Οι φορείς της αγοράς, από την πλευρά τους, κρατούν «μικρό καλάθι», καθώς η μόνη ανάπτυξη που βλέπουν τα τελευταία χρόνια είναι αυτή του… παρεμπορίου.
Αλλωστε, το πρόβλημα είναι πιο σύνθετο απ’ ό,τι φαίνεται… διότι ακόμη πιο σημαντικό από την ύπαρξη του κατάλληλου θεσμικού πλαισίου είναι να διασφαλιστούν οι προϋποθέσεις τήρησής του. Ενδεικτικά, αναφέρεται πως οι αστυνομικές επιχειρήσεις που πραγματοποιούνται για την καταστολή των παράνομων παζαριών έχουν, συνήθως, περιορισμένη διάρκεια (έως την αποχώρηση των οργάνων). Γεγονός, που οφείλεται κυρίως στην έλλειψη προσωπικού στους αρμόδιους φορείς ελέγχου και αστυνόμευσης.
Στο νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης για το υπαίθριο εμπόριο, που αποκάλυψε ο «Ε.Τ.», ορίζονται ως «κυριακάτικες υπαίθριες αγορές» αυτές που λειτουργούν εθιμικά και στις οποίες δραστηριοποιούνται κυρίως παλαιοπώλες, συλλέκτες, ρακοσυλλέκτες και συναφείς επιτηδευματίες.
Ακόμη, υπογραμμίζεται πως για τη λειτουργία των κυριακάτικων αγορών απαιτείται απόφαση του οικείου Δημοτικού Συμβουλίου. Με τη συγκεκριμένη απόφαση εγκρίνεται, επίσης, ο κανονισμός λειτουργίας των αγορών αυτών, στον οποίο θα εμπεριέχονται απαραιτήτως: ο χώρος διενέργειας της αγοράς, η χρονική διάρκεια της αγοράς, τα πωλούμενα είδη, ο τρόπος επιλογής και τοποθέτησης των πωλητών, τα καταβαλλόμενα τέλη και ο τρόπος είσπραξης αυτών, καθώς και κάθε άλλη λεπτομέρεια για την ομαλή και απρόσκοπτη λειτουργία της αγοράς.
Τι πωλείται
Στις υπαίθριες κυριακάτικες αγορές διατίθενται πάσης φύσεως προϊόντα πλην διατροφικών. Μάλιστα μπορούν να διακριθούν στις εξής ειδικότερες αγορές ανάλογα με το αντικείμενο πώλησης:
α) Κυριακάτικες αγορές, όπου επιτρέπεται η πώληση ειδών ένδυσης, υπόδησης, νεωτερισμών, λευκών ειδών, δερμάτινων ειδών, βιομηχανικών ειδών, ειδών υαλοπωλείου, πλαστικών και εκκλησιαστικών ειδών, καλλωπιστικών φυτών, ειδών και υποβοηθητικών καλλιέργειας ανθοκομικής (πήλινες-πλαστικές γλάστρες, χώμα).
β) Κυριακάτικες αγορές παλαιοπωλών και συναφών επιτηδευματιών, αγορές συλλεκτών.
γ) Κυριακάτικες αγορές βιβλίων, στις οποίες επιτρέπεται η πώληση βιβλίων.
Αξίζει να σημειωθεί πως δεν επιτρέπεται η λειτουργία περισσοτέρων από μίας κυριακάτικης αγοράς, εντός των ορίων κάθε Δήμου. Η ίδρυσή της πραγματοποιείται κατόπιν απόφασης του Περιφερειακού Συμβουλίου μετά από εισήγηση του οικείου δήμου.
Απαραίτητη προϋπόθεση για τη συμμετοχή στις αγορές αυτές πωλητών που διαθέτουν όλα τα νόμιμα φορολογικά παραστατικά και δεν είναι αδειούχοι λαϊκών αγορών, πλανόδιου ή στάσιμου εμπορίου, είναι η κατοχή βεβαίωσης δραστηριοποίησης υπαίθριου εμπορίου.
Αυτή, εκδίδεται από το δήμο μόνιμης κατοικίας των πωλητών που ενδιαφέρονται να συμμετέχουν στις αγορές και δεν απαιτείται προκήρυξη. Ο πωλητής με αίτησή του, στην οποία επισυνάπτει έναρξη ταμειακής μηχανής και βεβαίωση άσκησης δραστηριοτήτων με τις μεταβολές της αιτείται την έκδοση της βεβαίωσης. Η τελευταία αποτελεί το απαραίτητο πιστοποιητικό προκειμένου να ζητήσει να συμμετάσχει στις αγορές των δήμων όλης της χώρας. Η έγκριση συμμετοχής στο συγκεκριμένο τύπο υπαίθριων αγορών εκδίδεται μετά από πρόσκληση του οικείου Δήμου σύμφωνα με τον κανονισμό λειτουργίας της αγοράς. Η ισχύς των εγκρίσεων αυτών είναι ίση με τη διάρκεια λειτουργίας των υπαίθριων αγορών που αφορά η πρόσκληση. Οι εγκρίσεις δίδονται με κλήρωση ως εξής:
α) Σε ποσοστό 70% σε υπαίθριους πωλητές που διαθέτουν όλα τα νόμιμα φορολογικά παραστατικά.
β) 20% σε πωλητές βιομηχανικών ειδών αδειούχους λαϊκών αγορών.
γ) 10% σε πωλητές βιομηχανικών ειδών αδειούχους πλανόδιου ή στάσιμου εμπορίου.
Σημειώνεται πως σε περίπτωση μη ενδιαφέροντος από αδειούχους των κατηγοριών β’ και γ’ ο αριθμός των θέσεων των κατηγοριών αυτών προστίθεται στον αριθμό της α’ κατηγορίας.
Για την υποβολή της αίτησης συμμετοχής το ενδιαφερόμενο φυσικό πρόσωπο, υποβάλλει στην αρμόδια υπηρεσία του δήμου αίτηση, επιδεικνύοντας: α) την άδεια υπαιθρίου εμπορίου που κατέχει και β) τη βεβαίωση δραστηριοποίησης υπαίθριου εμπορίου κατά περίπτωση.
Από το συνολικό αριθμό των προς διάθεση θέσεων τουλάχιστον 15% χορηγείται σε Ελληνες Ρομά, εφόσον υπάρχουν ανάλογες αιτήσεις.
Μετά την υποβολή αιτήσεων και το πέρας της διαδικασίας εκδίδεται με απόφαση του οικείου δημοτικού συμβουλίου κατάλογος συμμετεχόντων για την κάθε υπαίθρια αγορά, η οποία αποτελεί και την έγκριση για κάθε συμμετέχοντα σε αυτή. Η συγκεκριμένη απόφαση κοινοποιείται στην οικεία περιφέρεια και είναι διαθέσιμη ανά πάσα στιγμή στα αρμόδια ελεγκτικά όργανα. Τα τέλη που εισπράττονται από τη συμμετοχή και τη χορήγηση των θέσεων περιέρχονται στον οικείο δήμο.
Οσες κυριακάτικες αγορές έχουν ιδρυθεί πριν ψηφισθεί το σχετικό νομοσχέδιο θα συνεχίσουν κανονικά τη λειτουργία τους. Από εκεί και πέρα, μπορούν να ιδρυθούν εκ νέου, μετά τη λήξη του χρόνου λειτουργίας τους, με βάση τις διατάξεις που προβλέπει ο νέος νόμος.
Για όλες τις υφιστάμενες κατά τη δημοσίευση του νόμου αγορές ο οικείος δήμος εκδίδει με απόφαση δημοτικού συμβουλίου εντός τριών μηνών κανονισμό λειτουργίας, τον οποίο κοινοποιεί στην οικεία περιφέρεια. Σε περίπτωση μη τήρησης της υποχρέωσης αυτής τα αρμόδια όργανα υπέχουν πειθαρχική ευθύνη.
ΔΥΣΠΙΣΤΙΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ
● Εμπορικός Σύλλογος Αθηνών
H «αποδεδειγμένη “αδυναμία” του ελεγκτικού μηχανισμού να εξασφαλίσει την οριοθέτηση του χώρου και την αποκλειστική χρήση του από τους νόμιμους κατόχους αδειών, τη νομιμότητα διακίνησης προϊόντων και αγαθών, καθώς και την τήρηση των υγειονομικών κανόνων, δημιουργεί πυρήνες παράνομου και λαθραίου εμπορίου καθώς και αισθητική υποβάθμιση των εμπορικών σημείων που διενεργούνται οι κυριακάτικες αγορές», δήλωσε ο πρόεδρος Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών, Νίκος Κογιουμτσής, στον «Ε.Τ.» της Κυριακής.
Οπως επισήμανε: «ποτέ δεν διαφωνήσαμε με την ύπαρξη μιας οργανωμένης παραδοσιακής Κυριακάτικης αγοράς παλαιοπωλών, όπου θα διατίθενται παλαιά αντικείμενα τέχνης, αντίκες και εν γένει παραδοσιακά προϊόντα».
Σημειώνοντας, ταυτόχρονα, πως «η ήδη διαμορφωμένη κυριακάτικη αγορά στο Μοναστηράκι (πλ. Αβησσυνίας) πρέπει να πληροί του προαναφερόμενους όρους και ταυτόχρονα να αναβαθμιστεί, ώστε να αποτελέσει ένα ακόμα ζωντανό τουριστικό σημείο αναφοράς της πόλης».
● Εμπορικός Σύλλογος Πειραιά
Στο ίδιο μήκος κύματος, ο πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Πειραιά (ΕΣΠ), Νίκος Μανεσιώτης, μιλώντας στον «Ε.Τ.» της Κυριακής υπογράμμισε την επιτακτική ανάγκη για «αυστηρή επιλογή και αστυνόμευση των εγκεκριμένων νόμιμων αδειών». Υποστηρίζοντας πως «σε όλες τις κυριακάτικες αγορές και ιδιαίτερα στον Πειραιά παρατηρούνται φαινόμενα εξάπλωσης παράνομης αγοράς με εκδήλωση παρεμπορίου απομιμητικών προϊόντων, καθώς και λαθρεμπορίου καπνικών προϊόντων».
Σε κάθε περίπτωση, ξεκαθάρισε πως ο Σύλλογος δεν τάσσεται «υπέρ της κατάργησης των κυριακάτικων αγορών, δεδομένου του μεγάλου αριθμού επαγγελματιών που ζουν από τη συγκεκριμένη δραστηριότητα». Οπως πρόσθεσε ο ίδιος, λόγω της «μεγάλης προσφοράς επαγγελματικών ακίνητων για εκμίσθωση σε πολύ συμφέρουσες τιμές, υπάρχει η δυνατότητα οι συγκεκριμένοι επαγγελματίες να λειτουργούν νόμιμα ως στεγασμένοι πλέον έμποροι»
Αξίζει να σημειωθεί πως στην περίπτωση του Πειραιά, κατά τις 52 Κυριακές κάθε χρόνου, πέρα από τις συγκεκριμένες 150 περίπου «νόμιμες» άδειες της κυριακάτικης αγοράς αναπτύσσονται τουλάχιστον άλλοι 150 παράνομοι πάγκοι, στους οποίους επιτελείται μεγάλη διακίνηση απομιμητικών προϊόντων, λαθρεμπορίου καπνικών προϊόντων κ.λπ. χωρίς παραστατικά. «Οι περιστασιακές δε προσπάθειες από τους ελεγκτικούς μηχανισμούς του Πειραιά, να περιορισθεί ή να ελεγχθεί η κατάσταση αυτή, διαχρονικά έχουν αποβεί άκαρπες», υπογραμμίζεται από τον ΕΣΠ.
Απόλυτο χάος επικρατεί στα παζάρια – Πωλούνται μέχρι και ανεμβολίαστα ζώα, χωρίς τα απαραίτητα πιστοποιητικά
Δύο από τα πιο «πολύκροτα» παζάρια της Αττικής είναι αυτά του Σχιστού και του Σωματείου Ρακοσυλλεκτών Αθηνών-Πειραιώς «Ο Ερμής». Στο τελευταίο, βρίσκει κανείς μεταχειρισμένα και παλιά αντικείμενα κάθε είδους. Από βιβλία, φωτογραφικές μηχανές και ρούχα έως μουσικά όργανα, έπιπλα, σερβίτσια, κ.λπ. Εχει, μάλιστα, περιπλανηθεί σε αρκετές γειτονιές, προς αναζήτηση μόνιμης «στέγης». Λίγο πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 το Δ.Σ. του Δήμου Αθηναίων είχε αποφασίσει ομόφωνα τη νόμιμη εγκατάστασή του στη φημισμένη Κορεατική Αγορά (συμβολή των οδών Ερμού, Πειραιώς και Θεσσαλονίκης). Το 2011 φορείς της περιοχής ενοχλήθηκαν από κάποια περιστατικά, με αποτέλεσμα οι ρακοσυλλέκτες να βγουν… στη γύρα για νέο «σπίτι».
Οταν τελικά εγκαταστάθηκαν σε ένα παλιό αμαξοστάσιο απορριματοφόρων επί της Ιεράς Οδού, βρήκαν απέναντί τους κάποιους επιχειρηματίες της περιοχής που παραπονέθηκαν για κυκλοφοριακή συμφόρηση. Με σύμβαση προσωρινής παραχώρησης από το Δήμο Αθηναίων ο Βοτανικός έγινε το νέο τους στέκι. Σήμερα πλέον, τους βρίσκει κανείς στην Σαλαμινίας 12, πίσω από το ΚΤΕΟ στην Πέτρου Ράλλη. «Προσπαθούμε μέσα από τα σκουπίδια να ανακυκλώνουμε τον πολιτισμό μας αξιοποιώντας ότι βρίσκουμε πουλώντας το σε αυτούς που το χρειάζονται», υποστηρίζει ο Σύλλογος.
Ακολουθώντας κανείς την ατελείωτη ουρά των αυτοκινήτων τις Κυριακές στη λεωφόρο Σχιστού οδηγείται στο ομώνυμο παζάρι. Μέσα στην κάπνα και τις μυρωδιές από τις διαδοχικές καντίνες, όπου πωλούνται από σουβλάκια και χοτ-ντογκ έως λουκουμάδες και καραμελωμένα μήλα βρίσκονται οι πάγκοι με τα εμπορεύματα. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται: χαλιά, ρούχα, εργαλεία (σφυριά, κατσαβίδια, δρεπάνια κ.λπ.), αλλά και βαλίτσες, cd, κούκλες, αυτοκινητάκια, θήκες κινητών, ανεμιστήρες.
Πωλούνται, μάλιστα, μέχρι και ανεμβολίαστα ζώα, χωρίς τα απαραίτητα πιστοποιητικά -από κοτόπουλα, καναρίνια, περιστέρια, πάπιες, κουνέλια, μέχρι φασιανοί, πέρδικες, καρδερίνες και παραδείσια πουλιά. Δεν είναι λίγες οι φορές που φιλοζωικά σωματεία έχουν καταγγείλει «παράνομη μεταφορά, εμπορία και βασανισμό ζώων» στο παζάρι του Σχιστού. Παρότι στους ελέγχους που πραγματοποιούνται, κατά καιρούς, διαπιστώνονται παραβάσεις και έχουν επιβληθεί διοικητικά πρόστιμα, κάθε Κυριακή η …ιστορία επαναλαμβάνεται.
ΙΩΑΝΝΑ ΦΕΝΤΟΥΡΗ
Από το ένθετο «Οικονομία» της έντυπης έκδοσης του Ελεύθερου Τύπου