Γράφει ο Δημοσθένης Δαββέτας*

Τουλάχιστον αυτό ισχυριζόταν επισήμως, αν και τίποτα δεν την εμπόδισε να υποστηρίξει τις στρατιωτικές κυβερνήσεις αιμοσταγών δικτατόρων.

Η δημιουργία του ΝΑΤΟ στηριζόταν στην ύπαρξη του σοβιετικού εχθρού. Τώρα που δεν υπάρχει, σε τι χρειάζεται η Ατλαντική Συμμαχία; Μπορεί να συνεχίσει να λειτουργεί ως ο στρατιωτικός βραχίονας του δυτικού πολιτιστικού μεταπολεμικού μοντέλου; Μπορούμε ακόμη να ονειρευόμαστε την ύπαρξη ενός διεθνούς συστήματος όπου η Δύση, ως μια πολιτιστική αυτοκρατορία, παραμένει το μοντέλο μιας πολιτιστικής πρωτοπορίας της ανθρωπότητας;

Η μεταπολεμική, «δημοκρατική» μετά τον Ψυχρό Πόλεμο παγκοσμιοποίηση φανταζόταν έναν κόσμο όπου οι λαοί θα μετασχηματίζονταν σε πληθυσμούς διεθνούς ανταλλαγής. Θεωρήθηκε ότι οι όποιες πολιτιστικές διαφορές ήταν πια προϊστορία. Πιστέψαμε πως ήρθε η ώρα μιας ομογενούς ανθρωπότητας, όπου το Δίκαιο και η αγορά θα ξεπερνούσαν τα σύνορα. Αυτή η αντίληψη γέμισε αισιοδοξία τις ΗΠΑ, και μετά το τέλος του 2000, το 2003, η νεοσυντηρητική ηγεσία της εργαλειοποίησε την καταστροφή των Δίδυμων Πύργων και θέλησε να κάνει πράξη τη θεωρία της παγκοσμιοποιημένης δημοκρατίας, εξάγοντάς την στο Ιράκ.

Ο Τζορτζ Μπους και οι σύμβουλοί του ήταν πεπεισμένοι ότι, διώχνοντας από την εξουσία τον Σαντάμ Χουσεΐν, θα ερχόταν η μεγάλη ώρα για το δημοκρατικό ντόμινο που ονειρεύτηκαν. Ποιο ήταν αυτό; Φυτεύοντας ένα δυτικού τύπου δημοκρατικό σύστημα στο Ιράκ, θα μπορούσε να λειτουργήσει ως ένα πολιτικό μοντέλο το οποίο θα γινόταν παράδειγμα μίμησης στη Μέση Ανατολή.

Επιβάλλοντας μια δυτικού τύπου διακυβέρνηση, οι ντόπιοι θα τους ακολουθούσαν κατενθουσιασμένοι. Κι αυτό γιατί η δυτικού τύπου Δημοκρατία ήταν η μόνη αληθινή. Επρεπε λοιπόν να επιβληθεί ακόμη κι αν χρειαζόταν κάποια βοήθεια στρατιωτικής επέμβασης. Μια τέτοια αντίληψη, εκτός από αφελής, είναι και επικίνδυνη, γιατί στο όνομα της «Δημοκρατίας» διαπράχθηκαν πολλά εγκλήματα, σε σημείο να μιλάμε πια για συμπεριφορά που χαρακτηρίζεται ως Υβρις της Δημοκρατίας.

Και, βέβαια, βλέπουμε και μια απαράδεκτη νεοσυντηρητική αμερικανική αντίληψη να θεωρεί τις διαφορετικές πιο παλιές κουλτούρες ως φολκλόρ και να μην τους δίνει το δικαίωμα διακυβέρνησης στη χώρα τους. Η ίδια η πολιτισμική περιφρόνηση οδήγησε τη γαλλοβρετανική, «αμερικανικής εμπνεύσεως» επέμβαση στη Λιβύη το 2011. Κι αντί για Δημοκρατία εγκαταστάθηκαν εκεί το χάος και η αναρχία.

Το αποτέλεσμα αυτής της νεοσυντηρητικής ανάλυσης ήταν από την αρχή ως το τέλος λάθος. Γιατί η ανθρωπότητα δεν έχει παντού το ίδιο πρόσωπο. Κι αν δεχτούμε ότι υπάρχει μία ανθρωπότητα, τότε κάθε κουλτούρα τη μεταφράζει με τον δικό της ιστορικό και πολιτιστικό τρόπο.

Είναι καιρός να γίνει αντιληπτό απ’ όλους πως κάθε λαός έχει το δικό του φως και Ιστορία. Και δομεί τους πολιτικούς του θεσμούς σύμφωνα με τη γεωγραφία, το χαρακτήρα, τα συμφέροντά του. Το φάντασμα ενός διά της βίας ενοποιημένου κόσμου, περισσότερο αποδυναμώνει παρά ενδυναμώνει τους λαούς. Η Ευρώπη πρέπει να ξαναβρεί τις βαθιές, τις δικές της πολιτιστικές αξίες, ώστε να ξαναγίνει ισχυρή και πρωτοπόρα.

Από την έντυπη έκδοση