Οι “Ικέτιδες” είναι το πρώτο και μοναδικό έργο που έχει διασωθεί από την τετραλογία του Αισχύλου, “Δαναΐδες”. Πρωταγωνιστής είναι ο Χορός των πενήντα Δαναΐδων, που μαζί με τον πατέρα τους Δαναό ζητούν άσυλο στο Άργος- τον τόπο που κάποτε εγκατέλειψε κυνηγημένη από τον “οίστρο” η πρόγονός τους, Ιώ. Το αίτημά τους: προστασία από τους εξαδέλφους τους, τους πενήντα γιους του Αιγύπτου, που απαιτούν να τις παντρευτούν με τη βία.

ΑΜΑΛΙΑ ΓΙΑΝΝΙΚΟΥ: Παρατήρησα πως -στο πρωτότυπο κείμενο- μόνο οι “ανδρικοί” ρόλοι ονοματίζονται ατομικά. Αν και πρωταγωνίστριες, οι γυναίκες προσδιορίζονται μαζικά. Στην παράσταση του σήμερα, πώς υπερβαίνουν οι κεντρικές ηρωίδες αυτόν τον “αφανή” ρόλο;

ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΚΑΛΜΠΑΡΗ: Αποκτώντας όνομα και φωνή! Στις δικές μας “Ικέτιδες”, δύο Δαναΐδες βγαίνουν μπροστά και μιλούν εξ’ ονόματος όλων: αυτή είναι ίσως και η πιο ισχυρή παρέμβαση που έκανα στο κείμενο, χωρίς όμως καθόλου να το αλλάξω.

ΛΕΝΑ ΠΑΠΑΛΗΓΟΥΡΑ: Κατά τη γνώμη μου, αυτό είναι ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της παράστασης, δύο ολοκληρωμένες ηρωίδες, φορείς του λόγου. Η Μαριάννα Κάλμπαρη καταθέτει μια πολύ ενδιαφέρουσα δραματουργία που μοιράζει το λόγο στην Υπερμνήστρα και την Αμυμώνη, λαμβάνοντας υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και την ψυχοσύνθεση της καθεμίας, όπως μας παρουσιάζονται μέσα από το μύθο.

Α.Γ.: Τί πρεσβεύουν η Αμυμώνη και η Υπερμνήστρα; Σε τί ταυτίζονται και πώς διαφοροποιούνται από τις υπόλοιπες “Ικέτιδες”;

Μ.Κ.: Η Αμυμώνη αποτελεί το κεντρικό πρόσωπο στο ομότιτλο χαμένο σατυρικό δράμα της τετραλογίας. Είναι η υπάκουη κόρη του Δαναού, που επιθυμεί να αποφύγει πάση θυσία τον αθέλητο γάμο παραμένοντας ελεύθερη, ανυπόταχτη.

ΛΟΥΚΙΑ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥ: Πρεσβεύει την πειθαρχία, την πίστη στον πατέρα και σε οτιδήποτε μεταφυσικό. Δυναμική και ταυτόχρονα εύθραυστη, σοφή και ταυτόχρονα επιρρεπής στο θυμικό της. Είναι γεμάτη αντιθέσεις, ή τουλάχιστον έτσι θέλω να τη βλέπω εγώ… που ακόμα την ψάχνω!

Μ.Κ:  Η Υπερμνήστρα είναι η μόνη Δαναΐδα που θα διαφοροποιηθεί από τις 49 αδερφές της και θα επαναστατήσει ενάντια στην πατρική διαταγή, διεκδικώντας τον έρωτα. Είναι εκείνη που θα γεννήσει τη γενιά των Ελλήνων.

Λ.Π.: Στην αρχή, Αμυμώνη και Υπερμνήστρα μοιάζουν απόλυτα ενωμένες, ταυτίζονται ως προς τα θέλω, τους φόβους και την πίστη τους. Όσο προχωρά η δράση, όμως, αρχίζουν να διαφοροποιούνται. Η Υπερμνήστρα επιθυμεί να γνωρίσει τον έρωτα και μοιάζει να απομακρύνεται -ή τουλάχιστον να αμφισβητεί- την απόλυτη πίστη στην πατρική εξουσία. Μου αρέσει η σκέψη πως η Υπερμνήστρα οραματίζεται δικαιοσύνη και ελευθερία για τις γυναίκες.

Α.Γ.: Εκτός από την Αμυμώνη και την Υπερμνήστρα, η παράσταση δίνει χώρο και σε άλλες γυναικείες παρουσίες, σωστά;

Μ.Κ.: Ναι, δημιουργήσαμε έναν ακόμη βουβό ρόλο: τη μυθική Ιώ, την πρόγονο των Δαναΐδων, που συνέχεια αναφέρεται στο κείμενο. Είναι εκείνη που η Ήρα μεταμόρφωσε σε δαμάλα, στέλνοντας στη συνέχεια  τον «οίστρο» να την κυνηγήσει, για να την εκδικηθεί επειδή ο Δίας την ερωτεύτηκε και τη βίασε (!). Το ρόλο της Ιούς, ερμηνεύει η χορεύτρια-ακροβάτισσα και χορογράφος της παράστασης, Χριστίνα Σουγιουλτζή.

Επίσης, στην παράσταση παίρνει μορφή η Άρτεμις αλλά και η Αφροδίτη, μέσα από τους αντίστοιχους ύμνους που ερμηνεύει η Μαρίνα Σάττι. Οι υπόλοιπες 46 Δαναΐδες (που είναι μέλη της χορωδίας CHÓRES, της ομάδας «Κι όμως Κινείται» και σπουδάστριες της Δραματικής Σχολής του Θεάτρου Τέχνης) τραγουδούν και χορεύουν σαν ένα σώμα, εκπροσωπώντας τη δύναμη του συλλογικού. Είναι όλα αυτά τα κορίτσια που αιώνες τώρα, παλεύουν να ακουστούν και να βρουν τη θέση τους στον κόσμο.

Α.Γ.: Ποιές ήταν οι μεγαλύτερες προκλήσεις στη διασκευή και σκηνοθεσία του μόνου σωζόμενου έργου της τετραλογίας των Δαναΐδων;

Μ.Κ.: Η μεγαλύτερη πρόκληση ήταν, καταρχάς, το ίδιο το γεγονός ότι πρόκειται για ένα έργο που σπάνια ανεβαίνει. Κι είναι λογικό να αναρωτηθεί κανείς… “γιατί;”.

Πρώτον, κατά τη γνώμη μου, γιατί ο μύθος σήμερα είναι άγνωστος, παρόλο που είχε εμπνεύσει και πολλούς άλλους -σύγχρονους του Αισχύλου- τραγικούς ποιητές, των οποίων τα έργα χάθηκαν.

Δεύτερον, γιατί καθώς είναι η πρώτη κατά σειρά τραγωδία που σώθηκε, από μια τετραλογία του Αισχύλου πάνω στο μύθο, μας αφήνει με κάποιο τρόπο μετέωρους σε σχέση με την συνέχεια της ιστορίας.

Τρίτον, γιατί πρόκειται για έργο βαθιά πολιτικό, χωρίς έντονη “εξωτερική” αλλά “εσωτερική” δράση, με τρεις μόνο ρόλους κι έναν μεγάλο πρωταγωνιστή: τον Χορό.

Αυτές είναι οι σκέψεις που είχα εξαρχής στο μυαλό μου όταν καταπιάστηκα με τις «Ικέτιδες». Πρωταρχικός μου στόχος,  ήταν να μάθει αλλά και να συνδεθεί ο κόσμος με ένα συναρπαστικό μύθο και με ένα συγκλονιστικό ποιητικό λόγο, που λίγο γνωρίζει. Με αυτόν τον γνώμονα επεξεργάστηκα το κείμενο, εμπλουτίζοντάς το με στοιχεία που βοηθούν το σύγχρονο θεατή να μπει στην ιστορία, ενώ προσπάθησα να συνθέσω έναν ποιητικό κόσμο που έρχεται από πολύ μακριά για να μας μιλήσει για το σήμερα.

Πιστεύω ότι κάθε εποχή φωτίζει με διαφορετικό τρόπο αυτά τα αιώνια κείμενα: σήμερα ίσως είναι η στιγμή οι “Ικέτιδες” να φωτιστούν μέσα από τη ματιά μιας κοινωνίας που νιώθει την ανάγκη να προσδιοριστεί αλλά και να αλλάξει. Και δεν μπορείς να αλλάξεις, αν δε μάθεις πρώτα ποιος είσαι και τι σε έκανε αυτό που είσαι.

23 & 24 Αυγούστου: Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου
27 Αυγούστου: Υπαίθριο Θέατρο ΕΗΜ, Ιωάννινα (περιοδεία)
28 & 29 Αυγούστου: Θέατρο Δάσους, Θεσσαλονίκη (περιοδεία)

31 Αυγούστου: Δημοτικό Θέατρο Λυκαβηττού