 36-49 ετών και προβάδισμα 27%-21% στις ηλικίες 50-59 ετών.

Ο κ. Μακρόν επικράτησε της αντιπάλου του με 28% έναντι 24% στις ηλικίες 25-35, είχε άνετο προβάδισμα 26% προς 19% στις ηλικίες 60-69, ενώ θριάμβευσε στους ηλικιωμένους άνω των 70 ετών με 27% έναντι μόλις 10% της κ. Λεπέν.
Αξιοσημείωτη είναι η κατανομή των ψηφοφόρων και με βάση το επάγγελμά τους. Μεταξύ αυτών που έχουν διοικητικές θέσεις ή είναι ελεύθεροι επαγγελματίες, ο κ. Μακρόν επικράτησε με 33% έναντι 14% της βασικής αντιπάλου του. Είχε επίσης το προβάδισμα σε θέσεις μικρότερης επαγγελματικής ευθύνης, οι οποίες όμως προσφέρουν επαγγελματική προοπτική, με 26% έναντι 19%. Η κ. Λεπέν όμως επικράτησε άνετα στους κατώτερους υπαλλήλους με 32% προς 19% και θριάμβευσε μεταξύ των εργατών, με 37% έναντι μόλις 16% του κ. Μακρόν. Το ποσοστό του κεντροδεξιού υποψηφίου κ. Φιγιόν μεταξύ των εργατών ήταν της τάξης του 5%, γεγονός που προκαλεί δικαιολογημένο προβληματισμό στην ηγεσία των Ρεπουμπλικανών εν όψει και των βουλευτικών εκλογών του Ιουνίου.

Μεταξύ των συνταξιούχων ο κ. Μακρόν εξασφάλισε ποσοστό 26% στον πρώτο γύρο, έναντι 14% της κ. Λεπέν.
Η κατανομή των ψηφοφόρων με βάση το εισόδημα δείχνει ότι οι «κάτω» είναι με την κ. Λεπέν και οι «πάνω» με τον κ. Μακρόν. Μεταξύ αυτών που έχουν ετήσιο εισόδημα κάτω των 15.000 ευρώ, το ποσοστό της κ. Λεπέν στον πρώτο γύρο ήταν 32% και του κ. Μακρόν μόλις 14%. Στα ετήσια εισοδήματα 15.000-24.000 η κ. Λεπέν προηγήθηκε του βασικού αντιπάλου της με 29% έναντι 18%. Αντίθετα, στα ετήσια εισοδήματα 24.000-36.000 ο κ. Μακρόν προηγήθηκε της κ. Λεπέν με 25% έναντι 20%, ενώ στα ετήσια εισοδήματα άνω των 36.000 ευρώ είχε άνετο προβάδισμα με 32% έναντι 15%.

Αβεβαιότητα

Η επικράτηση Μακρόν στο δεύτερο γύρο μπορεί να μην είναι τόσο άνετη όσο αφήνουν να εννοηθεί οι πρώτες δημοσκοπήσεις, γιατί υπάρχουν διεργασίες σε εξέλιξη, των οποίων είναι εξαιρετικά δύσκολο να εκτιμηθεί το αποτέλεσμα.

Κατ’ αρχάς, ο προεδρικός υποψήφιος της ριζοσπαστικής Αριστεράς κ. Μελανσόν έσπασε την ενότητα των δυνάμεων του δημοκρατικού τόξου, αρνούμενος να τοποθετηθεί υπέρ του κ. Μακρόν στο δεύτερο γύρο, όπως έκαναν οι εκπρόσωποι των κεντροδεξιών Ρεπουμπλικανών και του Σοσιαλιστικού Κόμματος. Πρόκειται για σοβαρό πλήγμα στην υποψηφιότητα Μακρόν, που δείχνει και τα συγκοινωνούντα δοχεία μεταξύ της γαλλικής άκρας Δεξιάς και της ριζοσπαστικής Αριστεράς. Υπάρχουν αναλύσεις σύμφωνα με τις οποίες η κ. Λεπέν έχασε την πρωτιά στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών επειδή ο κ. Μελανσόν κατάφερε να της αποσπάσει πολλές ψήφους με τη λαϊκίστικη παροχολογία του. Αλλωστε, θεωρείται ότι η κ. Λεπέν έχει εγκαταλείψει τις θέσεις του πατέρα της, Ζαν Μαρί Λεπέν, ιδρυτή του Εθνικού Μετώπου, για τα οικονομικά και τάσσεται υπέρ της κρατικής παρέμβασης και των παροχών πέρα από τις δυνατότητες της οικονομίας, υιοθετώντας ένα μέρος του οικονομικού προγράμματος της ριζοσπαστικής Αριστεράς.

Το δεύτερο στοιχείο που μπορεί να επηρεάσει το αποτέλεσμα του δεύτερου γύρου υπέρ της κ. Λεπέν είναι ο δισταγμός πολλών στελεχών των Ρεπουμπλικανών να βγουν ανοιχτά υπέρ του κ. Μακρόν, ο οποίος διετέλεσε κατά το παρελθόν οικονομικός σύμβουλος του Σοσιαλιστή προέδρου της Δημοκρατίας κ. Ολάντ και υπουργός της σοσιαλιστικής κυβέρνησης του κ. Βαλς. Πολλά στελέχη των Ρεπουμπλικανών προετοιμάζονται ήδη για τις βουλευτικές εκλογές που θα πραγματοποιηθούν σε δύο γύρους τον Ιούνιο και θεωρούν ότι με τους κατάλληλους χειρισμούς μπορεί να εξασφαλίσουν ένα συσχετισμό δυνάμεων που θα τους δώσει την πρωθυπουργία. Ο έλεγχος της κυβέρνησης και της πρωθυπουργίας περιορίζει δραστικά την ελευθερία κινήσεων του προέδρου της Δημοκρατίας, παρά το γεγονός ότι η Γαλλία είναι προεδρευόμενη Δημοκρατία.

Ενας τρίτος παράγοντας που μπορεί να ανακόψει τη δυναμική του κ. Μακρόν και να δώσει πολιτικές ευκαιρίες στην κ. Λεπέν είναι το γεγονός ότι ο ανεξάρτητος Φιλελεύθερος υποψήφιος δεν διαθέτει ισχυρό κομματικό μηχανισμό και δεν έχει τις δυνατότητες κινητοποίησης που έχουν τα έμπειρα στελέχη του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου. Ο κ. Μακρόν έχει δημιουργήσει το δικό του πολιτικό κίνημα «Προχωράμε», το οποίο όμως δεν έχει βαθιές οργανωτικές ρίζες ούτε είναι βέβαιο ότι θα επικρατήσει στις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου.

Ο 39χρονος κ. Μακρόν, ο οποίος δεν έχει εκλεγεί σε οποιοδήποτε αξίωμα κατά το παρελθόν, αποτελεί τη μεγάλη δημοκρατική ελπίδα της Γαλλίας και της Ε.Ε., γιατί έτσι όπως εξελίχτηκαν τα πράγματα είναι ο μόνος που μπορεί να ανακόψει την πορεία της κ. Λεπέν και της άκρας Δεξιάς προς την εξουσία. Ολα δείχνουν όμως ότι και αν ακόμα ηττηθεί η κ. Λεπέν θα καταγράψει ένα ποσοστό ανώτερο του 40% και θα επιβεβαιώσει το προβάδισμά της μεταξύ των μη προνομιούχων και των φτωχών Γάλλων. Πρόκειται για έναν κοινωνικό και πολιτικό διχασμό που στέκεται εμπόδιο στην πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων και την ενίσχυση της ευρωπαϊκής θέσης της δεύτερης σημαντικότερης χώρας της ευρωζώνης και της Ε.Ε. των 27.

* Ο Γιώργος Κύρτσος είναι Ευρωβουλευτής της Ν.Δ.

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής