Γράφει ο Δημοσθένης Δαββέτας*

Από τη μια πλευρά βρίσκεται το πολιτικά ορθόν κι η παγκοσμιοποίηση που στηρίζεται, μεταξύ άλλων, στην αντίληψη του Καντ περί διαρκούς διεύρυνσης. Κι από την άλλη, το εκ νέου ξύπνημα, αυτών των πολιτισμικών κι ανθρωπολογικών αναφορών, μεταξύ άλλων όπως η θρησκεία, η πατρίδα, οι παραδόσεις, το κράτος πρόνοιας κι ο προστατευτισμός, η συνοριακή προφύλαξη. Με άλλα λόγια, η επιστροφή του ταυτοτικού στοιχείου.

Οι φιλοσοφικές διαφορές τους είναι σημαντικές. Η πρώτη πλευρά, αυτή της παγκοσμιοποίησης, από την κυριαρχία των αγορών και το χρηματοπιστωτικό σύστημα, τη θεωρία του κοινωνικού φύλου, τον διαχωρισμό Εκκλησίας-Κράτους, τις υπερεθνικές κοινωνικές δομές ή ακόμη την άρνηση των παραδόσεων ως και το μόνιμο άνοιγμα των συνόρων, στηρίζεται στην αντίληψη της «α-τοπίας» και στην τεχνητή, τεχνολογική πατρίδα. Που σημαίνει παντού και πάντα, σ’ όλη τη γη είναι η πατρίδα μας.

Η δύναμη αυτής της αντίληψης στηρίζεται στην πρόοδο, την εξέλιξη, τη διαρκή τεχνολογική καινοτομία, στο τέλος της Ιστορίας όπως διακήρυξε ο Αμερικανός φιλόσοφος Φουκουγιάμα τη δεκαετία του ’90 στο ομότιτλο βιβλίο του. Η δεύτερη πλευρά αυτής της ταυτοτικής πορείας πιστεύει στην «εν-τοπία» (ή αν προτιμάτε την εν-τοπιότητα»). Που σημαίνει ότι κυρίως στηρίζεται στη φυσική «πατρίδα» και την ιστορική συνέχεια.

Η μάχη των δύο πλευρών ήταν σκληρή μέσα στην Ευρώπη, μεταξύ κρατών και πολιτικών, αλλά και ειδικά στη Γαλλία, όπου το κίνημα των κίτρινων γιλέκων με την ψυχολογική στήριξη των μισών Γάλλων πολιτών, ανάγκασαν τον Μακρόν, να υπαναχωρήσει από πολλά νομοσχέδιά του, όπως π.χ. το συνταξιοδοτικό ή ζητήματα αστυνόμευσης, για να αναφερθώ ενδεικτικά. Στην κορύφωση της μάχης ο covid 19 υποχρέωσε σε ηρεμία και τα δύο στρατόπεδα.

Τώρα όμως τι θα γίνει; Και οι δύο πλευρές ακονίζουν τα μαχαίρια τους. Στη Γαλλία τα κίτρινα γιλέκα δήλωσαν ότι επιστρέφουν. Μαζί τους δηλώνουν παρών πολλοί νέοι και ώριμοι της μεσαίας τάξης που έχασαν τις δουλειές τους λόγω της κορονο-κρίσης. Κι όπως «ψιθυρίζεται» υπάρχει μεγάλο υπόγειο κύμα οργής που μπορεί να φουντώσει και να γίνει οργισμένη θάλασσα.

Η τεχνολογία προσφέρεται ως μια λύση εκτόνωσης και εδραίωσης σταδιακά της κοινωνικής αποστασιοποίησης και της ισχυροποίησης της νέας τεχνολογικής πατρίδας με τους τεχνολογικούς πολίτες της, ειδικά τώρα που είμαστε στην περίοδο της ρομποτικής επανάστασης.

Μάλιστα οι μισθοί που προτείνονται σε νέους ανθρώπους που ασχολούνται με νέες τεχνολογίες είναι εντυπωσιακά αντιστρόφως ανάλογοι αυτών που απασχολούνται στα παραδοσιακά επαγγέλματα ή τους δημοσίους θεσμούς. Αυτοί οι τελευταίοι υφίστανται διαρκείς μειώσεις μισθών και συντάξεων. Αυτή όμως η τεχνολογική δυναμική θα είναι ικανή να στρέψει τον θυμό αλλού κι όχι στη μετωπική σύγκρουση με τις κυβερνήσεις, ειδικά στη Γαλλία, που βιώνω καθημερινά και γνωρίζω προσωπικά; Κανείς δεν μπορεί να μιλήσει με βεβαιότητα.

Το μόνο βέβαιο είναι ότι η σύγκρουση των δύο πλευρών θα συνεχιστεί, είτε ως μαζική ρήξη είτε ως πετροπόλεμος. Οι πληροφορίες το επιβεβαιώνουν σταθερά. Μένει να δούμε τι μέλλει γενέσθαι. Ομως αν έχουμε υπόψη μας τις αναλύσεις και τις στατιστικές, ίσως να είμαστε προετοιμασμένοι κι ευρηματικοί σε λύσεις. Για το καλό των πολιτών και της Δημοκρατίας. Για το καλό της κοινωνικής ισορροπίας.

Από την έντυπη έκδοση

*Ο Δημοσθένης Δαββέτας είναι Καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης, ποιητής, εικαστικός