Αν και έχει κλείσει πενήντα χρόνια μουσικής δημιουργίας, με πολλά τραγούδια-επιτυχίες στο ενεργητικό του, με συνεργασίες με κορυφαίους ερμηνευτές, ωστόσο η σύνθεση και η παρουσίαση ενός μεγάλου έργου, όπως είναι μια όπερα, είναι πρόκληση για εκείνον. Ο Γιώργος Χατζηνάσιος παρουσιάζει για πρώτη φορά σε ολοκληρωμένη μορφή στις 13, 15, 17 και 20 Φεβρουαρίου, στην αίθουσα «Αλεξάνδρα Τριάντη» του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, την πρωτότυπη όπερά του «El Greco», που είναι αφιερωμένη στον κορυφαίο ζωγράφο της Αναγέννησης.
Περιμένει με μεγάλη χαρά και προσδοκία την παρουσίαση της όπεράς του. Μας μιλάει από την Κύπρο, όπου βρίσκεται μαζί με τον Στέφανο Κορκολή για μια σειρά τεσσάρων συναυλιών σε Λευκωσία και Λεμεσό.
«Εργο ζωής»
«Για εμένα, η όπερα “El Greco” είναι έργο ζωής. Αν πετύχει, θα μείνω στη μνήμη του κόσμου από αυτό το έργο, το οποίο θα παίζεται και στο εξωτερικό, και όχι από τα τραγούδια μου. Τα τραγούδια τα δικά μου και του κάθε συνθέτη δεν παίζονται πουθενά στον κόσμο με την ελληνική γλώσσα», λέει στον «Ε.Τ.» της Κυριακής ο σημαντικός συνθέτης και διαπρεπής πιανίστας, χωρίς να τρέφει αυταπάτες. Ωστόσο, σπεύδει να διαχωρίσει τις λαμπρές εξαιρέσεις των «Μάνου Χατζιδάκι και Μίκη Θεοδωράκη, συνθετών που προηγήθηκαν από εμάς».
Διευκρινίζει ότι η όπερά του είναι γραμμένη στην ιταλική γλώσσα και στο Μέγαρο θα παρουσιαστεί με ελληνικούς υπέρτιτλους. «Μάλιστα, έχουμε ήδη δεχτεί προτάσεις για να παρουσιαστεί ο “El Greco” στην Ιταλία και την Ισπανία».
Αρα, είναι στοίχημα να πετύχει η παρουσίαση του έργου, ώστε να συνεχιστεί η πορεία του και εκτός Ελλάδος;
Σαφώς. Ολοι οι δημιουργοί παλεύουμε με τη διαχρονικότητα. Με το να αφήσουμε έργο, που θα υπάρχει και όταν εμείς θα έχουμε φύγει. Το κοινό γνωρίζει τους ερμηνευτές των τραγουδιών, όχι τον συνθέτη τους. Ακόμα και στο πιο γνωστό τραγούδι του Φρανκ Σινάτρα, το «Strangers in the night», ο συνθέτης του δεν είναι γνωστός. Κι εγώ διάβασα το όνομά του σε ένα μονόστηλο που γράφτηκε κάπου όταν πέθανε. Και τώρα δεν το θυμάμαι.
Αυτή η συνειδητοποίηση ότι ο σταρ είναι ο τραγουδιστής και το κοινό δεν γνωρίζει τον συνθέτη είναι κάτι που πονάει;
Βεβαίως, πονάει, όπως πονάει η γυναίκα όταν γεννάει το παιδί της. Παρόλο που ξέρει ότι θα πονέσει, ωστόσο θα γεννήσει. Θα αναφέρω ένα σχετικό παράδειγμα. Οταν η Ρίτα Γουίλσον, η γυναίκα του Τομ Χανκς, τραγούδησε στον Λευκό Οίκο το δικό μου τραγούδι «Μια παρένθεση και μόνο», όλοι εδώ στην Ελλάδα έγραψαν ότι τραγούδησε το τραγούδι του Σταμάτη Κόκοτα, πλην του Νίκου Χατζηνικολάου.
Ποια είναι η σχέση σας με την όπερα ως ακροατής;
Οταν ήμουν παιδί, με γελούσα με το ρετσιτατίβο, το σημείο εκείνο που οι ερμηνευτές αφηγούνται τραγουδιστά. Κάτι που μοιάζει με τη ραπ μουσική. Νεότερος ως σολίστ του πιάνου έδινα το βάρος μου σε άλλου είδους μουσικές που είχαν σχέση με τα όργανα, όπως είναι η συμφωνική μουσική. Αργότερα κατάλαβα τη σπουδαιότητα της όπερας, που συνδυάζει όλες μαζί τις τέχνες. Οποια τέχνη υπάρχει εμπεριέχεται στην όπερα. Γι’ αυτό και είναι ένα «σπορ» που δεν μπορείς εύκολα να κάνεις. Χρειάζονται πολλά χρήματα, χορηγοί, για να μπορέσεις να πλαισιώσεις το έργο με μεγάλη ορχήστρα και χορωδία, με τους ερμηνευτές και όλους τους καλλιτεχνικούς συντελεστές που απαιτούνται.
Εχετε γράψει κι άλλα μεγάλα έργα, όπως το ορατόριο «Χρονικό της Αλωσης» ή την «Ωδή στον Μέγα Αλέξανδρο», που είχαμε τη χαρά να παρακολουθήσουμε και στις πυραμίδες στην Αίγυπτο. Τι σας συγκίνησε στην προσωπικότητα του El Greco και θελήσατε να γράψετε μία όπερα για εκείνον;
Κατ’ αρχάς, γράφοντας μία όπερα, ήθελα να μην έχει ερωτικό θέμα, όπως έχουν τα τραγούδια μου. Εχω εδραιωθεί στη συνείδηση του κοινού ως ερωτικός συνθέτης και δεν θα μπορούσα να συνεχίσω αυτήν τη θεματολογία και στα μεγάλα έργα. Και τα άλλα δύο έργα μου, το «Χρονικό της Αλωσης» και η «Ωδή στον Μέγα Αλέξανδρο», είναι επικά έργα. Ο El Greco υπήρξε επαναστάτης, πολέμησε για την ελευθερία, τα έβαλε ακόμα και με την Ιερά Εξέταση και αυτό για εμένα ήταν κίνητρο, ώστε να γράψω για αυτό το τόσο σπουδαίο πρόσωπο εκείνης της εποχής. Ηταν μία προσωπικότητα σε συνεχή δράση, που ξεκίνησε από την Κρήτη, πήγε στην Ιταλία και στη συνέχεια στην Ισπανία. Οπου κι αν πήγε, άφησε το στίγμα του. Η ζωή του και η συνεχής και ουσιαστική δράση του υπήρξαν για εμένα πηγή έμπνευσης. Δεν μπορούσα να τις εκφράσω μέσα από τραγούδια, αλλά μέσα από ένα μεγάλο έργο, όπως είναι μια όπερα. Επίσης, θα πω χαριτολογώντας κάτι καρμικό: ανακαλύψαμε με τη γυναίκα μου, Μαρία, ότι ήταν Σκορπιός στο ζώδιο, όπως κι εκείνη. Εγώ είμαι Αιγόκερως και τα πηγαίνω πολύ καλά με τους Σκορπιούς, πολλές συνεργασίες μου ήταν με Σκορπιούς (γελάει…).
Πότε γεννήθηκε η ιδέα της συγγραφής μιας όπερας για τον Ελ Γκρέκο;
Πολλά χρόνια πίσω, γύρω στις τρεις δεκαετίες, μάζευα το μουσικό υλικό μου για να τη γράψω. Ως σολίστ του πιάνου, έχω ερμηνεύσει θέματα από αυτήν την όπερα σε ρεσιτάλ μου. Η όπερα «El Greco» είναι ένα μουσικό οδοιπορικό συνυφασμένο με τη δημιουργική πορεία μου
Ποιο είναι το μήνυμα αυτού του έργου;
Ο ίδιος ο Ελ Γκρέκο και η ζωή του. Για εμένα, ο Ελ Γκρέκο συμβολίζει την ελευθερία.
Θέλετε να μείνουν οι άριες, οι μελωδίες από το έργο σας και να τραγουδιούνται όπως συμβαίνει με τα μεγάλα κλασικά έργα της όπερας;
Θα έλεγα ότι χαρακτηρίζεται η όπερα αυτή από τη μελωδικότητά της και τα μουσικά θέματά της. Σαφώς, είναι στοίχημα να μείνουν τα θέματά της στη μνήμη του κόσμου και κάτι που εύχομαι.
«Τη στιγμή που αγγίζω τα πλήκτρα γίνομαι ένα σώμα με το πιάνο»
» Εκτός από διαπρεπής συνθέτης ο Γιώργος Χατζηνάσιος είναι και βιρτουόζος του πιάνου, το οποίο τον συνοδεύει σε κάθε συναυλία που δίνει: «Συνεχίζω να μελετάω πιάνο καθημερινά. Από μικρό παιδί ήμουν μελετηρός. Σήμερα μελετάω κλίμακες, ώστε να ανταποκρίνονται τα χέρια μου σε κάθε δυσκολία που μπορεί να έχει κάποιο έργο, κάποιος αυτοσχεδιασμός που θα κάνω. Το πιάνο είναι το εκτόπλασμα του εαυτού μου. Τη στιγμή που αγγίζω τα πλήκτρα γίνομαι ένα σώμα με το πιάνο».
Εχετε γράψει τραγούδια και έχετε συνεργαστεί με πολύ σπουδαίους τραγουδιστές, παλαιότερους και νεότερους: Μαρινέλλα, Μητσιάς, Γαλάνη, Τσανακλίδου, Χατζηγιάννης κ.ά. Ποια είναι η σχέση σας σήμερα με αυτούς τους ερμηνευτές;
Για όλους τους συνθέτες ισχύει το ίδιο. Στο τέλος μιας συνεργασίας φιλιόμαστε και μετά χανόμαστε. Με τον Μανώλη Μητσιά, που είμαστε και κοντοχωριανοί από τη Χαλκιδική, μιλάμε στις γιορτές μας και λέμε «χρόνια πολλά». Αλλά να πηγαίνουμε μαζί σε ταβέρνα, να πιούμε ουζάκι, κάτι, αυτό όχι δεν γίνεται, με κανέναν. Αυτό συμβαίνει μόνο όταν δημιουργούνται παρέες, όπως είχαν κάνει ο Χατζιδάκις με τον Γκάτσο. Η παρέα μπορεί να ζήσει και πέρα από τη συνεργασία. Εγώ δεν είχα μουσικές παρέες.
Οι φίλοι σας από ποιον χώρο προέρχονται;
Είχα την τύχη να βρεθώ στην Αθήνα με τους συμμαθητές μου από το 5ο Γυμνάσιο Αρρένων Θεσσαλονίκης, με τους οποίους κάνουμε παρέα. Ταίριαξαν και οι γυναίκες μας μεταξύ τους (γέλια), οπότε μπορέσαμε να γίνουμε όλοι μια παρέα. Αλλιώς, δεν γίνεται.
Η σύζυγός σας η Μαρία και η οικογένειά σας τι ρόλο έχουν παίξει σε αυτό που είστε σήμερα;
Αν δεν συναντούσα τη Μαρία, δεν θα παντρευόμουν ίσως ποτέ. Η Μαρία είναι σπουδαίος και καλός άνθρωπος, που πάντα θέλει να βοηθάει τους άλλους. Εχει καλή προαίρεση για τα πάντα. Είναι αξιαγάπητη.
Για τους ανθρώπους της γενιάς μου, ο απώτερος σκοπός ήταν να κάνουν οικογένεια και να τη διατηρήσουν με δεσμούς ισχυρούς και σταθερούς. Για τη γενιά μου, ο χωρισμός ήταν κάτι τρομερό σαν αυτοκινητικό δυστύχημα… Οταν έγραψα το τραγούδι «Δεν φταίει η αγάπη που ψευτίζει σαν φτερό», που είπε η Μαρινέλλα, ήταν τότε που ακούγαμε πολύ συχνά ότι χώριζαν πολύ εύκολα οι άνθρωποι γιατί βαριούνταν εύκολα.
Πώς σας φαίνεται που από τα τρία σας παιδιά η κόρη σας, Μαργαρίτα, ασχολείται με τη μουσική;
Είναι τρομερό συναίσθημα να βλέπεις το παιδί σου να προχωράει έτσι στα δικά σου χνάρια. Εχουμε και το σύνδρομο της μοναδικότητας εμείς οι συνθέτες, που δεν παραδεχόμαστε εύκολα κάποιον άλλον. Στο παιδί σου όμως κάνεις εξαίρεση.
Γράφετε κάτι αυτήν την εποχή;
Ενα κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα, με κεντρικό θέμα τη «Μαύρη Χρυσαλλίδα», μια σειρά όπου είχαν παίξει η Τζένη Καρέζη και ο Κώστας Καζάκος. Είναι το επόμενο έργο μου που θέλω να παρουσιάσω.
Μεγαλειώδης παρουσίαση με καλλιτέχνες από τηνΕλλάδα και το εξωτερικό
Στο ανέβασμα της όπερας «El Greco» στο Μέγαρο Μουσικής πρωταγωνιστούν καλλιτέχνες με διεθνή ακτινοβολία από την Ελλάδα και το εξωτερικό, τους οποίους πλαισιώνουν μουσικά 50μελής ορχήστρα, 30μελής χορωδία και μια πλειάδα φημισμένων δημιουργών. Ο σκηνικός εναγκαλισμός των μελωδιών του Γιώργου Χατζηνάσιου περιλαμβάνει τεχνολογική αναπαράσταση των κλασικών έργων του μεγάλου ζωγράφου.
» Τους ρόλους ερμηνεύουν οι: Rame Lahaj, Ελένη Καλένος, Deyan Vatchkov, Δημήτρης Τηλιακός, Ray Chenez, Μαρίνος Ταρνανάς, Μαρισία Παπαλεξίου, Μιχάλης Ψύρρας, Νικόλας Μαραζιώτης, Ανδρέας Καραούλης
» Μουσική σύνθεση: Γιώργος Χατζηνάσιος
» Λιμπρέτο: Ηλίας Λιαμής
» Σκηνοθεσία-Δραματουργία: Αγγέλα-Κλεοπάτρα Σαρόγλου
» Ενορχήστρωση-Δ. Ορχήστρας: Νίκος Βασιλείου
» Διεύθυνση Χορωδιών: Κωστής Κωνσταντάρας
» Σκηνικά-Κοστούμια: Κωνσταντίνος Ζαμάνης
» Light Design: Στέλλα Κάλτσου
» Visuals Design: Βασίλης Κεχαγιάς
» Συμμετέχουν: Χορωδία: Fons Musicalis. Ορχήστρα: Novarte Ensemble
Info
«EL GRECO»*
ΟΠΕΡΑ του ΓΙΩΡΓΟΥ ΧΑΤΖΗΝΑΣΙΟΥ
ΠΟΥ: Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (αίθουσα «Αλεξάνδρα Τριάντη»)
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΕΣ: 13, 15, 17 και 20 Φεβρουαρίου
ΩΡΑ ΕΝΑΡΞΗΣ: 20.00
ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 160’ (με διάλειμμα)
ΕΙΣΙΤΗΡΙΑ: 15-90 ευρώ
* Το έργο προβάλλεται στα ιταλικά με ελληνικούς υπέρτιτλους.
Ειδήσεις σήμερα
Οι επενδύσεις που βγάζουν τα λεφτά τους
Βίντεο με οδηγίες για οδήγηση σε χιόνι, πάγο και χαμηλές θερμοκρασίες