Η Καταστροφή της Σμύρνης ή αλλιώς Μεγάλη Πυρκαγιά της Σμύρνης αφορά στα γεγονότα της σφαγής του ελληνικού και αρμενικού πληθυσμού της Σμύρνης από τον κεμαλικό στρατό, καθώς και η πυρπόληση της πόλης.

Η τελευταία διήρκεσε από τις 31 Αυγούστου έως τις 4 Σεπτεμβρίου (με το παλαιό ημερολόγιο) του 1922.

Σήμερα η επέτειος αυτή στην πραγματικότητα είναι η 14η Σεπτεμβρίου, καθώς την επόμενη χρονιά εισήχθη στην Ελλάδα το νέο ημερολόγιο. Στις 24 Αυγούστου/6 Σεπτεμβρίου αναχώρησε και το τελευταίο ελληνικό στρατιωτικό τμήμα.

Την επομένη οι χιλιάδες των προσφύγων, Έλληνες και Αρμένιοι, που κατέκλυζαν όλο το μήκος της περίφημης προκυμαίας «Κε» της Σμύρνης μάταια περίμεναν πλέον τα επιταγμένα ελληνικά πλοία για τη μεταφορά τους στα γειτονικά ελληνικά νησιά. Μετά όμως από έντονη παρέμβαση του Αμερικανού Προξένου Γ. Χόρτον, (G. Horton), στάλθηκαν δύο αμερικανικά αντιτορπιλικά για την εξυπηρέτηση των προσφύγων. Την επομένη, 26 Αυγούστου/8 Σεπτεμβρίου 1922, αναχώρησαν οι ελληνικές Αρχές Σμύρνης.

Ο μέχρι τότε Έλληνας Ύπατος Αρμοστής της Σμύρνης, Αρ. Στεργιάδης, επιβιβάστηκε σε φορτηγίδα η οποία τον μετέφερε σε αγγλικό πολεμικό πλοίο που του διατέθηκε με προορισμό την Κωνσταντινούπολη και από εκεί κατέφυγε στη Γαλλία. Η αντίστροφη μέτρηση για την πόλη της Σμύρνης είχε πλέον φθάσει.

Οι Τούρκοι μπήκαν στη Σμύρνη το πρωί του Σαββάτου (27 Αυγούστου/9 Σεπτεμβρίου), με σχετική τάξη, όμως από το βράδυ της ίδιας ημέρας, Τούρκοι πολίτες αρχικά, και στρατιώτες στη συνέχεια, άρχισαν να διαπράττουν σποραδικές λεηλασίες και φόνους. Την Κυριακή κατέφθασαν νέες δυνάμεις του τουρκικού στρατού, ενώ εντάθηκαν οι σφαγές του ελληνικού και αρμενικού πληθυσμού, καθώς και οι λεηλασίες. Έλληνες θύματα των σφαγών στη Σμύρνη το 1922.

Μέχρι την Τετάρτη, 31 Αυγούστου/13 Σεπτεμβρίου είχε ολοκληρωθεί η καταστροφή της αρμενικής συνοικίας, η οποία ισοπεδώθηκε.

Από το βράδυ της ίδιας ημέρας, εντάθηκαν οι λεηλασίες και οι φόνοι Ελλήνων οι οποίοι κράτησαν για πολλές ημέρες μετά την είσοδο των Τούρκων στην πόλη. Κατά τα επεισόδια αυτά κατακρεουργήθηκε και ο μητροπολίτης Χρυσόστομος, τον οποίο παρέδωσε στον όχλο ο νέος διοικητής της πόλης, υποστράτηγος Νουρεντίν.

Μεταξύ των θυμάτων, υπήρξαν και μεμονωμένες περιπτώσεις φόνων Δυτικών, όπως του Βρετανού συνταγματάρχη Murphy που σκοτώθηκε ενώ προσπαθούσε να προστατέψει το προσωπικό του από αρπαγές και βιασμούς ή του Ολλανδού εμπόρου Oscar de Jongh και της γυναίκας του. Οι σφαγές κατά Ελλήνων και Αρμενίων από τους Τούρκους έκαναν τον Αμερικανό Πρόξενο στη Σμύρνη, Τζωρτζ Χόρτον (George Horton), να γράψει: «Ένα από τα δυνατώτερα συναισθήματα που πήρα μαζί μου απ’ τη Σμύρνη ήταν το συναίσθημα της ντροπής, διότι άνηκα στο ανθρώπινο γένος». Την Τετάρτη εκδηλώθηκε και η φωτιά, αρχικά στην αρμενική συνοικία.

Κατά την Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, ο εμπρησμός ήταν αναμφίβολα προμελετημένος και οργανωμένος, καθώς οι Τούρκοι στρατιώτες που τον διέπραξαν χρησιμοποίησαν δοχεία με βενζίνη και εμπρηστικές βόμβες.

Οι πολλές πληροφορίες που δίνουν οι αυτόπτες μάρτυρες καταρρίπτουν πλήρως την επίσημη τουρκική θέση ότι τον εμπρησμό διέπραξαν Αρμένιοι ή Έλληνες για να εκδικηθούν τους Τούρκους.. H φωτιά κατέκαψε όλη την πόλη, εκτός από τη μουσουλμανική και την εβραϊκή συνοικία., και διήρκεσε από τις 31 Αυγούστου έως τις 4 Σεπτεμβρίου (με το παλαιό ημερολόγιο).

Η πόλη εκκενώθηκε από τον ελληνικό και αρμενικό πληθυσμό της και τους χιλιάδες πρόσφυγες που είχαν συρρεύσει εκεί (κατά τον Λ. Οικονόμου έφταναν τους 300.000), μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου 1922 (παλαιό ημερολόγιο).

Σμύρνη: Βρετανοί αποκαλύπτουν τα εγκλήματα των Τούρκων

Ο Βρετανός Ύπατος Αρμοστής στην Κωνσταντινούπολη Οράτιος Ράμπολντ τηλεγράφησε στις 18 Σεπτεμβρίου 1922 στον Υπουργό Εξωτερικών της χώρας του Λόρδο Κόρζον για τα γεγονότα της Σμύρνης. Παραθέτουμε απόσπασμα του σχετικού τηλεγραφήματος:

«Από το άλλο μέρος, η περίοδος της τάξης και της πειθαρχίας που ακολούθησε την άφιξη των τουρκικών στρατευμάτων στη Σμύρνη υπήρξε βραχύβια. Οι Τούρκοι σύντομα επανήλθαν στη συνηθισμένη τους συμπεριφορά ξεκινώντας μια σφαγή στην αρμενική συνοικία. Φαίνεται ότι κάποιοι Αρμένιοι είχαν εξασφαλίσει βόμβες από το στρατιωτικό υλικό που εγκατέλειψαν οι ελληνικές δυνάμεις. Η αφήγηση του κ. Χόουλ σχετικά με την προέλευση της πυρκαγιάς, η οποία ξεκίνησε από την αρμενική συνοικία και κατέληξε στην καταστροφή της ευρωπαϊκής συνοικίας της πόλης, δεν αφήνει καμία αμφιβολία όσον αφορά την εσκεμμένη πρόθεση των Τούρκων να καταστρέψουν την χριστιανική συνοικία. Αυτή η εξέλιξη αποτελεί μια αποφασιστική απόδειξη της ξενοφοβίας από την οποία εμπνέονται οι Τούρκοι. Πιθανή πρόθεσή τους είναι η μελλοντική Σμύρνη να είναι μια καθαρά τουρκική πόλη, απαλλαγμένη από ξένα στοιχεία. Οι συνθήκες κάτω από τις οποίες επήλθε η καταστροφή δημιούργησαν την χειρότερη εντύπωση στην Κωνσταντινούπολη και προκαλούν μεγάλη σοβαρή ανησυχία στις εδώ ξένες παροικίες».

Στο παραπάνω τηλεγράφημα υπάρχει συνημμένο το υπόμνημα του Βρετανού Χόουλ για τα γεγονότα της Σμύρνης. Το συγκεκριμένο καλύπτει σχεδόν τρεις σελίδες (278-280) στο βιβλίο του Κ. Χατζηδημητρίου.

Παραθέτουμε μερικά ενδεικτικά αποσπάσματα.

«Μεγάλος αριθμός Αρμενίων πυροβολήθηκαν εν ψυχρώ (από τους Τούρκους) και επακολούθησε συνεχές κυνήγι. Οι γυναίκες και τα παιδιά μαντρώθηκαν σε κοπάδια και τους πήραν μακριά. Σχετικά με αυτό έχει ενδιαφέρον να παρατηρηθεί ότι την νύχτα της πυρκαγιάς όταν εστάλησαν πλοία για να απομακρύνουν πρόσφυγες, ανάμεσα στους 900 περίπου που είχαν περισυλλεγεί στο αντιτορπιλικό «Serapis», δεν υπήρχε ούτε μια ντουζίνα από γυναίκες μεταξύ 15 και 35 χρόνων.

Την δεύτερη ημέρα των σφαγών, οι Τούρκοι συνέχισαν πιο διακριτικά και φαίνεται ότι είχαν δοθεί εντολές οι οποίες τηρήθηκαν αυστηρά να μην πυροβολούν αλλά να μεταχειρίζονται τον υποκόπανο ή την λεπίδα… Η διαδικασία ήταν πάντα η ίδια. Οι Τούρκοι χτυπούσαν τις πόρτες και μόλις τους άνοιγαν έλεγαν ότι είχαν έρθει να ψάξουν για βόμβες. Κατόπιν επακολουθούσε η λεηλασία, ο βιασμός και ο φόνος…Το πρωί της 13ης (Σεπτεμβρίου) ξεκίνησαν φωτιές σε αρκετά σημεία της αρμενικής συνοικίας, κυρίως στα προσήνεμα όρια. Οι Τούρκοι ισχυρίσθηκαν ότι αυτό είχε προκληθεί από τους ίδιους τους Αρμένιους, με σκοπό να δυσφημισθούν οι Τούρκοι, είναι όμως πολύ πιθανότερο ότι η ομαδική σφαγή είχε σχετικά ολοκληρωθεί και ότι οι Τούρκοι επιθυμούσαν να ξετρυπώσουν όλους τους περιπλανώμενους φυγάδες, που είχαν καταφέρει να τους ξεφύγουν ή απλώς ήθελαν να καλύψουν τα ίχνη τους. Εν πάση περιπτώσει δεν έγινε καμία σοβαρή προσπάθεια – αν καταβλήθηκε όντως οποιαδήποτε προσπάθεια – να αντιμετωπιστεί η φωτιά. Και το βράδυ, όταν η φωτιά έσβηνε σε μια κατεύθυνση, άναψε μια καινούργια σε ένα τέτοιο σημείο ώστε να καλύψει το τμήμα της συνοικίας που μέχρι τότε είχε σωθεί από την φωτιά. Η ανάφλεξη ενισχύθηκε ώστε να επεκταθεί στις ευρωπαϊκές συνοικίες με γενναία χρήση πετρελαίου…».

Ειδήσεις σήμερα

Κακοκαιρία Daniel: 70.000 νεκρά ζώα – Προκαταβολές αποζημιώσεων τον Οκτώβριο

Market Pass τέλος – Τι θα γίνει με την προσωπική διαφορά

Αμόλυβδη βενζίνη: Εχουμε την 9η ακριβότερη στον κόσμο -Ξεπέρασε τα 2 ευρώ