Μολονότι η Ιταλία ανήκει θεωρητικά στις επτά μεγαλύτερες βιομηχανικές δυνάμεις του πλανήτη (G7) και είναι η τρίτη οικονομία της ευρωζώνης μετά τη Γερμανία και τη Γαλλία, τα τελευταία χρόνια βιώνει ένα βίαιο οικονομικό και κοινωνικό μετασχηματισμό, που, αν συνεχιστεί, θα την οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια σε «λατινοαμερικανοποίηση», για να μην πούμε σε «τριτοκοσμοποίηση» τύπου Ελλάδας.

Σύμφωνα με σημαντική μερίδα οικονομολόγων, πολιτικών και εκπροσώπων του επιχειρηματικού κόσμου, αιτία των δεινών της Ιταλίας είναι η αποβιομηχάνιση και η αλματώδης αύξηση του χρέους (άνω του 130% του ΑΕΠ) εξαιτίας του αθέμιτου ανταγωνισμού της Γερμανίας με όπλο το ευρώ (γι’ αυτό, άλλωστε, ο Μπερλουσκόνι ετοιμαζόταν να κόψει λιρέτες στο… νομισματοκοπείο το 2011).

Η Istat δεν προχωρά σε τέτοιες πολιτικές κρίσεις. Περιγράφει απλώς ένα επιδεινούμενο σκηνικό καταστροφής. Οι επικεφαλίδες αυτού του horror story θα μπορούσαν να συγκεφαλαιωθούν ως εξής: «Εξαφάνιση της εργατικής και της μεσαίας τάξης», «Διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων», «Μπλοκάρισμα κάθε είδους κοινωνικής ανέλιξης» (το φρένο λειτουργεί μόνο προς τα πάνω, ενώ προς τα κάτω η φτωχοποίηση εκατομμυρίων Ιταλών καλά κρατεί).

Η ιταλική στατιστική υπηρεσία διαπιστώνει ότι εξαφανίζονται τα «ενδιάμεσα επαγγέλματα» (τεχνικοί, μηχανικοί, έμποροι, εκπαιδευτικοί, γιατροί, νοσηλευτές), ενώ πολλαπλασιάζονται οι θέσεις εργασίες που δεν απαιτούν ειδίκευση – και συνεπώς είναι κακοπληρωμένες. Εργάτες και τεχνίτες της μεταποίησης, που αποτελούσαν τον κορμό της ανθούσης ιταλικής βιομηχανίας, ελαττώνονται σταθερά.

Η έκθεση διαπιστώνει ότι στην Ιταλία της κρίσης έχει παγώσει η κοινωνική κινητικότητα. «Οι ευκαιρίες είναι μόνο για τους προνομιούχους: Οι γόνοι της άρχουσας τάξης γίνονται η επόμενη άρχουσα τάξη, τα παιδιά των πτυχιούχων γίνονται πτυχιούχοι και τα παιδιά των υπολοίπων εγκαταλείπουν νωρίς το σχολείο».

Τα στοιχεία είναι απογοητευτικά τόσο για το παρόν όσο και για το μέλλον της Ιταλίας, που υποφέρει από την υψηλότερη υπογεννητικότητα στην Ευρώπη. Σε συνθήκες απόλυτης φτώχειας ζουν 1,6 εκατ. οικογένειες (περίπου 6 εκατομμύρια Ιταλοί). Το 28,7% του πληθυσμού ζει στο όριο της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, ενώ 7 στους 10 νέους κάτω των 35 ετών εξακολουθούν να μένουν με τους γονείς τους. Το 12% του ιταλικού πληθυσμού αντιμετωπίζει «σοβαρές υλικές στερήσεις», το 6,5% δεν πηγαίνει καθόλου στο γιατρό, ενώ κάνουν θραύση οι δουλειές part time. Από βιομηχανική δύναμη η Ιταλία μετατρέπεται σε χώρα υπηρεσιών, όπως η Ελλάδα, καθώς το 95% των νέων θέσεων εργασίας το 2016 αφορούσε στον τριτογενή τομέα.

Και το πιο τραγικό: Την τελευταία δεκαετία η Ιταλία έχασε 1,1 εκατ. νεανικού πληθυσμού 18-34 ετών, λόγω μετανάστευσης και μείωσης των γεννήσεων. Παρά την έλευση 5 εκατ. μεταναστών και προσφύγων από το εξωτερικό, οι θάνατοι ξεπέρασαν τις γεννήσεις. Μια χώρα σε κατάσταση συναγερμού – και φυσικά δεν είναι η μόνη.

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής