Γράφει η Δέσποινα Κονταράκη

Η συνωμοσιολογία σε δραματικές στιγμές παραμένει πάντα αγαπημένο σπορ, πόσω μάλλον σε κράτη όπως η Τουρκία, όπου η κυβέρνηση θα κάνει και θα υποστηρίξει κάθε ακραίο σενάριο για σαμποτέρ, αρκεί να μην πληγεί το γόητρό της. Ο ειδικός στις δασικές πυρκαγιές Ισμαήλ Μπεκάρ μιλώντας στην Deutsche Welle το χαρακτηρίζει ανόητο: «Στην περιοχή της Μεσογείου, ακόμη και η μικρότερη σπίθα μπορεί να προκαλέσει μεγάλες πυρκαγιές με ζεστό και ξηρό καιρό». Αρα, αν δεν είναι τα πεύκα, τότε ποιος;

Το ερώτημα έρχεται και επανέρχεται στη δημόσια συζήτηση κάθε φορά που καταστροφικές πυρκαγιές κατακαίνε το μεσογειακό τοπίο. Τα δάση χαλεπίου και τραχείας πεύκης, που είναι εξαιρετικά εύφλεκτα και δίνουν πυρκαγιές που δύσκολα σβήνουν, αποτελούν ένα σημαντικό κομμάτι της δασοκάλυψης στην Ελλάδα. Ωστόσο, πολύ μεγαλύτερο μέρος καταλαμβάνουν τα αείφυλλα – πλατύφυλλα (όπως το πουρνάρι, ο σχίνος και το φιλίκι) που δίνουν πυρκαγιές που επεκτείνονται γρήγορα και σβήνουν σχετικά εύκολα αν δεν υπάρχουν ισχυροί άνεμοι. Και υπάρχουν και οι εκτάσεις με χορτολίβαδα και φρύγανα, που επειδή έχουν μικρή ποσότητα καύσιμης ύλης, δίνουν πυρκαγιές που σβήνονται πιο εύκολα (με στοιχεία και από το υπ. Περιβάλλοντος). Αλλά μήπως βλέποντας μόνο το πεύκο, χάνουμε το δάσος;

Το ξέσπασμα τόσων πολλών εστιών με ελάχιστα λεπτά διαφορά οδηγεί στη σοβαρή εκτίμηση ότι κάποιες από τις φωτιές δεν ήταν τυχαίες αλλά εμπρησμοί. Την ίδια στιγμή βέβαια, ακόμα και από ανθρώπινη αμέλεια αν ξεκίνησαν, είναι και αυτό ένα είδος εμπρησμού, αλλά από βλακεία. Το 2020 άλλωστε, σύμφωνα με το WWF, το 87% των συλλήψεων για έναρξη πυρκαγιάς αφορούσε εμπρησμούς από αμέλεια και το 13% εμπρησμό από πρόθεση. Αρα, ούτε αυτή η εξήγηση δεν φτάνει, για τον απλό λόγο ότι οι φωτιές δεν θα είχαν πάρει την έκταση που πήραν αν δεν είχαμε έναν εκρηκτικό συνδυασμό.

Παρατεταμένος καύσωνας με ιστορικά υψηλές θερμοκρασίες, σχεδόν μηδενική υγρασία και άφθονη υπερ-εύφλεκτη ύλη, αποτέλεσμα ελλιπών καθαρισμών που οδήγησαν σε περίσσια υπολειμμάτων από τις κακοκαιρίες «Ιανός» και «Μήδεια» του χειμώνα. Επιπλέον, ο μικτός χαρακτήρας των περιοχών (κατοικίες και δάση) έρχεται να συμπληρώσει μια εικόνα που από την αρχή έδειχνε πως θα εξελιχθεί άσχημα. Η πρόβλεψη για τον Αύγουστο είναι αυτό που είπε ο Νίκος Χαρδαλιάς: «Τα δύσκολα είναι μπροστά μας». Και επειδή σε έναν μήνα δεν προλαβαίνουμε να αλλάξουμε τη σύσταση των δασών, ούτε να καταπολεμήσουμε την κλιματική αλλαγή, ας βοηθήσουμε όπως μπορεί ο καθένας το τιτάνιο έργο όλων όσοι μάχονται με τη φωτιά.

*Η Δέσποινα Κονταράκη είναι αρχισυντάκτρια του Ελεύθερου Τύπου