Γράφει ο Γιάννης Τσαπρούνης*

ΑΛΛΟΙ υπουργοί Παιδείας το αγάπησαν, άλλοι το μίσησαν, αλλά όλοι προσπαθούν διαρκώς να το αλλάξουν με μερεμέτια. Το σύστημα αυτό πάσχει σημαντικά, χωρίς να φταίει από μόνο του. Το βασικό λάθος είναι πως όλη η δουλειά στην πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση γίνεται για να προετοιμάσει τους μαθητές για τη μεγάλη «μάχη» της Γ’ Λυκείου. Με αποτέλεσμα η εντατικοποίηση και η φροντιστηριοποίηση να μην αφορά πλέον μόνο τους 18άρηδες, αλλά και πολύ μικρότερες ηλικίες.

ΣΤΙΣ περισσότερες χώρες του δυτικού κόσμου έγιναν βαθιές εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις τις τελευταίες δεκαετίες. Το σχολείο άλλαξε μορφή με βασικό στόχο τη μεταφορά γνώσης και την ανάπτυξη δεξιοτήτων μέσα από συνδυασμό γνωστικών αντικειμένων και διαδραστικών εργασιών, που ουσιαστικά εκμηδένιζαν την παραδοσιακή μορφή «διαβάσματος στο σπίτι». Κορυφαίο παράδειγμα αποτελεί το φινλανδικό μοντέλο εκπαίδευσης.

ΕΔΩ κινούμαστε και πάλι σε αντίθετη πορεία. Για μια ακόμη φορά έχει ανοίξει μια ψηφοθηρική κουβέντα περί κατάργησης εξετάσεων και αλλαγής βιβλίων και ύλης. Κανείς δεν ασχολείται, όμως, με το πώς πρέπει να μορφωθούν οι αυριανοί ενήλικοι πολίτες της Ελλάδας. Ούτε βέβαια κανείς ασχολείται με το ποιοι εκπαιδευτικοί θα μπορούσαν και με ποιες προϋποθέσεις να υπηρετήσουν μια τολμηρή εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Σαν να μην έχει αλλάξει τίποτα, το υπουργείο Παιδείας θα θριαμβολογήσει γιατί τα βιβλία θα μοιραστούν την ημέρα που θα ανοίξουν τα σχολεία, οπότε και θα ξεκινήσει ο ετήσιος μαραθώνιος για την κάλυψη των κενών.

ΕΙΜΑΣΤΕ για μια ακόμη φορά πολλά χρόνια πίσω. Τη μια στιγμή οι σημερινοί 10χρονοι σερφάρουν και… χακάρουν στο Διαδίκτυο και την άλλη στιγμή μπαίνουν στις αίθουσες για να παρακολουθήσουν ένα μάθημα βγαλμένο από το χρονοντούλαπο της ιστορίας. Οι πολιτικοί, οι σοφοί και οι εκπαιδευτικοί θα έπρεπε ήδη να δημιουργούν το σχολείο του 2030. Αντιθέτως, η πλειοψηφία ζητάει την επιστροφή στη δεκαετία του ‘80.

ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ διαβάζουν ατελείωτες ώρες. Οι γονείς πληρώνουν υπέρογκα ποσά σε φροντιστήρια. Και βέβαια είναι πολύ σημαντικό να περάσουν στο πανεπιστήμιο. Γνωρίζουν, όμως, τι θα κάνουν στο μέλλον; Τι δυνατότητες έχουν σε μια χώρα που δεν ξέρει πού θα βρίσκεται και πού θα πατά αύριο το πρωί; Είναι πλέον μοναδική επιλογή η μετανάστευση στο εξωτερικό, αφού πρώτα θα έχουν στα χέρια τους κάποιο πτυχίο; Πιθανότατα. Και όχι επειδή είναι «προδότες», όπως τους χαρακτήρισε ο Κώστας Καζάκος, αλλά επειδή θέλουν να έχουν ευκαιρίες και να κρατήσουν το μέλλον στα χέρια τους. Δεν έχει μείνει πολύς χρόνος. Ας καθίσουν όλοι μαζί να φτιάξουν ένα νέο σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα από το μηδέν. Ας μην προδώσουμε τις επόμενες γενιές για μικροπολιτικές σκοπιμότητες. Με ή χωρίς μνημόνια, με ή χωρίς πανελλαδικές εξετάσεις.

*Ο Γιάννης Τσαπρούνης είναι διευθυντής σύνταξης του Ελεύθερου Τύπου

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου