Η σωστή διατροφή είναι ένα καθοριστικό κομμάτι στην αποτελεσματική αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη, με τους υδατάνθρακες να αποτελούν σίγουρα το πιο αμφιλεγόμενο θρεπτικό συστατικό στη διατροφή του διαβητικού. Παλαιότερα επικρατούσε η άποψη ότι οι απλοί και οι επεξεργασμένοι υδατάνθρακες, όπως η κοινή ζάχαρη και το λευκό ψωμί θα πρέπει να απουσιάζουν από το διαιτολόγιο του ατόμου με διαβήτη, αφού απορροφώνται ταχύτερα και συντείνουν στην υπεργλυκαιμία.

Τα πάντα σε ισορροπία

«…Σήμερα υποστηρίζεται ότι κανένα τρόφιμο δεν αποκλείεται, αλλά ότι μπορεί να καταναλώνεται με μέτρο, ανάλογα με τις ιδιαίτερες ανάγκες, τον τρόπο ζωής και τη φαρμακευτική αγωγή κάθε ατόμου, αρκεί να συνυπολογίζεται το περιεχόμενό του σε υδατάνθρακες στο κάθε γεύμα», παρατηρεί η κα. Γεωργία Ίσαρη, επιστημονική συνεργάτιδα της Ενδοκρινολογικής Μονάδας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Και συνεχίζει: « Έτσι, ακόμα και η ζάχαρη μπορεί να καταναλώνεται με μέτρο, ενώ συχνά συστήνεται να γίνεται στο πλαίσιο γευμάτων που περιέχουν φυτικές ίνες έτσι ώστε να επιβραδύνεται η απορρόφησή της».

Υδατάνθρακες και γλυκαντικές ύλες

Από την άλλη, οι σύνθετοι υδατάνθρακες, που περιέχονται στα μη επεξεργασμένα αμυλούχα προϊόντα και τα προϊόντα ολικής άλεσης πρέπει να περιλαμβάνονται στο καθημερινό διαιτολόγιο του διαβητικού ατόμου, πάντοτε με την αίσθηση του μέτρου και λαμβάνοντας υπόψη την περιεκτικότητά τους σε υδατάνθρακες, μια στρατηγική εξαιρετικά σημαντική για τον γλυκαιμικό έλεγχο.

Σε ότι αφορά στην κοινή απορία πολλών ανθρώπων με διαβήτη για το αν μπορούν τελικά να απολαμβάνουν τη γλυκιά γεύση, την απάντηση φαίνεται να δίνει η χρήση των ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών υλών, οι οποίες μπορούν να υποκαταστήσουν τη ζάχαρη σε ποικιλία τροφίμων και ροφημάτων και μπορούν να καταναλώνονται με ασφάλεια στο πλαίσιο ενός ισορροπημένου διαιτολογίου.

Ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ύλες

    Σύμφωνα με την κα. Ίσαρη, «…η χρήση ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών υλών με χαμηλή έως και μηδενική θερμιδική αξία από τα διαβητικά άτομα, συστήνεται, στο πλαίσιο ενός ειδικά διαμορφωμένου διαιτολογίου. Η δυνατότητα απόλαυσης της γλυκιάς γεύσης που μοιάζει με της ζάχαρης, χωρίς όμως την ίδια πρόσληψη θερμίδων, έχει οδηγήσει στην ευρεία χρήση αυτών των γλυκαντικών υλών, καθώς και προϊόντων light που τις περιέχουν».

Το πλεονέκτημα των ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών υλών είναι ότι δεν επιδρούν στα επίπεδα της γλυκόζης του αίματος, όπως η ζάχαρη, και χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: τις γλυκαντικές ύλες όγκου και τις γλυκαντικές ύλες χαμηλής και μηδενικής θερμιδικής αξίας.

Γλυκαντικές ύλες όγκου

    Η σορβιτόλη, η ξυλιτόλη, η μαλτιτόλη και η ισομαλτόζη συχνά αναφέρονται ως υποκατάστατα ζάχαρης. Πρόκειται για μία μορφή υδατανθράκων που έχουν γλυκιά γεύση, ίδια ή λίγο χαμηλότερη από της ζάχαρης, παρόμοια υφή και όγκο, αλλά λιγότερες θερμίδες (περίπου τις μισές).

Επηρεάζουν τα επίπεδα σακχάρου του αίματος, αλλά σε μικρότερο βαθμό από την κοινή ζάχαρη. Όταν καταναλώνονται από διαβητικά άτομα, αυτές οι γλυκαντικές ύλες θα πρέπει να προσμετρούνται στο σύνολο των υδατανθράκων που καταναλώνονται ημερησίως.

Το μεγάλο πλεονέκτημά τους είναι ότι δεν σχετίζονται με τη δημιουργία τερηδόνας, και για το λόγο αυτό χρησιμοποιούνται κατά βάση σε τσίχλες και καραμέλες χωρίς ζάχαρη. Υπερβολική κατανάλωσή τους έχει υπακτική δράση και πρέπει να αποφεύγεται.

Γλυκαντικές ύλες χαμηλής και μηδενικής θερμιδικής αξίας

    Οι γλυκαντικές ύλες χαμηλής και μηδενικής θερμιδικής αξίας δεν περιέχουν υδατάνθρακες και δεν αποδίδουν θερμίδες (ή αποδίδουν πρακτικά μηδενικές θερμίδες). Μπορούν έτσι να καταναλώνονται άφοβα από διαβητικούς ασθενείς, οι οποίοι πρέπει καθημερινά να ελέγχουν την ποσότητα των υδατανθράκων και ιδιαίτερα των πρόσθετων σακχάρων, όπως η ζάχαρη, που προσλαμβάνουν από τη διατροφή τους. Με τη χρήση τους, τα άτομα με διαβήτη μπορούν να απολαμβάνουν προϊόντα με γλυκιά γεύση, χωρίς να ανησυχούν για πιθανή διαταραχή των επιπέδων γλυκόζης του αίματος.

Πού χρειάζεται προσοχή

    Προσοχή χρειάζεται μόνο στις τροφές που περιέχουν μεν γλυκαντικά, αλλά μπορεί παράλληλα να περιέχουν και άλλα συστατικά, ικανά να επηρεάσουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα (π.χ. άλλοι υδατάνθρακες, όπως από το αλεύρι, οι οποίοι πρέπει να συνυπολογιστούν κανονικά). Σε αυτές συγκαταλέγονται η ασπαρτάμη, η ακεσουλφάμη, η σακχαρίνη, η σουκραλόζη, η στέβια (γλυκοζίτες στεβιόλης), το κυκλαμικό κ.α.

Γνωρίζετε ότι…

    Η φρουκτόζη δεν αποτελεί πλέον το καταλληλότερο γλυκαντικό υποκατάστατο της ζάχαρης για τα άτομα με διαβήτη, αφού, αν και ανεβάζει λιγότερο τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα σε σχέση με τη ζάχαρη, συμβάλλει στην αύξηση των λιπιδίων του αίματος.

Επιπλέον, δίνει τις ίδιες θερμίδες με τη ζάχαρη (απλά είναι γλυκύτερη και έτσι μπορεί να χρησιμοποιείται σε σχετικά μικρότερη ποσότητα). Για τον λόγο αυτό, τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη που έχουν συγχρόνως και δυσλιπιδαιμία (π.χ. υπερτριγλυκεριδαιμία) καλό είναι να αποφεύγουν την κατανάλωση φρουκτόζης ως πρόσθετης ουσίας σε τροφές. Δεν απαγορεύεται η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, που αποτελούν φυσικές πηγές φρουκτόζης.