Αλλωστε, πριν καλά καλά στεγνώσει το μελάνι από την ψήφιση του εξωδικαστικού συμβιβασμού ρύθμισης οφειλών από επιχειρήσεις αίτημα της αγοράς αποτελεί να υπάρξει μέριμνα για νέα «εργαλεία» που θα απευθύνονται σε εκείνους που μένουν εκτός μηχανισμού, π.χ. ελεύθεροι επαγγελματίες, μεταξύ άλλων.

Εναρξη

Την τρέχουσα εβδομάδα πραγματοποιήθηκε η επίσημη έναρξη του προγράμματος «Early warning Europe» ή όπως είναι ο τίτλος του στα ελληνικά του «Ευρωπαϊκού δικτύου έγκαιρης προειδοποίησης και δεύτερης ευκαιρίας επιχειρήσεων». Βασικός στόχος αυτού είναι η υποστήριξη μικρών επιχειρήσεων που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στη λειτουργία τους και πηγή χρηματοδότησής του η ευρωπαϊκή πρωτοβουλία COSME για μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Πρόκειται «για μια κοινωνικά ωφέλιμη δράση, η οποία δεν περιορίζεται στο όφελος προς τον επιχειρηματία αλλά επεκτείνεται σε οφέλη προς το Δημόσιο, τους εργαζομένους, τους προμηθευτές και το σύνολο της κοινωνίας μας γενικότερα», επισήμανε κατά την παρουσίασή του ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ, Γιώργος Καββαθάς.

Στο πρόγραμμα συμμετέχουν δεκαπέντε φορείς (υπουργεία, περιφέρειες, επιμελητήρια, κοινωνικοί εταίροι και μη κερδοσκοπικοί φορείς), από επτά χώρες (Δανία, Γερμανία, Βέλγιο, Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία και Πολωνία). Στη χώρα μας θα υλοποιηθεί από το Ινστιτούτο Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών και Εμπόρων Ελλάδας (ΙΜΕ /ΓΣΕΒΕΕ-εθνικός συντονιστής) και από τα κατά τόπους Επαγγελματικά Επιμελητήρια – στην Αττική από το Επαγγελματικό Επιμελητήριο Αθηνών (ΕΕΑ).

Στήριξη

Οι πρωτοβουλίες που θα πραγματοποιηθούν στο πλαίσιο του προγράμματος:

* Εφαρμογή καινοτόμου προσέγγισης για τον εντοπισμό και την επικοινωνία με τις επιχειρήσεις που βρίσκονται σε κίνδυνο, με τη χρήση βάσεων δεδομένων και δικτύων, με στόχο την αναδιάρθρωσή τους σε πρώιμο στάδιο.

* Παροχή βοήθειας, με τη δημιουργία εργαλείων διάγνωσης και αντιμετώπισης των πραγματικών προβλημάτων που δημιούργησαν τις δυσκολίες, σύσταση μητρώου εθελοντών μεντόρων για την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών σε θέματα επιχειρηματικότητας (έχει ήδη δημιουργηθεί και επεκτείνεται διαρκώς), διαχείρισης κρίσεων, ψυχοκοινωνικής στήριξης και ενθάρρυνσης των επιχειρηματιών, καθώς και νομικών συμβουλών για την αντιμετώπιση δυσχερειών, πτώχευσης κ.λπ.

Υποδομή

Μέσω του προγράμματος θα υποστηριχτούν στην Ελλάδα, αρχικά, 700 επιχειρήσεις που βρίσκονται σε δυσκολία. Γι’ αυτόν το σκοπό, θα δημιουργηθεί η απαραίτητη υποδομή στο ΕΕΑ και το ΙΜΕ/ΓΣΕΒΕΕ για την έγκαιρη διάγνωση, την αναδιάρθρωση και την παροχή της δεύτερης ευκαιρίας στους επιχειρηματίες. Μάλιστα, θα μεταφερθεί η εμπειρία σε όλα τα Επιμελητήρια της χώρας και θα παρασχεθεί η αναγκαία τεχνογνωσία με τη δημιουργία Ακαδημίας Εκπαίδευσης Εγκαιρης Προειδοποίησης μέσω ενός πιστοποιημένου εκπαιδευτικού προγράμματος, που θα παρέχει τις απαραίτητες γνώσεις για την υποστήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων της χώρας που βρίσκονται σε δυσκολία.

Κύριος στόχος του προγράμματος είναι, μετά το τέλος του, η παραγωγή ποσοτικών και ποιοτικών στοιχείων, ικανών να συνθέσουν εργαλεία πολιτικής για υιοθέτηση δράσεων σε κρατικό, πλέον, επίπεδο. Κατά την ολοκλήρωση της εκάστοτε συμβουλευτικής, προβλέπεται παρακολούθηση (follow up) των επιχειρήσεων, ώστε να υπάρξει μια αποτίμηση των ποιοτικών χαρακτηριστικών της δράσης.

Η εικόνα στην Ελλάδα

Από την αρχή του 2017 μέχρι και το πρώτο 15νθήμερο του Μαΐου τα λουκέτα στις ελληνικές επιχειρήσεις διαμορφώνονται σε 11.076, σύμφωνα με στοιχεία του Γενικού Εμπορικού Μητρώου (ΓΕΜΗ). Η «Ατομική» είναι η νομική μορφή με τα περισσότερα «κατεβασμένα ρολά» μέσα στο έτος (7.909), ακολουθούν με… χιλιομετρική απόσταση οι Ο.Ε. με 1.374, οι ΕΠΕ με 580, οι Ε.Ε. με 551 κ.ο.κ. Το παρήγορο είναι πως το ίδιο χρονικό διάστημα άνοιξαν 12.197 επιχειρήσεις. Γεγονός που μεταφράζεται σε θετικό ισοζύγιο, αφού οι εγγραφές των επιχειρήσεων ήταν περισσότερες από τις διαγραφές.

Σε γενικές γραμμές, ωστόσο, στα χρόνια της βαθιάς κρίσης και συγκεκριμένα την εξαετία 2010-2015 έκλεισαν περίπου 250.000 μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις, σύμφωνα με στοιχεία της ΓΣΕΒΕΕ.

Γεγονός ικανό «να καταδείξει το μέγεθος της καταστροφής που συντελέστηκε στο επιχειρηματικό γίγνεσθαι της χώρας και κατ’ επέκταση στην εθνική οικονομία», όπως δήλωσε ο πρόεδρος της Συνομοσπονδίας, Γιώργος Καββαθάς, προσθέτοντας πως η χώρα μας βρίσκεται σε βαθιά ύφεση τα τελευταία εννιά χρόνια και πρωτοφανή οικονομική κρίση τα τελευταία επτά, υλοποιώντας τρία Μνημόνια δημοσιονομικής προσαρμογής και με βάση έρευνες του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ διανύουμε τον τρίτο χρόνο στασιμότητας.

«Παρά τη βελτίωση που καταγράφουν όλοι οι δείκτες της οικονομίας, συνεχίζουν να κινούνται υψηλά αρνητικά, δημιουργώντας έντονη ανησυχία για το μέλλον. Η πιθανότητα μιας περαιτέρω στασιμότητας θέτει σε κίνδυνο τη θέση των ασθενέστερων επιχειρήσεων και των αυτοαπασχολουμένων», είπε ο ίδιος.

Αβεβαιότητα

Η ανασφάλεια που διατρέχει τους Ελληνες επιχειρηματίες είναι αξιοπρόσεκτη. Στο πλαίσιο έρευνας της Deloitte (εταιρία παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών παγκοσμίως) για το πρώτο τρίμηνο του 2017, το 82% των ερωτηθέντων από την ελληνική αγορά χαρακτήρισε «εξαιρετικά υψηλά» τα επίπεδα της οικονομικής αβεβαιότητας που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις. Παράλληλα, αναφορικά με το αν η τρέχουσα περίοδος είναι κατάλληλη ώστε να πάρει μία εταιρία επιχειρηματικά ρίσκα, το 82% των οικονομικών διευθυντών (CFOs) απάντησε αρνητικά – συνολικά συμμετείχαν 1.580.

Πάγια αιτήματα της επιχειρηματικής κοινότητας για τη μεταστροφή αυτού του κλίματος παραμένουν η σταθερή και δίκαιη φορολογία, η πρόσβαση σε χρηματοδότηση, η μείωση του γραφειοκρατικού και διοικητικού κόστους συμμόρφωσης. Με άλλα λόγια, ένα φιλικό προς την επιχειρηματικότητα περιβάλλον.

Αξίζει να σημειωθεί πως το ιδιωτικό χρέος της χώρας μας υπερβαίνει τα 200 δισ. ευρώ και τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια τα 110 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία από την Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), τα επιχειρηματικά δάνεια σε καθυστέρηση διαμορφώνονται σε 44,4%. Καλύτερη εικόνα εμφανίζουν τα δάνεια προς μεγάλες επιχειρήσεις (26,6%) και χειρότερη αυτά των μικρομεσαίων (58,9%) και κυρίως των πολύ μικρών επιχειρήσεων και ελεύθερων επαγγελματιών (68,3%). Υψηλά ποσοστά μη εξυπηρετούμενων δανείων καταγράφονται στην πλειονότητα των κλάδων οικονομικής δραστηριότητας, με το πρόβλημα να είναι πιο έντονο στο εμπόριο (59,6%), στις κατασκευές (54,7%) και τη μεταποίηση (46,4%).

Οι πτωχεύσεις

Η Ελλάδα κατατάσσεται 23η μεταξύ των κρατών-μελών σχετικά με την αποτελεσματικότητα των διαδικασιών πτώχευσης, με διάρκεια 3,5 χρόνια έναντι 2 ετών που είναι ο μέσος ευρωπαϊκός όρος, εξαιτίας των θεσμικών και διοικητικών ρυθμίσεων και των μεγάλων καθυστερήσεων στη λειτουργία της Δικαιοσύνης.

Η ανάκτηση των οφειλών των πιστωτών στην Ελλάδα, έπειτα από διαδικασίες πτώχευσης, ανέρχεται σε 35,6% έναντι 65% στην Ε.Ε. εξαιτίας της ανυπαρξίας υποστηρικτικών μηχανισμών για παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών, διαμεσολάβησης, καθώς και της στάσης των τραπεζών έναντι των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Επίσης, απουσιάζουν τα μέτρα για την παροχή της δεύτερης ευκαιρίας στους έντιμα πτωχεύσαντες επιχειρηματίες.

«Το μέλημά μας είναι να προστατεύσουμε και να συνδράμουμε αυτόν που πραγματικά θέλει να σώσει την επιχείρησή του και όχι να βοηθήσουμε αυτόν που δόλια θέλει να πτωχεύσει, προκειμένου να αποφύγει τις ευθύνες και τις υποχρεώσεις του», τόνισε ο πρόεδρος του ΕΕΑ, Γιάννης Χατζηθεοδοσίου, στο πλαίσιο της παρουσίασης του «Early warning Europe». Πρόσθεσε δε πως «η πτώχευση θα πρέπει να είναι η τελευταία επιλογή», αφού προηγουμένως εξαντληθούν όλα τα περιθώρια για τη διάσωση όσων επιχειρήσεων έχουν ξεκάθαρο πλάνο βιωσιμότητας.

Ακτινογραφία

Σύμφωνα με έρευνες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το 50% των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην Ευρωπαϊκή Ενωση κλείνει τα πέντε πρώτα χρόνια της λειτουργίας τους, ενώ από το σύνολο των επιχειρήσεων που διακόπτουν την επιχειρηματική τους δραστηριότητα οι πτωχεύσεις καταλαμβάνουν μόνο το 15%. Με βάση τις έρευνες αυτές εκτιμάται ότι από το κλείσιμο των επιχειρήσεων χάνονται 1,7 εκατ. θέσεις απασχόλησης ετησίως ή 4.650 θέσεις απασχόλησης την ημέρα.

«Αυτός είναι ένας από τους κυριότερους λόγους που η Ε.Ε. δίνει όλο και περισσότερη σημασία στη δημιουργία ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος για δεύτερη ευκαιρία σε έντιμους επιχειρηματίες που έχουν αποτύχει», όπως εκτιμά ο κ. Καββαθάς.

«Μάλιστα, ο γενικότερος κοινωνικός στιγματισμός δημιουργεί ένα ψυχολογικό πλαίσιο, καθώς αντιλαμβάνεται τον επιχειρηματία που δεν τα κατάφερε ως έναν αποτυχημένο άνθρωπο που εξαπάτησε και που κανείς δεν θέλει να ξέρει και να συναναστρέφεται μαζί του», κατά τα λεγόμενα του ίδιου. Και παρόλο που από έρευνες της Ε.Ε. έχει καταδειχθεί ότι μόλις το 4%-6% των πτωχεύσεων είναι δόλιες, οι διαδικασίες αναδιάρθρωσης, κλεισίματος ή πτώχευσης μιας επιχείρησης είναι αναποτελεσματικές, δαπανηρές και ιδιαίτερα χρονοβόρες. Οι λόγοι αυτοί λειτουργούν αποτρεπτικά όχι μόνο για τους επιχειρηματίες που απέτυχαν, αλλά και για εκείνους που θα ήθελαν να ξεκινήσουν μια νέα επιχείρηση.

Το στίγμα της αποτυχίας, οι πολύπλοκες και χρονοβόρες διαδικασίες κλεισίματος ή εκκαθάρισης μιας επιχείρησης, καθώς και η απουσία χρηματοδότησης από το χρηματοπιστωτικό τομέα για ένα νέο ξεκίνημα αποτελούν τις κοινές συνισταμένες σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Η δεύτερη ευκαιρία για έναν επιχειρηματία παραμένει σε μεγάλο βαθμό ένας πολύ μοναχικός και δύσβατος δρόμος. Υπάρχουν όμως χώρες στην Ε.Ε. που έχουν να επιδείξουν καλές πρακτικές και κυρίως συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης των επιχειρηματιών που αντιμετωπίζουν δυσκολίες σε πρώιμο στάδιο, όπου μπορούν να γίνουν οι απαραίτητες διορθωτικές κινήσεις.

Ιωάννα Φεντούρη
[email protected]

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής