Με τις συνέπειες της πανδημίας να διαμορφώνουν το νέο τοπίο στον πολιτισμό ο «Ε.Τ.» της Κυριακής επικοινώνησε με διευθυντές μουσείων, ιδιωτικών και δημόσιων οργανισμών της χώρας, για όλα όσα μας υποχρεώνει η πανδημία να στοχαστούμε και να εφαρμόσουμε σχετικά με την πολιτιστική πολιτική των μουσείων. Κοινή διαπίστωση, στα δύο χρόνια που προηγήθηκαν αλλά και στο παρόν, «η πολιτιστική δραστηριότητα του αύριο δεν θα είναι η ίδια με εκείνη του χθες».

Ψηφιακή εξ αποστάσεως επικοινωνία είναι ο κύριος προσανατολισμός ως πρώτιστη αλλαγή που έφερε η πανδημία σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας των μουσείων και, απ’ ό,τι φαίνεται, θα αποτελεί ισχυρό συμπληρωματικό πεδίο δράσης τους, έχοντας παράλληλα τις πόρτες τους ανοιχτές στο κοινό και δημιουργώντας έναν δυναμικό και ουσιαστικό διάλογο γνώσης και τέρψης.

ΑΝΝΑ-ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ

Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

«Η ανταπόκριση του παγκόσμιου κοινού υπήρξε θεαματική»

Λόγω της ψηφιακής επικοινωνίας που επέφερε η πανδημία, «το σήμερα έχει ήδη γίνει χθες», λέει στον «Ε.Τ.» της Κυριακής η διευθύντρια του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, δρ Αννα-Βασιλική Καραπαναγιώτου, προσθέτοντας ότι η υγειονομική κρίση «συνιστά ένα ιστορικό ορόσημο για την εγχώρια και τη διεθνή μουσειακή πρακτική». Επισημαίνει, μάλιστα, σχετικά με την πρόσφατη επανεκκίνηση του οράματος της επέκτασης και της αναβάθμισης του πρώτου κρατικού μουσείου της χώρας, πως «οι πολυεπίπεδες εμπειρίες από τα δύο χρόνια υγειονομικής κρίσης θα συμβάλουν αποφασιστικά στον ολιστικό σχεδιασμό και την υλοποίηση του έργου».

Συνειδητοποιώντας τη νέα πραγματικότητα, όπως περιγράφει η κ. Καραπαναγιώτου, το ΕΑΜ αναβαθμίστηκε σε όλα τα επίπεδα. Η ιστοσελίδα, η οποία είναι δίγλωσση (ελληνικά – αγγλικά) έτσι ώστε αφενός μεν ο επισκέπτης να είναι κατάλληλα προετοιμασμένος εκ των προτέρων για την επίσκεψή του, αλλά και να μπορεί να περιηγείται εικονικά στις εκθέσεις, μόνιμες, περιοδικές και ψηφιακές. Εδώ και τέσσερις μήνες το ΕΑΜ διαθέτει, επίσης, την επίσημη, πιστοποιημένη, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα, παρουσία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

«Η ανταπόκριση του παγκόσμιου κοινού υπήρξε θεαματική», μας ενημερώνει η δρ Αννα-Βασιλική Καραπαναγιώτου και κάνει λόγο για το «μεγάλο στοίχημα» του ΕΑΜ: «Η φιλοξενία του κόσμου, που αποφασίζει -σε αυτές τις ιδιαίτερες συνθήκες- να επισκεφθεί με φυσική παρουσία το μουσείο. Συγκινεί η ανταπόκριση του ελληνικού και του διεθνούς κοινού από τη στιγμή που άνοιξε το μουσείο εκ νέου τις πόρτες του. Παρακολουθούμε ένα… εκκρεμές, που κινείται συνεχώς ανάμεσα στην τήρηση υγειονομικών πρωτοκόλλων ασφάλειας για προσωπικό και επισκέπτες και στη διάθεση για εξυπηρέτηση του κόσμου, που αποφασίζει να καταβάλει το αντίτιμο για την εμπειρία της επίσκεψης σ’ ένα από τα εμβληματικότερα μουσεία του κόσμου».

Δρ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΚΑΒΑΣ

Νομισματικό Μουσείο

«Στόχος μας να διευρύνουμε την ψηφιακή περιήγηση»

Λίγα χιλιόμετρα πιο μακριά από το ΕΑΜ στον αστικό ιστό, το Νομισματικό Μουσείο της χώρας στο Ιλίου Μέλαθρον, την αρχοντική κατοικία του αρχαιολόγου Ερρίκου Σλήμαν, ανταποκρίθηκε με ιδιαίτερη πρωτοτυπία στην ανάπτυξη πολυσχιδών δράσεων. Ο αρχαιολόγος – ιστορικός της Τέχνης, διευθυντής του Νομισματικού Μουσείου, δρ Γεώργιος Κακαβάς, μας μιλάει για τις κυοφορούμενες αλλαγές στη λειτουργία των μουσείων για την επίσπευση σημαντικών διαφοροποιήσεων στην ψηφιακή προβολή των μουσειακών συλλογών, σε ψηφιακές ξεναγήσεις, σε εικονικές δράσεις, σε χρήση ψηφιακών εργαλείων και στην αναζήτηση νέων πρωτοποριακών μεθόδων για την προσέλκυση ευρύτερου κοινού δημιουργώντας νέα αφηγήματα σε διαφορετικές ψηφιακές πλατφόρμες.

Οπως σημειώνει ο κ. Κακαβάς, το Νομισματικό Μουσείο φιλοδοξεί να διευρύνει την πλήρη ψηφιακή εικονική περιήγηση, ένα virtual tour σε όλη την πορεία της μόνιμης συλλογής. Ετσι, θα γίνει εφικτή η εικονική περιήγηση, σε όλους τους επιτρεπόμενους για λόγους ασφαλείας χώρους, εσωτερικούς αλλά και εξωτερικούς, από οποιονδήποτε επισκέπτη το επιθυμεί, μέσω Διαδικτύου από υπολογιστή, ταμπλέτα ή ακόμα και από «έξυπνο» τηλέφωνο από κάθε γωνιά του πλανήτη. «Οπως έχει αποδειχθεί στην πράξη τα τρία τελευταία χρόνια οι διαδικτυακές εικονικές περιηγήσεις δεν λειτουργούν ανταγωνιστικά με την αυτοπρόσωπη επίσκεψη του θεατή, αλλά, αντίθετα, ενισχύουν την επιθυμία επίσκεψης στον προβαλλόμενο χώρο και βοηθούν στην ανάδειξή του, αλλά και συνολικά στην τουριστική προβολή της χώρας. Για αυτόν τον λόγο, όλο και περισσότερα μουσεία σε όλο τον κόσμο προβάλλονται με αυτό το “εργαλείο” διαδικτυακά! Οσον αφορά στις περιοδικές εκθέσεις, είναι ο μόνος τρόπος να διατηρηθούν “ζωντανές” μετά το πέρας τους», σημειώνει ο κ. Κακαβάς

ΓΙΩΡΓΗΣ ΜΑΓΓΙΝΗΣ

Μουσείο Μπενάκη

«Η λαχτάρα του κοινού για πολιτιστικά αγαθά παραμένει ζωηρή»

Ξεχωριστή θέση στην πολιτιστική κίνηση της χώρας κατέχει, αναμφισβήτητα, το πολυσυλλεκτικό Μουσείο Μπενάκη, που κατά τη διάρκεια του 2021, παρά τις δυσκολίες και τους περιορισμούς, ήταν παρόν στον εικαστικό χάρτη της χώρας και ξεχώρισε για τις άκρως ενδιαφέρουσες εκθέσεις του, με προεξέχουσα την «1821 Πριν και Μετά», που αποτέλεσε σημαντικό πόλο έλξης επισκεπτών από όλο τον κόσμο, αποσπώντας διθυράμβους τόσο από το κοινό όσο και τον εγχώριο και τον διεθνή Τύπο.

Ο επιστημονικός διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη, Γιώργης Μαγγίνης, επισημαίνει πως η βασική επίπτωση στον σχεδιασμό των εκθέσεων λόγω της πανδημίας είναι «η αποφυγή χρήσης επιφανειών που καλωσορίζουν το άγγιγμα, για παράδειγμα οθόνες αφής ή διαδραστικά εκθέματα. Ο έως τώρα αυτοματισμός μας για συμπερίληψη της σωματικότητας των επισκεπτών στη μουσειακή εμπειρία έχει, δυστυχώς, καταπιεστεί. Με την ευκαιρία της έκθεσης “1821 Πριν και Μετά” στο Μουσείο Μπενάκη εισαγάγαμε για πρώτη φορά σύστημα διαδικτυακής κράτησης ηλεκτρονικών εισιτηρίων ανά τακτά χρονικά διαστήματα, σύστημα που λειτούργησε με επιτυχία συντελώντας στη διασφάλιση της υγείας των επισκεπτών». Εξηγώντας τη νέα ψηφιακή τάση, ο κ. Μαγγίνης αναφέρει πως «έπρεπε να επανεφεύρουμε τις διόδους μετάδοσης των μηνυμάτων και των εμπειριών που συναποτελούν την εμπειρία του πολιτισμού. Το κοινό της Ελλάδας άργησε να επιστρέψει στα μουσεία μετά την επανεκκίνησή τους τον Μάιο του 2021. Η αξιοσημείωτη διεθνής τουριστική κίνηση του καλοκαιριού συνεχίστηκε έως πρόσφατα και σε αυτήν προστέθηκε το εγχώριο ενδιαφέρον των πολιτών από τον Σεπτέμβριο και μετά. Κατά το δεύτερο μισό του Ιανουαρίου και τον Φεβρουάριο σημειώνεται παραδοσιακά μια ύφεση, αλλά η λαχτάρα του κοινού για νέες εμπειρίες και πολιτιστικά αγαθά παραμένει ζωηρή».

ΜΑΡΙΑ ΚΟΥΤΣΟΜΑΛΛΗ

Ιδρυμα Β&Ε Γουλανδρή

«Εχει αυξηθεί τελευταίως η επισκεψιμότητα»

Η υπεύθυνη της Συλλογής του Ιδρύματος Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή, Μαρία Κουτσομάλλη, υποστηρίζει πως η πτώση της επισκεψιμότητας στα μουσεία σε Ελλάδα και εξωτερικό, λόγω της διετούς υγειονομικής κρίσης, αγγίζει έως και 70%, ενώ τους τελευταίους μήνες η κατάσταση έχει καλυτερεύσει.

«Η μείωση έχει διαμορφωθεί περίπου στο 50%, μέγεθος που βρίσκεται, ωστόσο, πολύ μακριά από τον μέσο όρο της επισκεψιμότητας σε εποχές προ κορονοϊού», σημειώνει η κ. Κουτσομάλλη.

Είναι αξιοσημείωτο πως το νέο Μουσείο του Ιδρύματος Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή στην Αθήνα άνοιξε λίγους μήνες πριν από την εμφάνιση της πανδημίας. Παρ’ όλες τις πρωτόγνωρες ανασυνθέσεις της καθημερινότητάς, το Μουσείο Γουλανδρή στο Παγκράτι δεν άργησε να μπει στον εικαστικό χάρτης της πόλης. Τουναντίον, σήμερα αποτελεί τοπόσημο της πόλης με έργα των Πικάσο, Σεζάν, Σαγκάλ, Βαν Γκογκ και Ελ Γκρέκο, αλλά και με ενδιαφέροντα εργαστήρια για όλες τις ηλικίες τηρώντας τα υγειονομικά πρωτόκολλα.

ΠΩΣ ΘΑ ΕΙΝΑΙ Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ

Η έλλειψη κοινού κατά τη διάρκεια αυτών των δύο χρόνων αντισταθμίστηκε με την προβολή ψηφιακών δράσεων, οι οποίες σήμερα και στο εξής, αν δεν αλλάξουν τα δεδομένα της πανδημίας, λειτουργούν συμπληρωματικά με τη διά ζώσης επίσκεψη.

«Το μουσείο είναι σαν ένας ζωντανός οργανισμός που αλληλοεπιδρά τόσο με τους δημιουργούς όσο και με τους επισκέπτες», συμφωνούν οι συνομιλητές μας, τονίζοντας πως το μουσείο του 21ου αιώνα οφείλει να ξεφύγει από τον ρόλο του μοναδικού ειδικού και της αυθεντίας και να αποτελεί κέντρο συνάντησης, δημιουργίας γόνιμου διαλόγου, πυλώνα εκπαίδευσης, γνώσης, Παιδείας και τέχνης.

» «Μαθησιακή εμπειρία για το προσωπικό»

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η τοποθέτηση του Γ. Κακαβά. «Στον απόηχο της 3ης και στην αυγή της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης», αναφέρει ο διευθυντής του Νομισματικού Μουσείου, «η νέου τύπου επικοινωνία αποτελεί μαθησιακή εμπειρία για το ίδιο το προσωπικό του και μια αφορμή να στοχάζεται αναφορικά με τις δράσεις του, ώστε να τις εξελίσσει και να τις εκσυγχρονίζει διαρκώς».

» «Να μην επηρεαστεί η ποιότητα»

Τα περιοριστικά μέτρα και τα νέα δεδομένα για την ασφάλεια της υγείας μας φαίνεται να αναδιαμορφώνουν την ιεράρχηση των αναγκών μουσείου και επισκεπτών. «Ο κόσμος έχει ανάγκη από την τέχνη. Η δική μας δουλειά έχει ως βάση τον άνθρωπο. Η επόμενη μέρα στον χώρο των μουσείων πρέπει να συγκροτηθεί από την ποιότητα», σημειώνει η υπεύθυνη της Συλλογής του Ιδρύματος Β&Ε Γουλανδρή, Μαρία Κουτσομάλλη, και υπογραμμίζει ότι «η ποιότητα δεν πρέπει να επηρεαστεί από τις συνθήκες».

» «Δεν υπάρχει νόημα δίχως ανθρώπους»

Από τη μεριά του ο επιστημονικός διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη, Γιώργης Μαγγίνης, εκτιμά πως «η επόμενη μέρα των μουσείων θα είναι πιο προσανατολισμένη στο κοινό» και επισημαίνει: «Ολοι οι επαγγελματίες του πολιτισμού βιώσαμε τα σιωπηλά θέατρα, τις αδειανές αίθουσες με τις φωτισμένες προθήκες, τη μοναξιά των γραφείων, όπου τα τηλέφωνα δεν χτυπούσαν, αλλά και τον φόβο των ανθρώπων να συναγελαστούν, καθώς και τη λαχτάρα τους να συναθροιστούν αμέσως μόλις ο φόβος ξεπεράστηκε. Τα μουσεία, τα ανάκτορα των αντικειμένων, δεν έχουν νόημα δίχως ανθρώπους».

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, ανά πάσα στιγμή στο EleftherosTypos.gr