Η μητέρα μου ενθαρρύνθηκε, ίσως και εξαναγκάστηκε, να τοποθετήσει το μωρό της στο Δημοτικό Ιδρυμα Αθηνών. Το έκανε. Ημουν το μωρό νούμερο 44488. Είμαι μία από τα 4.000 “χαμένα παιδιά της Ελλάδας” και υιοθετήθηκα από ένα ζευγάρι Ελληνοαμερικανών που δεν μπορούσε να αποκτήσει παιδιά.

Μεγάλωσα στο Gary της Ιντιάνα, μια πόλη παραγωγής χάλυβα, έξω από το Σικάγο. Σπούδασα στις Ηνωμένες Πολιτείες και υπηρέτησα ως δημοσιογράφος για το μεγαλύτερο μέρος της επαγγελματικής μου ζωής. Με τη μητέρα μου έζησα περίπου 9 ημέρες πριν καταλήξω στο ΠΙΚΠΑ, όπου, έναν χρόνο αργότερα, υιοθετήθηκα και έφυγα για τις ΗΠΑ», λέει στον «Ε.Τ.» της Κυριακής η Μαίρη Καρδάρα, η οποία σήμερα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή ενός μεγάλου αγώνα που δίνουν οι υιοθετημένοι Ελληνες της Αμερικής για να αποκτήσουν κάτι που έχουν στερηθεί ενώ τους ανήκει: την ελληνική ιθαγένεια.

Αποδοχή

«Οι υιοθεσίες δεν αποτελούν, πλέον, θέμα ντροπής αλλά μέρος της δύσκολης μεταπολεμικής ελληνικής ιστορίας, το οποίο η ελληνική κυβέρνηση και η ελληνική κοινωνία είναι έτοιμες να αποδεχθούν», αναφέρει η κ. Καρδάρα. Στις 28 Απριλίου 2025 πήρε στα χέρια της το πιστοποιητικό από το ΠΙΚΠΑ, το οποίο της ανοίγει τον δρόμο για την ελληνική ιθαγένεια. Αλλά εκείνο που είναι ακόμη πιο σημαντικό είναι η νομοθετική ρύθμιση του υπουργείου Εσωτερικών που ανάβει το «πράσινο φως» για την αναγνώριση και την αποκατάσταση της ταυτότητας χιλιάδων Ελλήνων που, ως βρέφη ή μικρά παιδιά, υιοθετήθηκαν από οικογένειες στις ΗΠΑ και άλλες χώρες κατά τη μεταπολεμική περίοδο. Η Υπουργική Απόφαση που υπέγραψαν, πριν από λίγες ημέρες, ο υπουργός Εσωτερικών, Θεόδωρος Λιβάνιος, και ο υφυπουργός, Βασίλης Σπανάκης, ορίζει τα δικαιολογητικά για εγγραφή, διόρθωση ή μεταβολή στα δημοτολόγια της χώρας παιδιών που υιοθετήθηκαν από αλλοδαπούς, μέχρι το 1976.

Ο Πέτρος

Η περίπτωση της Μαίρης Καρδάρα δεν είναι η μοναδική. Οπως προαναφέρθηκε, χιλιάδες παιδιά -κάποια πλέον έχουν φύγει από τη ζωή- αναζητούν χρόνια την πραγματική τους ταυτότητα. Ενας από αυτούς είναι ο Πέτρος Κουτούλας, ο οποίος ήταν εξίμισι ετών όταν υιοθετήθηκε. Μέχρι τότε ζούσε στο Δημοτικό Βρεφοκομείο Πατρών, όπου τον είχε αφήσει η ανύπαντρη βιολογική του μητέρα όταν ήταν μόλις έξι ημερών. Είχε γεννηθεί τον Μάρτιο του 1950. Εφτασε στη Νέα Υόρκη στις 22 Ιουνίου του 1956 και μετά συνέχισε το ταξίδι του προς τη Δυτική Ακτή. Ο Πέτρος θυμάται τη βαναυσότητα και τις στερήσεις που υπέστη ζώντας ως μεγάλο παιδί σε ιδρυματικό περιβάλλον.

«Εχω κρατήσει τα παπούτσια που φορούσα όταν έφυγα από το Δημοτικό Βρεφοκομείο Πατρών για την Ουάσιγκτον, γιατί συμβολίζουν για εμένα μια διαδρομή γεμάτη ελπίδα, αλλά και πόνο», αναφέρει. Το 1983 ίδρυσε τον οργανισμό «Greek Orphans Birthright Center» (GOBC), που αναζητά τις ρίζες της καταγωγής και προσφέρει βοήθεια μέσω ενός προγράμματος για την επανένωση οικογενειών.

Η νέα νομοθετική ρύθμιση επιτρέπει, πλέον, στα υιοθετημένα παιδιά ελληνικής καταγωγής να εγγράφονται στα ελληνικά δημοτολόγια, αναγνωρίζοντας και επίσημα την ελληνική τους ταυτότητα. Για πολλούς, δεν είναι απλώς μια τυπική πράξη, αλλά ένα βαθύ προσωπικό βήμα επανένταξης στις χαμένες τους ρίζες.

 «Γεννήθηκα πιθανόν στο Αίγιο…»

Σημαντική είναι η συμβολή διαφόρων ομάδων, όπως το «The Eftychia Project», που βοηθούν τα άτομα αυτά να εντοπίσουν τους βιολογικούς τους συγγενείς μέσω ερευνών, DNA tests και προσωπικών αφηγήσεων. «Γεννήθηκα το 1957 στην Ελλάδα, πιθανόν στο Αίγιο. Υιοθετήθηκα σε ηλικία 13 μηνών από Ελληνοαμερικανούς γονείς, oι οποίοι έμεναν στην Πολιτεία της Γιούτα των ΗΠΑ. Βρέθηκα μέσα σ’ ένα καλάθι έξω από μια εκκλησία της Πάτρας με ένα χαρτάκι που έγραφε πως είχα βαπτισθεί Πηνελόπη, ήμουν 15 ημερών και με τον σταυρό από τη βάφτισή μου μεταφέρθηκα στο βρεφοκομείο της Πάτρας», θα πει η Στεφανία Παζόλες, η οποία ακόμη ψάχνει τις ρίζες της.

Η ίδια μαζί με τις Μέριλ Τζέκινς και Μαρία Χέκινγκερ είναι μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του «The Eftychia Project», που δημιουργήθηκε από την Ευτυχία Νούλα, γνωστή σήμερα ως Λίντα Κάρολ Τρότερ, η οποία υιοθετήθηκε παράνομα στις ΗΠΑ κατά τη δεκαετία του 1960, μέσω διαδικασιών που περιελάμβαναν δωροδοκίες και πλαστά έγγραφα. Η βιολογική της μητέρα εξαναγκάστηκε να την παραδώσει για υιοθεσία, ενώ οι θετοί της γονείς ενημερώθηκαν ψευδώς ότι η μητέρα της είχε πεθάνει κατά τον τοκετό.

ΒΙΒΛΙΟ-ΓΡΟΘΙΑ ΣΤΟ ΣΤΟΜΑΧΙ

Υιοθεσίες χωρίς διαφανείς διαδικασίες

Η συγγραφέας και ακαδημαϊκός Γκόντα Βαν Στιν ανέδειξε μέσα από το βιβλίο της «Ζητούνται παιδιά από την Ελλάδα» μία σκοτεινή, άγνωστη για πολλούς, σελίδα της ελληνικής ιστορίας: τις υιοθεσίες Ελληνόπουλων στο εξωτερικό, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν σε μεγάλο βαθμό χωρίς διαφανείς διαδικασίες και πολλές φορές χωρίς τη συνειδητή συγκατάθεση των φυσικών γονιών.

Σύμφωνα με την έρευνα της Γκόντα Βαν Στιν, από το 1948 έως το 1968 περισσότερα από 3.200 παιδιά στάλθηκαν σε οικογένειες του εξωτερικού, κυρίως στην Αμερική. Σε πολλές περιπτώσεις, οι συνθήκες υπό τις οποίες πραγματοποιούνταν αυτές οι υιοθεσίες ήταν αμφιλεγόμενες: αδυναμία των κρατικών υπηρεσιών να στηρίξουν τους βιολογικούς γονείς, άσκηση πίεσης σε φτωχές μητέρες και ανεπαρκής έλεγχος στις διαδικασίες διακρατικής υιοθεσίας.

«Κατά τη διάρκεια της έρευνάς μου έχω γνωρίσει εκατοντάδες από τα υιοθετημένα παιδιά ελληνικής καταγωγής και μερικά, δυστυχώς, δεν είναι πια μαζί μας. Με τα χρόνια η έρευνα κινητοποίησε μια καμπάνια που ονομάσαμε “Nostos for Greek Adoptees”, η οποία επικεντρώθηκε σε τρεις στόχους, στα αρχεία, στην έρευνα και την αποκατάσταση της ελληνικής ιθαγένειας. Στις 17 Σεπτεμβρίου 2024 είχαμε συνάντηση με τον πρωθυπουργό κ. Κυριάκο Μητσοτάκη, όπου νιώσαμε ότι είχαμε λάβει το “πράσινο φως” για να προχωρήσουμε. Το αποτέλεσμα ήταν στις 22 Απριλίου 2025 να υπάρξει η Υπουργική Απόφαση. Κύριο μήνυμα αυτής της Υπουργικής Απόφασης είναι ότι η Ελλάδα είναι πρόθυμη να αποδεχθεί τα έγγραφα που έχουν τα υιοθετημένα παιδιά», αναφέρει στον «Ε.Τ.» της Κυριακής η κ. Γκόντα Βαν Στιν.

«Επιτέλους, λύση»

Στο πλευρό της είχε και τον δικηγόρο Μιχάλη Σανιδά, ο οποίος, μέσω του οργανισμού ΑΧΕΠΑ, βοήθησε στην αναζήτηση των υιοθετημένων παιδιών για τη βιολογική τους οικογένεια. «Η Υπουργική Απόφαση είναι πρωτοποριακή, για να βρεθεί, επιτέλους, λύση για τους ανθρώπους που υιοθετήθηκαν και θέλουν να έχουν την ελληνική ιθαγένεια, μιας και αισθάνονται, αλλά και είναι Ελληνες. Η Υπουργική Απόφαση αποτελεί μια συμβολική αναγνώριση για το κίνημα της υιοθεσίας και διορθώνει μια ιστορική αδικία. Οταν η κ. Γκόντα Βαν Στιν ήρθε σε επαφή με το γραφείο μου, δεν σας κρύβω ότι ήταν κάτι πρωτόγνωρο. Αρκετές χιλιάδες Ελληνόπουλα βρέθηκαν σε διάφορα σπίτια στο εξωτερικό, λόγω του πολέμου, της φτώχειας και του Εθνικού Διχασμού. Ολα αυτά τα παιδιά είναι πλέον αξιόλογοι, πετυχημένοι άνθρωποι σε διάφορους κλάδους. Νιώθουν Ελληνες, αναζητούν τις ρίζες τους και, φυσικά, το αίτημα αυτών των ανθρώπων είναι να αναγνωριστούν ως Ελληνες από το ελληνικό κράτος, καθώς έφυγαν από τη χώρα μας με ελληνικό διαβατήριο, πολλά εκ των οποίων ήταν και σε μεγάλη σχετικά ηλικία. Η Υπουργική Απόφαση τους δίνει πλέον αυτό το δικαίωμα», είπε στον «Ε.Τ.» της Κυριακής ο δικηγόρος Μιχάλης Σανιδάς.