Δύο μαρμάρινες λήκυθοι, αριστουργήματα της κλασικής αρχαιότητας (4ος αι. π.Χ.), αποτελούν το πρόσφατο «εύρημα» του Ελληνα ερευνητή στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ. Ο ίδιος πρωτοστατεί τα τελευταία χρόνια στη διαλεύκανση πολλών υποθέσεων αρχαιοκαπηλίας. Αυτή τη φορά προχώρησε σε μια ακόμα ταύτιση φωτογραφιών από το κατασχεμένο αρχείο Μπεκίνα. «Είναι χωρίς αμφιβολία οι ίδιες λήκυθοι, με τα ίδια κομμάτια που λείπουν και τα ίδια σημάδια φθοράς…», επισημαίνει στη βρετανική εφημερίδα. Σύμφωνα με τον «Γκάρντιαν», το υπουργείο Πολιτισμού έχει ενημερωθεί από την Ιντερπόλ για τη νέα υπόθεση. Σε ερώτηση του «Ε.Τ.» αν η ελληνική Πολιτεία προτίθεται να διεκδικήσει άμεσα τον επαναπατρισμό των δύο αρχαιοτήτων, κύκλοι του ΥΠΠΟ σημείωναν πως «η υπόθεση ερευνάται προκειμένου να εξεταστεί το ζήτημα της διεκδίκησης».

Οι δύο λήκυθοι εμφανίστηκαν σε δημοπρασία στη Frieze Maters art fair του Λονδίνου (5-8 Οκτωβρίου), μια από τις μεγαλύτερες φουάρ τέχνης διεθνώς. Συγκεκριμένα, εντοπίστηκαν στο περίπτερο εμπόρου από τη Βασιλεία της Ελβετίας, με τιμή πώλησης 100.000 ευρώ η καθεμία, χωρίς να βρουν, τελικά, αγοραστές. Ωστόσο ο μίτος αυτής της ιστορίας άρχισε να ξετυλίγεται τον Ιανουάριο του 2015. Οταν περισσότερες από 5.000 αρχαιότητες (αξίας 50 εκατ. ευρώ), οι οποίες είχαν εξαχθεί παράνομα στην Ελβετία, επαναπατρίστηκαν στην Ιταλία στο πλαίσιο ενεργειών για την εξάρθρωση του κυκλώματος Μπεκίνα. Σύμφωνα με τις ιταλικές αρχές, οι περισσότερες αρχαιότητες αποτελούσαν προϊόν λαθρανασκαφών σε σημαντικές αρχαιολογικές θέσεις της χώρας.

Ο αρχαιολογικός θησαυρός είχε εντοπιστεί σε αποθήκες που διατηρούσε ο διαβόητος έμπορος έργων τέχνης στη Βασιλεία της Ελβετίας. Μάλιστα, η δημόσια παρουσίασή του στο Εθνικό Ρωμαϊκό Μουσείο είχε λάβει τεράστια δημοσιότητα. Από αυτό το σύνολο 1.000 αρχαιότητες επεστράφησαν στο Ελβετικό Καντόνι, οι αρχές του οποίου αναφέρουν πως έχουν λάβει άδεια από την ιταλική αστυνομία να τις πουλήσουν, στο πλαίσιο εκκαθάρισης των περιουσιακών στοιχείων του αρχαιοκάπηλου.

Ο «Γκάρντιαν» επικαλείται στοιχεία σύμφωνα με τα οποία τουλάχιστον η μία από τις δύο ληκύθους αποτελεί «λάφυρο» από την Αθήνα και διακινήθηκε παράνομα κατά τη δεκαετία του ‘70. Ωστόσο στο «διαβατήριό» τους δεν υπάρχει καμία ένδειξη για τη σχέση τους με το αρχείο Μπεκίνα.

Οι χιλιάδες πολαρόιντ φωτογραφίες που περιέχονται στο εν λόγω αρχείο αλλά και οι επιστολές και τα τιμολόγια που το πλαισιώνουν αποτελούν σήμερα πολύτιμο όπλο για τον εντοπισμό παράνομα αποκτημένων αρχαιοτήτων. «Λαθρανασκαφικές αρχαιότητες από όλον τον κόσμο συνεχίζουν να τροφοδοτούν ένα ανεξέλεγκτα εγκληματικό εμπόριο», δήλωνε πρόσφατα στον «Ε.Τ.» ο δρ Χρήστος Τσιρογιάννης με αφορμή την αποκάλυψή του πως μαρμάρινη κεφαλή ταύρου, η οποία αποτελούσε δάνειο προς το Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης, είχε κλαπεί το 1980 από τον Λίβανο. Λίγες ημέρες νωρίτερα ο Ελληνας ερευνητής είχε ταυτίσει αγγείο των συλλογών του ίδιου Μουσείου με φωτογραφίες πολαρόιντ από το αρχείο του καταδικασμένου για αρχαιοκαπηλία Ιταλού αρχαιοπώλη Τζάκομο Μέντιτσι…

Αντώνης Καρατζαφέρης
[email protected]
Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου