Στο περίφημο μουσείο συναντάμε την άγνωστη πτυχή της αρχαίας ελληνικής τεχνολογίας που συμπεριλαμβάνει περίπου 500 ομοιώματα εξαιρετικών εφευρέσεων του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. Από το ρομπότ-υπηρέτρια και τη μηχανική «τηλεόραση» του Φίλωνος μέχρι το αυτοκινούμενο κουκλοθέατρο του Ηρωνος και το Μηχανισμό των Αντικυθήρων.
Στο πλαίσιο αυτό -όπως λέει στον «Ε.Τ.» ο ιδρυτής του ομώνυμου μουσείου, Κωνσταντίνος Κοτσανάς, και κατασκευαστής του αγάλματος- δημιουργήθηκε η έκθεση «Οι δύο θεοί», τμήμα μιας ευρύτερης προγραμματισμένης έκθεσης με θέμα «Τα 7 θαύματα της αρχαιότητας», που σιγά σιγά συμπληρώνεται με τα αντίστοιχα εκθέματα στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο επί της οδού Γ. Δούμα, στο κέντρο της Αρχαίας Ολυμπίας.
Το πιστό αντίγραφο του χρυσελεφάντινου αγάλματος του Δία «συνομιλεί» σήμερα με το αντίστοιχο αντίγραφο του «Κολοσσού της Ρόδου»! «Συγκεκριμένα η κατασκευή του χρυσελεφάντινου αγάλματος του Δία διήρκεσε 2,5 χρόνια και αποτελεί αξιόπιστο αντίγραφο του πρωτοτύπου, καθ’ ότι ακολουθεί πιστά όλες τις σωζόμενες πηγές», αναφέρει ο κ. Κοτσανάς. Και εξηγεί πως ο ένθρονος θεός αναπαρίσταται πιστά σύμφωνα με τα αρχαία νομίσματα της Ηλιδας που αποτυπώνουν ρεαλιστικά τη μορφή του, ενώ οι συνολικές και οι επιμέρους διαστάσεις του υπό κλίμακα 1:10 αντιστοιχούν με αυτές που διασώζει ο ποιητής Καλλίμαχος και συνάδουν με τα αρχαιολογικά ευρήματα της βάσης του.
Επιπλέον, στο άγαλμα συμπεριλαμβάνονται όλος ο λεπτομερής διάκοσμος και οι παραστάσεις που περιγράφει με σαφήνεια ο περιηγητής Παυσανίας στα Ηλιακά του. Το άγαλμα είχε κατασκευαστεί από τον Φειδία, τον σπουδαιότερο γλύπτη της αρχαιότητας, το 430 π.Χ., κατά τη διάρκεια οκτώ ετών, ως το λατρευτικό άγαλμα του ομώνυμου ναού. Είχε ύψος μαζί με το βάθρο 13,20 μ., μήκος 9,90 μ. και πλάτος 6,60 μ.
Ο Παυσανίας
«Η σημαντικότερη πηγή της αποτύπωσης είναι η λεπτομερής περιγραφή του Παυσανία που όμως δεν αναφέρει τις διαστάσεις του αγάλματος», υπογραμμίζει ο κ. Κοτσανάς και εξηγεί πως «ο Καλλίμαχος με έμμετρους στίχους διασώζει τις συνολικές αλλά και αρκετές από τις επιμέρους διαστάσεις του αγάλματος, οι οποίες συνάδουν και με τα αρχαιολογικά ευρήματα από τα ίχνη της βάσης του. Παράλληλα, έγινε μια πλήρης έρευνα των αρχαίων νομισμάτων που εμφανίζουν έναν ένθρονο Δία και την κεφαλή του, εκ των οποίων διαπιστώνεται ότι δύο νομίσματα της Ηλιδας της εποχής του Αδριανού παρουσιάζουν με εξαιρετική ακρίβεια τον Δία της Ολυμπίας».
Στη μια περίπτωση ο αρχαίος σχεδιαστής είχε φιλοτεχνήσει ρεαλιστικά την κεφαλή του μειλίχιου Δία, ενώ στην άλλη περίπτωση παρουσίαζε με εξαιρετικές λεπτομέρειες τον ένθρονο θεό, κάτι αρκετά δύσκολο να αποδοθεί στη μικρή επιφάνεια ενός νομίσματος. «Εκεί λοιπόν έχει φιλοτεχνηθεί ο στεφανωμένος Δίας πάνω σε έναν “γεωμετρικό” θρόνο με βάθρο και υποπόδιο, το υποβραχιόνιο υποβαστάζεται από μια σφίγγα, το αριστερό χέρι φέρει σκήπτρο, ενώ το δεξί του φέρει φτερωτή Νίκη, η οποία μάλιστα κρατά μια ταινία», σημειώνει ο κ. Κοτσανάς.
Ολα αυτά τα στοιχεία που συνάδουν με την περιγραφή του Παυσανία αποδεικνύουν ότι ο καλλιτέχνης προσπάθησε να αποδώσει ρεαλιστικά το άγαλμα. Από τις παραστάσεις που περιγράφει ο Παυσανίας, κάποιες ήταν εύκολο να αποδοθούν, ενώ κάποιες άλλες προβλημάτισαν ιδιαίτερα τον κατασκευαστή, Κωνσταντίνο Κοτσανά. Για παράδειγμα -μας λέει-, «τα αγάλματα των μυθολογικών Νιοβιδών έχουν διασωθεί σε ρωμαϊκά αντίγραφα τα οποία και χρησιμοποιήθηκαν με ευκολία στην κατασκευή του. Σε άλλες περιπτώσεις όμως θα έπρεπε να αντλήσω πληροφορίες από αντίστοιχα γλυπτά της εποχής κατασκευής του αγάλματος όπως, π.χ., η Ηράκλεια Αμαζονομαχία του Επικούριου Απόλλωνα στις Βάσσες, και με βάση αυτά να ανακατασκευαστούν οι μορφές. Ετσι λοιπόν προσπάθησα οι 173 συνολικά μορφές που στολίζουν τη βάση, το υποπόδιο και το θρόνο του Δία να φέρουν τα “Φειδιακά” χαρακτηριστικά ώστε να είναι πιο αξιόπιστο το αντίγραφο».
Οπως μας λέει ο κ. Κοτσανάς, μετά το πέρας της έκθεσης στην Αρχαία Ολυμπία, θα προστεθούν επιπλέον θαύματα του αρχαίου κόσμου, όπως ο Ναός της Αρτέμιδος στην Εφεσο και οι Κήποι της Βαβυλώνας, που θα αποτελέσουν μια ευρύτερη έκθεση η οποία θα ταξιδέψει ανά τον κόσμο.
Πέθανε ο συγγραφέας Βασίλης Λιόγκαρης
Info
«Οι δύο θεοί» θα παραμείνουν στον εκθεσιακό χώρο επί της οδού Γ. Δούμα, στο κέντρο της Αρχαίας Ολυμπίας, έως τις 30 Σεπτεμβρίου, ενώ τα εγκαίνια θα πραγματοποιηθούν την Κυριακή 10 Ιουλίου. Ωράριο λειτουργίας: Δευτέρα-Κυριακή: 10:00-18:00. Τιμή εισιτηρίου: 5€. Πληροφορίες: τηλ. 6931831530
Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΧΡΥΣΕΛΕΦΑΝΤΙΝΟΥ ΑΓΑΛΜΑΤΟΣ
Κατασκευάστηκε το 430 π.Χ. στην Αρχαία Ολυμπία από τον Φειδία με τη συνδρομή του ζωγράφου Παναίνου
Είχε ύψος μαζί με το βάθρο 13,20 μ., μήκος 9,90 μ. και πλάτος 6,60 μ.
Ηταν ξύλινο και διακοσμημένο με χρυσό, ελεφαντόδοντο, έβενο και πολύτιμους λίθους. Επισκευάστηκε από τον γλύπτη Δαμοφώντα τον Μεσσήνιο κατά το α’ μισό του 2ου αι. π.Χ.
Καταστράφηκε από πυρκαγιά τον 5ο αι. μ.Χ.
Συγκαταλέγεται στον κατάλογο των επτά θαυμάτων από τους Αντίπατρο Σιδώνιο, Διόδωρο Σικελιώτη, Στράβωνα, Πλίνιο και Φίλωνα τον Βυζάντιο.
Ειδήσεις σήμερα
Παραιτήθηκε ο Μπόρις Τζόνσον – «Λυπάμαι που εγκαταλείπω την καλύτερη δουλειά στον κόσμο»