Καθώς φτάσαμε να βρέχουμε τα πόδια μας στα απόνερα του τελευταίου κύματος της πανδημίας- και με την ελπίδα ότι δεν θα σκάσει κάποιο νέο κύμα που θα μας πνίξει – ήρθε η ώρα για έναν απολογισμό που δεν υπολογίζαμε όταν ξεκινούσε αυτή η  περιπέτεια, σχεδόν δυόμισι χρόνια πριν. Ο απολογισμός αφορά στις «παράπλευρες απώλειες» που προκάλεσε η πανδημία στους δείκτες υγείας και περίθαλψης  των χρονίων πασχόντων. Καρκινοπαθείς, καρδιοπαθείς,  ασθενείς με αυτοάνοσα νοσήματα, αλλά και με χρόνιες νευρολογικές διαταραχές, πληρώνουν – και θα συνεχίσουν να πληρώνουν ως φαίνεται – το βαρύ τίμημα της παραμέλησης της υγείας τους…

Μείναμε πίσω…

Όπως πολύ εύστοχα, επεσήμανε σε πρόσφατο επιστημονικό φόρουμ ο υπουργός Υγείας  Θάνος Πλεύρης, «όλο αυτό το διάστημα ήταν πολύ σημαντικό να μην πάνε πίσω οι θεραπείες των χρονίως πασχόντων, ενώ παράλληλα να δοθεί η δυνατότητα με την ομαλοποίηση να γίνουν οι εξετάσεις ή οι ιατρικές πράξεις που έχουν μείνει πίσω».

Μια «αδικία» εις βάρος των χρονίως πασχόντων

Και είναι αλήθεια ότι πολλά πράγματα έμειναν πίσω… Σε σημείο που η πρόεδρος της ΕΙΝΑΠ Ματίνα Παγώνη να κάνει λόγο για «αδικία» εις βάρος των χρονίων πασχόντων:  «Η νέα πραγματικότητα που διαμορφώνεται κατά την πανδημία για τους χρονίως πάσχοντες θα μπορούσε να μετατρέψει αυτούς τους ασθενείς σε παράπλευρες απώλειες της πανδημίας», ήταν τα λόγια της στο πολύ πρόσφατο «4ο Patient Compliance Conference».

Χωρίς σταθερή ιατρική παρακολούθηση στα lockdown

   Μιλώντας με στατιστικά στοιχεία, δυστυχώς επιβεβαιώνονται τόσο ο υπουργός όσο η πρόεδρος των νοσοκομειακών γιατρών… Οι επιστημονικοί συνεργάτες του ινστιτούτου Prolepsis επισημαίνουν ότι κατά τη διάρκεια των lockdown, «πολλοί ασθενείς με χρόνια προβλήματα υγείας έμειναν χωρίς παρακολούθηση, ενώ ασθενείς με έντονα συμπτώματα απέφυγαν την επίσκεψη στα επείγοντα». Πιο συγκεκριμένα:

• Καταγράφηκε μείωση των εισαγωγών για οξέα στεφανιαία επεισόδια, αιμορραγίες πεπτικού και αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια.
• Μείωση καταγράφηκε και στις προγραμματισμένες επισκέψεις των ασθενών στα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων για ήδη γνωστά προβλήματα υγείας.
• Παράλληλα, όμως, η τηλεϊατρική χρησιμοποιήθηκε ευρέως ως εναλλακτική λύση

Όπως παρατηρούν οι επιστημονικοί συνεργάτες του Prolepsis, Ε. Παπαδημητρίου, Σ.  Τζιρίτα και Α. Πανταζοπούλου, «στα νοσοκομεία είχαν αναβληθεί οι προγραμματισμένες επισκέψεις ή/και χειρουργικές επεμβάσεις, ώστε να εξυπηρετούνται τα επείγοντα περιστατικά που σχετίζονταν με την COVID-19 κι αυτό δημιουργούσε στους ασθενείς επιπλέον ανασφάλεια».

 10% των ασθενών ακύρωσαν ιατρικούς ελέγχους

    Αυτή η ανασφάλεια συνεχίζεται, μάλιστα, ακόμη και σήμερα, με συνέπεια πολλοί ασθενείς με χρόνιες παθήσεις να αποφεύγουν τον ίδιο τον γιατρό τους! Όπως επισημαίνει χαρακτηριστικά η πρόεδρος της Ένωσης Ασθενών Ελλάδος Κατερίνα Κουτσογιάννη, «…οι χρονίως πάσχοντες ασθενείς σε μεγάλο βαθμό συνέχισαν τις θεραπείες τους αλλά ένα σημαντικό ποσοστό (10%) ακύρωσε προγραμματισμένα ραντεβού και προσυμπτωματικό έλεγχο. Θα πρέπει να αξιολογηθούν σε βάθος οι επιπτώσεις της πανδημίας στους χρονίως πάσχοντες».

 9 στους 10 καρκινοπαθείς αναγκάστηκαν να καθυστερήσουν τη θεραπεία

    Και μπορεί το παραπάνω ποσοστό – 10% – «μη συμμόρφωσης στη θεραπεία», να θεωρείται ανησυχητικά υψηλό για χρονίως πάσχοντες, λ.χ.  ασθενείς με ρευματικά νοσήματα, υπάρχει όμως ένα άλλο ποσοστό που αγγίζει το 90% και αφορά σε πάσχοντες που ΔΕΝ ήταν επιλογή τους να διακόψουν τις θεραπείες: οι ασθενείς με καρκίνο…Δύο μελέτες του Πανεπιστημίου Πειραιά κατέδειξαν, λοιπόν, ότι κατά τη διάρκεια της πανδημίας παρατηρήθηκαν:

• ματαίωση ή αναβολή για το 90% περίπου των επεμβατικών διαγνωστικών εξετάσεων,
• μεγάλες καθυστερήσεις στις διαγνωστικές απεικονίσεις και τις διαγνωστικές εξετάσεις
• διακοπή η τροποποίηση των περισσότερων τύπων αντικαρκινικής θεραπείας
• μεγάλες καθυστερήσεις και αναβολές προγραμματισμένων ραντεβού
• εμφάνιση μορφών καρκίνου σε προχωρημένα στάδια
• διακοπή προγραμμάτων πρόληψης και προ-συμπτωματικών ελέγχων.

Βαρύ το πλήγμα και για τους ασθενείς με εγκεφαλικά

    Στο περιοδικό Neurology δημοσιεύτηκε πρόσφατα μία διεθνής, πολυκεντρική μελέτη, που ερεύνησε την επίπτωση της πανδημίας στην οξεία αντιμετώπιση των αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων και ειδικότερα στη θεραπεία με ενδοφλέβια θρομβόλυση. Η μελέτη, την οποία συνυπογράφει ο καθηγητής Νευρολογίας του ΕΚΠΑ Γεώργιος Τσιβγούλης, κατέδειξε τα εξής ανησυχητικά:

• καταγράφτηκε μία σημαντική πτώση κατά 12% των εισαγωγών ασθενών τους πρώτους μήνες της πανδημίας.
• Παρομοίως, καταγράφηκε στατιστικά σημαντική μείωση κατά 13,2% και στη χορήγηση της ενδοφλέβιας θρομβόλυσης στις περιπτώσεις των ισχαιμικών εγκεφαλικών επεισοδίων
• Οι διακομιδές ασθενών προς τα εξειδικευμένα κέντρα αντιμετώπισης ασθενών με αγγειακό εγκεφαλικό, με σκοπό να λάβουν ενδοφλέβια θρομβόλυση, μειώθηκαν κατά 11,9%.

 Διπλασιάστηκε και ο κίνδυνος θανατηφόρων εμφραγμάτων

   Σύμφωνα, δε, με την Ένωση Ελευθεροεπαγγελματιών Καρδιολόγων Ελλάδος, που επικαλείται στοιχεία αμερικανικής μελέτης – με προφανή αναγωγή και στα ελληνικά δεδομένα – τα άτομα που υπέστησαν έμφραγμα κατά την πανδημία παρουσίασαν διπλάσια πιθανότητα θανάτου σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, είτε λόγω έλλειψης κλινών, είτε λόγω δισταγμού των ιδίων των ασθενών να προσεγγίσουν τα νοσοκομεία, ακόμη και εάν εμφάνιζαν επικίνδυνα συμπτώματα.

«Κατέρρευσαν» οι ασθενείς με άνοια και οι φροντιστές τους

Αλλά και στο ευαίσθητο «μέτωπο» της γεροντικής άνοιας, η πανδημία επέφερε συντριπτικό πλήγμα: «το 86% των ατόμων με άνοια εμφάνισαν σημαντική συνολική επιδείνωση της κατάστασής τους, εξαιτίας της μακράς περιόδου απομόνωσης, που επέφερε η πανδημία», παρατηρεί η Πρόεδρος της Εταιρείας Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών Αθηνών κ. Παρασκευή Σακκά. «Όσον αφορά στους φροντιστές των ασθενών, και αυτοί παρουσίασαν επιδείνωση, τόσο στο σωματικό τους φορτίο σε ποσοστό 85%, όσο και στο ψυχολογικό φορτίο 90%.».

Από το αφιέρωμα Υγείας που κυκλοφορεί με τον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής