Το πολυτελές λεύκωμα παρουσιάζει στο ευρύ κοινό αρχεία που αναδεικνύουν με πρωτότυπο και εύληπτο τρόπο την ιστορία του Τύπου, που άρχισε ως χειρόγραφος στα χρόνια του Αγώνα και συνεχίστηκε από το εξωτερικό ως έντυπος θυμίζοντας τον Ξενοφώντα ως τον πρώτο δημοσιογράφο-πολεμικό ανταποκριτή σημαντικών γεγονότων της εποχής του. Παράλληλα μέσα από τα κείμενα αξιόλογων σύγχρονων δημοσιογράφων αποκαλύπτεται το επάγγελμα, το λειτούργημα του δημοσιογράφου στο πέρασμα των χρόνων.

Ο τόμος αναπτύσσει τον «θεμέλιο λίθο του ελληνικού Τύπου» -όπως ο Παύλος Τσίμας χαρακτηρίζει εύστοχα στην εισήγησή του- τη φράση «Η δημοσίευσις είναι ψυχή της δικαιοσύνης», η οποία προδημοσιεύτηκε στην έντυπη εφημερίδα του Αγώνα «Ελληνικά Χρονικά», η έκδοση της οποίας γινόταν στο Μεσολόγγι και συνεχίστηκε ακόμα και κατά τη διάρκεια της πολιορκίας του. Η εμβληματική αυτή φράση σήμερα δεσπόζει στην κορυφή της κεντρικής αίθουσας της ΕΣΗΕΑ εδώ και πολλά χρόνια και μας ταξιδεύει σε άρθρο των «Ελληνικών Χρονικών» του φιλέλληνα εκδότη Ελβετού Ιωάννη Ιακώβου Μάγερ: «Ἡ διά τοῦ Τύπου δημοσίευσις διαλευκαίνει καί διασαφηνίζει τά πάντα, καί δίδει τὀ ἀκριβέστατον μέτρον τῶν πραγμάτων ὅλων. Τῇς δε ἐπωφελεστάτης ταύτης δημοσιεύσεως ὄργανα εἶναι αἱ ἐφημερίδες», ενώ λίγες γραμμές πιο κάτω υποστηρίζεται ότι το δικαίωμα των Ελλήνων να δημοσιεύουν διά του Τύπου είναι εξίσου σημαντικό με το δικαίωμα «νά πνέωσι καί νά ζῶσι» και δεν πρέπει να περιορίζεται.

Στον επετειακό τόμο γράφουν κατά σειρά επίσης οι Τίτος Αθανασιάδης, Πέτρος Ευθυμίου, Ελενα Χουζούρη, Νικόλας Βαφειάδης, Αγγελος Στάγκος, Κώστας Ιορδανίδης, Σωτήρης Μανιάτης, Χρήστος Μπάρλας και Δημήτρης Ψυχογιός. Το επίμετρο υπογράφει η γραμματέας του Μορφωτικού Ιδρύματος της ΕΣΗΕΑ, Φάνη Πετραλιά, ενώ τον συντονισμό της λευκώματος έκανε η πολυγραφότατη και δραστήρια δημοσιογράφος, μέλος του Δ.Σ. του Ιδρύματος, Κατερίνα Λυμπεροπούλου.

Θεματικές ενότητες

Το λεύκωμα, πολύτιμη μαρτυρία και πηγή γνώσης, αναπτύσσεται στις εξής θεματικές ενότητες: «Οι χειρόγραφες εφημερίδες του Αγώνα», «Η Ελληνική Επανάσταση και ο Τύπος», «Η ανεξαρτησία του Τύπου στην Επανάσταση», «Οι φιλέλληνες και η συμβολή τους στον Αγώνα», «Οπως να πνέωσι και να ζώσι. Η ελευθερία του Τύπου στις εφημερίδες της Επανάστασης», «Το τελευταίο όνειρο του Λόρδου Μπάιρον», «Ενας άλλος ύμνος εις την ελευθερία», «Στην πρωτοπορία του φιλελευθερισμού», «Η διπλωματία στην Ελλάδα 1824-1825», «Το 1821 οι εμφύλιοι και το DNA των Ελλήνων», «Επαναστατικός Τύπος: Η φωνή της ελευθερίας», «Ιωάννης Καποδίστριας Επευφημίες δολοφόνου, προδοσία ευεργετηθέντος». Το λεύκωμα κλείνει με τον «Μάγερ, ο μαχητής της ελευθεροτυπίας».

Στις σελίδες ο αναγνώστης διαβάζει ρεπορτάζ των δημοσιογράφων της εποχής και πρωτοσέλιδα που είχαν αγγίξει οι αγωνιστές του μεγάλου ξεσηκωμού που κατέληξε στην ίδρυση του νέου ελληνικού κράτους. Καίριες στιγμές και διαχρονικά ζητήματα που διέπουν τις ζωές μας και την ελευθερία του λόγου πρωταγωνιστούν στις σελίδες των εφημερίδων από την έναρξη της Επανάστασης μέχρι το 1830. Η πρώτη έντυπη εφημερίδα κυκλοφόρησε σε απελευθερωμένο ελληνικό έδαφος, στην Καλαμάτα, τον Αύγουστο του 1821 και έφερε τον τίτλο «Σάλπιγξ ελληνική», ακολούθησαν τα «Ελληνικά Χρονικά» (1824-1826) με εκδότη τον φιλέλληνα Ελβετό Ιωάννη-Ιάκωβο Μάγερ στο Μεσολόγγι, «Ο Φίλος του νόμου» (1824-1827), ενώ ακόμα μία έντυπη μαρτυρία εντοπίζεται στη «Γενική Εφημερίς της Ελλάδος», η οποία αποτελεί πρόδρομο της σημερινής «Εφημερίδος της Κυβερνήσεως». Το λεύκωμα εμπλουτίζει και ενισχύει τις γνώσεις μας για την εξέλιξη του Τύπου εκπέμποντας ισχυρά μηνύματα για το σήμερα.

Συγκεκριμένα, αξίζει κανείς, μεταξύ άλλων, να διαβάσει το ρεπορτάζ που δημοσιεύτηκε στα «Ελληνικά Χρονικά» για ένα επεισόδιο μεταξύ ενός αυστριακού και δύο ελληνικών πλοίων, που δημοσιεύτηκε στις 19 Αυγούστου 1825. Στο ίδιο φύλλο στην προμετωπίδα του δημοσιεύεται η εξής αναγγελία που προσδιορίζει τη συνθήκη ότι η εφημερίδα τυπώνεται στο πολιορκημένο Μεσολόγγι: «Ζητοῦμεν συγγνώμην ἀπό τούς κυρίους συνδρομητάς μας διά την διακοπήν, την ὁποίαν ἐξ ἀνάγκης μεταχειριζόμεθα ἐνίοτε εἰς την ἐφημερίδα. Αἱ συνεχεῖς ζημίαι, τάς ὁποίας ἀπό τον ἐχθρικόν πυροβολισμόν πάσχει ἡ Τυπογραφία, γίνονται αἰτίαι ἀναπόφευκτοι ταύτης τῆς διακοπῆς». Ο συντάκτης ζητά συγγνώμη από τους αναγνώστες επειδή δεν είναι συνεπής στην έκδοσή της λόγω πολέμου… «Αν πρέπει να αναζητήσει κανείς τη ρίζα του επαγγελματισμού στην ελληνική δημοσιογραφία, εκεί θα τη βρει», σχολιάζει ο Παύλος Τσίμας στο κείμενό του σχετικά με αυτό το στοιχείο. Λίγους μήνες αργότερα το τυπογραφείο καταστράφηκε από βόμβα και ο ίδιος ο Μάγερ σφαγιάστηκε στην Εξοδο του Μεσολογγίου, αφού πρώτα είχε σκάψει το έδαφος για να διαφυλάξει το τυπογραφείο του «για να μη βεβηλωθούν από χέρια βαρβάρων».

Πηγή πληροφοριών

Εν πολλοίς, το λεύκωμα αποτίνει έναν φόρο τιμής στην πατρίδα, αλλά και στο επάγγελμα του δημοσιογράφου που με τη ματιά και την πένα του κατέγραψε τα γεγονότα υπερασπιζόμενος την ελευθερία και την ελευθεροτυπία. Η έκδοση «Οταν ο Τύπος έγραφε την Ιστορία του 1821» αποτελεί παράλληλα πολύτιμη πηγή πληροφοριών για τη διαχρονική παρουσία της δημοσιογραφικής ενημέρωσης της χώρας, αλλά και το εφαλτήριο για γόνιμες συζητήσεις και επιστημονικές μελέτες για την παρουσία του Τύπου σε Ελλάδα και εξωτερικό. Γιατί αν κάτι πρέπει να μην ξεχνάμε είναι η γραφή, που αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες επινοήσεις όλων των εποχών και μία από τις δυσκολότερες!

Η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Το λεύκωμα «Οταν ο Τύπος έγραφε την Ιστορία του 1821» παρουσιάστηκε πριν από λίγες ημέρες στη Βιβλιοθήκη «Δημήτρης Ι. Πουρνάρας» της ΕΣΗΕΑ παρουσία των συντελεστών του εγχειρήματος. Τη συζήτηση συντόνισε η Κατερίνα Λυμπεροπούλου, δημοσιογράφος, μέλος του Δ.Σ. του Μορφωτικού Ιδρύματος και υπεύθυνη συντονισμού έκδοσης. Καλωσορίζοντας δημοσιογράφους, κοινό και μαθητές στους χώρους της «Βιβλιοθήκης των πέντε αιώνων», η πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ και του Μορφωτικού Ιδρύματός της, Μαρία Αντωνιάδου, μίλησε για το λεύκωμα, ενώ στη συνέχεια τον λόγο πήρε ο γενικός διευθυντής της Ελληνογερμανικής Αγωγής, Σταύρος Σάββας, που τόνισε τη συνεργασία με την ΕΣΗΕΑ που «επέτρεψε να αγγίξουμε την ιστορία». Από τη μεριά του ο πολυγραφότατος Παύλος Τσίμας αναφέρθηκε στο «Το δικαίωμα “να πνέωσι και να ζώσι”, που είναι εξίσου σημαντικό με το δικαίωμα της έκφρασης του λόγου», εκπέμποντας το μήνυμα για τη διαχρονική αξία της ελεύθερης έκφρασης του Τύπου σε κάθε στιγμή του εθνικού μας βίου.

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, ανά πάσα στιγμή στο EleftherosTypos.gr