Η ποσότητα και η ποιότητα των ευρημάτων που κάθε τόσο έρχονται στο φως από το ακατοίκητο νησάκι Δεσποτικό αποσαφηνίζουν τη σπουδαιότητα που είχε το Ιερό κατά την αρχαιότητα. Και επιπλέον τη χωροταξική διάταξη του χώρου και την εξαιρετικά οργανωμένη λειτουργία του στο κέντρο του Αιγαίου κατά τους αρχαϊκούς χρόνους, όπου επισκέπτες του έφταναν με πλοία στο απάνεμο λιμάνι του από την Κόρινθο, τη Φοινίκη, τη Συρία, την Παλαιστίνη και την Κύπρο!

Η αναστήλωσή του δε, αντανακλά αιώνες ομορφιάς! Κατά τον 6ο αιώνα π.Χ ένα μεγάλο ιερό του Απόλλωνα «μεγαλύτερο από το αντίστοιχο της αρχαϊκής Δήλου» ιδρύεται στο Δεσποτικό, επιβεβαιώνει στον «Ε.Τ.» ο υπεύθυνος ανασκαφέας αρχαιολόγος Γιάννος Κουράγιος, όπου ο ίδιος αποκάλυψε το 1997 και δίνει ένα καθοριστικό στοιχείο που μας τοποθετεί στην εποχή εκείνη και συνδέεται με τα νέα ευρήματα της φετινής ανασκαφής στη Μάντρα Δεσποτικού.

Στο τέλος του 6ου αιώνα ο Νάξιος τύρρανος Λυγδάμης με την υποστήριξη του τυράννου Πεισίστρατου θέτει το νησί, την Πάρο, υπό την επικυριαρχία του. Σε όλη τη διάρκεια της αρχαϊκής περιόδου η Πάρος είναι σε ανταγωνισμό με τη Νάξο και αναδεικνύεται σε πρωτοπόρο κέντρο καλλιτεχνικής παραγωγής μαρμάρινων αγαλμάτων κούρων και κόρων, αναθηματικών μνημείων και αγγείων απαράμιλλής ομορφιάς.

«Οι Σίφνιοι ήταν οι πιο πλούσιοι νησιώτες από την εκμετάλλευση των μεταλλείων χρυσού και αργύρου που υπήρχαν στον τόπο τους. Αποφάσισαν και ανέθεσαν σε Παριανούς καλλιτέχνες να κτίσουν το θησαυρό που αφιέρωσαν στον Απόλλωνα στους Δελφούς!», σημειώνει ο κ. Κουράγιος, ο οποίος από το 2014 διευθύνει και το αναστηλωτικό πρόγραμμα στον αρχαιολογικό χώρο του Δεσποτικού, αποτυπώνοντας το μεγαλείο της Πάρου εκείνης της εποχής στα μέσα του 6ου αιώνα π.Χ, περίοδος της ύψιστης ακμής του μεγάλου παριανού ιερού του Απόλλωνα.

Δημόσια παροχή νερού

Τα ευρήματα από την ανασκαφική έρευνα της τρέχουσας χρονιάς επιβεβαιώνουν και εμπλουτίζουν τις γνώσεις και το χώρο με ευρήματα από το οργανωμένο και εκτενές σύστημα συλλογής και επεξεργασίας υδάτων αποτελούμενου από δεξαμενές και κτιστό αγωγό. «Η κατασκευή υδροδοτικού δικτύου έγινε για δημόσια παροχή νερού», μας λέει ο κ. Κουράγιος, και επισημαίνει πως υπήρξε κρήνη και πηγή, από τις οποίες έτρεχε νερό που διοχετευόταν στο ιερό για τις λειτουργικές ανάγκες, αλλά και εφοδίαζε τα πλοία που προσέγγιζαν τον ιερό. Οι φετινές ανασκαφικές εργασίες επικεντρώθηκαν στο σύστημα των δεξαμενών καθώς και στην περιοχή νότια του τεμένους, στο Ανατολικό Συγκρότημα και στο Κτίριο Π. Συγκεκριμένα, συνεχίστηκε η ανασκαφή της κεντρικής Δεξαμενής 1, αλλά και της νοτιότερης κυκλικής δεξαμενής Δεξαμενή 3. Με βάση τα σωζόμενα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα διακρίνονται τουλάχιστον δύο αρχιτεκτονικές φάσεις της κεντρικής δεξαμενής κατά την αρχαιότητα. Μπροστά από το βόρειο και το δυτικό τοίχο ήρθε στο φως μία κατασκευή σχήματος Π. Στον περίβολο αυτό εντοπίστηκε λατρευτικός ναόσχημος Κτιρίο Π.

«Το κτίριο χρονολογείται στα μέσα του 6ου αι. π.Χ. και λόγω κάτοψης και ευρημάτων μπορεί να συνδεθεί με λατρευτικές πρακτικές», σημειώνει ο κ. Κουράγιος. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσίασε η διαδοχή των φάσεων χρήσης του χώρου και τα ευρήματα από αυτόν. Στο επίπεδο της θεμελίωσης του αρχαϊκού ανατολικού τοίχου του υπαίθριου χώρου, σε απόσταση περί τα 4 μ. νότια του Κτιρίου Π, εντοπίστηκαν 3 μαρμάρινες βάσεις, πιθανότατα από περιρραντήρια, που μπορούν να χρονολογηθούν στην ύστερη αρχαϊκή περίοδο, καθώς και σημαντική ποσότητα αρχαϊκής κεραμικής και μεταλλικά αντικείμενα. Εντοπίστηκαν, επίσης, δύο μαγειρικά σκεύη στην αρχική θέση τους, στο δάπεδο των χώρων.

Μετά την ολοκλήρωση της αναστήλωσης του αρχαϊκού ναού και εστιατορίου του τεμένους ναού, η απόδοση της 3ης διάστασή τους, εκπονήθηκε και η μελέτη αποκατάστασης του Κτιρίου Δ, του τρίτου καλύτερα σωζόμενου οικοδομήματος στο ιερό, άρρηκτα συνδεμένου με τις λατρευτικές πρακτικές. Χρονολογείται στο γ΄ τέταρτο του 6ου αι. π.Χ.

Η πρόσοψη του κτιρίου αναπαρίσταται με τέσσερις κίονες εν παραστάσι και βάσει της εγκεκριμένης από το ΚΑΣ μελέτης η υπόβαση και ο στυλοβάτης της κύριας όψης του κτιρίου συμπληρώνονται με αρχαίο και νέο υλικό, ώστε να τοποθετηθούν στην αρχική τους θέση οι βάσεις και οι κατώτεροι σπόνδυλοι των κιόνων του προστώου.

«Το Δεσποτικό ελπίζουμε το καλοκαίρι του 2023 να είναι ένας οργανωμένος αρχαιολογικός χώρος», λέει στον «Ε.Τ.» ο υπεύθυνος ανασκαφέας αρχαιολόγος, Γιάννος Κουράγιος, επισημαίνοντας τις ιδιαιτερότητες του νησιού που καλείται να επιλύσει το ΥΠΠΟΑ, ώστε να λειτουργήσει οργανωμένα ως αρχαιολογικό πάρκο με αρχαιοφύλακες και αντίτιμο εισιτηρίου. Η αρχαιολογική έρευνα στο Δεσποτικό διαρκεί περισσότερα από 25 χρόνια με την υποστήριξη χορηγών. Τόσο οι ανασκαφικές όσο και οι αναστηλωτικές εργασίες δεν θα ήταν δυνατόν να πραγματοποιηθούν χωρίς τη στήριξη των ΑΙΓΕΑΣ ΑΜΚΕ (Αθανάσιος & Μαρίνα Μαρτίνου), Ιδρυμα Π&Α Κανελλοπούλου, Ιδρυμα Α.Γ. Λεβέντη, ΔΙΚΕΜΕΣ (C.Y.A), Ιδρυμα Ι. Λάτση, Μarion Stassinopoulos, Σύλλογος «Οι Φίλοι της Πάρου» και πολλοί ιδιώτες φίλοι της ανασκαφής.

Ειδήσεις σήμερα

Βιασμός 12χρονης: «Θα έχουμε τουλάχιστον άλλες 6 συλλήψεις» – Σοκάρει η κατάθεση της ανήλικης

Συντάξεις: Λύση-πακέτο για πληρωμές-εξπρές στα αναδρομικά [πίνακες]

Κούγιας για τον βιασμό στο ΑΤ Ομόνοιας: «Η κοπέλα ικανοποίησε μία φαντασίωσή της»