Τα αποτελέσματα του πρώτου εθνικού διαγωνισμού, γνωστού ως «Ελληνική PISA», που διενεργήθηκε πέρσι τον Μάιο πιλοτικά για πρώτη φορά, κατέγραψαν αδυναμίες και κενά τα οποία φαίνεται να εντοπίζονται κυρίως στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, στους μαθητές της Γ’ Γυμνασίου.

O πρόεδρος της αρμόδιας Επιστημονικής Επιτροπής, ομότιμος καθηγητής Ηλίας Ματσαγγούρας, και τα μέλη της υπεύθυνα για τα Μαθηματικά, δρ Κ. Στουραΐτης και δρ Κ. Αποστολόπουλος, και για τη Γλώσσα, δρ Λ. Μπινιάρη και δρ Μ. Μήτση, μετά την πρώτη διαγνωστική αξιολόγηση που έγινε στη χώρα μας πέρσι, δίνουν στον «Ελεύθερο Τύπο» τη δική τους ερμηνεία για τα αποτελέσματα και παρουσιάζουν νέες πρακτικές διδασκαλίας που θα καταστήσουν πιο αποτελεσματική τη μαθησιακή εμπειρία εντός της τάξης.

Μαθηματικά

Για το μάθημα των Μαθηματικών, τα σχολικά εγχειρίδια, τα κενά που δεν καλύπτονται στη σχολική τάξη και ο «αφηρημένος χαρακτήρας του αντικειμένου» οδήγησαν στα περσινά αποτελέσματα, σύμφωνα με το ΙΕΠ. Αναλυτικά οι δρ Κ. Στουραΐτης και δρ Κ. Αποστολόπουλος περιγράφουν:

• Τα ισχύοντα σχολικά εγχειρίδια δεν υποστηρίζουν σε μερικούς τομείς επαρκώς το νόημα του περιεχομένου της διδακτέας ύλης των Μαθηματικών, όπως τη σύνδεσή τους με ερωτήσεις, ασκήσεις και προβλήματα που συνδέονται με την καθημερινή ζωή.
• Τα μαθησιακά κενά που δημιουργούνται σε κάποιους μαθητές, ακόμη και σε βασικές έννοιες, δεν διαγιγνώσκονται έγκαιρα και δεν καλύπτονται επαρκώς μέσω αντισταθμιστικής εκπαίδευσης, οπότε καθώς προχωράμε σε ολοένα και μεγαλύτερες τάξεις σωρεύονται, δημιουργώντας μεγάλες δυσκολίες στους μαθητές που δεν τους επιτρέπουν να ανταποκριθούν επαρκώς στις αυξημένες απαιτήσεις των επόμενων ενοτήτων και των επόμενων ετών.
• Το περιεχόμενο του μαθήματος των Μαθηματικών γίνεται πιο πολύπλοκο και πιο αφηρημένο στο Γυμνάσιο και η μετάβαση από το Δημοτικό παρουσιάζει δυσκολίες για τους μαθητές, μία διαπίστωση που όπως υπογραμμίζουν αποτελεί διεθνές ερευνητικό εύρημα. Αυτό επιβεβαιώθηκε και στην πρώτη εφαρμογή των διαγνωστικών εξετάσεων, δεδομένου ότι εντοπίσθηκαν συχνές παρανοήσεις, όπως η μεταφορά ιδιοτήτων των ακεραίων στους ρητούς και πλάνη της γραμμικότητας, φαινόμενα που συνδέονται με τον αυξανόμενο βαθμό αφηρημένης σκέψης, η οποία απαιτείται κατά τη διδασκαλία των Μαθηματικών στο Γυμνάσιο.
• Στην ίδια κατεύθυνση κινούνται και πολλοί εκπαιδευτικοί οι οποίοι τείνουν να δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στα ίδια τα Μαθηματικά (έννοιες και επίλυση ασκήσεων) και να αξιοποιούν περισσότερο παραδοσιακές διδακτικές προσεγγίσεις, που δεν τροφοδοτούν την ενεργό εμπλοκή όλων των μαθητών κατά τη διάρκεια του μαθήματος. Παρά τη στροφή σε νέες πρακτικές διδασκαλίας που έχει γίνει τις τελευταίες δεκαετίες, η διερεύνηση, η μαθηματική επικοινωνία και η επιχειρηματολογία μεταξύ των μαθητών πρέπει να ενταχθούν συστηματικότερα στις μαθησιακές δραστηριότητες εντός της τάξης, αλλά και στις εργασίες του σπιτιού.
• Τέλος, ένα μέρος της διαφοράς μεταξύ Δημοτικού και Γυμνασίου μπορεί να εξηγηθεί με βάση επιμέρους διαφοροποιήσεις των δύο διαγνωστικών τεστ, π.χ. στο βαθμό δυσκολίας και στην απλότητα των γλωσσικών εκφράσεων των ερωτήσεων.

Γλώσσα

Για το μάθημα της Γλώσσας ο πρόεδρος, Ηλ. Ματσαγγούρας, και τα μέλη της Επιτροπής, Λ. Μπινιάρη και Μ. Μήτση, εξηγούν:

• Παρά το γεγονός ότι οι επιδόσεις στη Γλώσσα των εξετασθέντων στο Γυμνάσιο ήταν χαμηλότερες συγκριτικά με τις αντίστοιχες των μαθητών του Δημοτικού, παραμένουν υψηλές, καθώς το συνολικό ποσοστό ορθών απαντήσεων ανήλθε στο 60%. Οι κυριότερες αδυναμίες που διαπιστώθηκαν από τη διόρθωση των γραπτών εντοπίζονται στη διαδικασία συνδυαστικής και εστιασμένης ερμηνευτικής προσέγγισης αποσπασμάτων κειμένου, καθώς και στις διαδικασίες πύκνωσης του κειμένου. Επιπλέον, στις περιπτώσεις που οι μαθητές κλήθηκαν να επιλέξουν μεταξύ δύο απαντήσεων των οποίων ο βαθμός διαφοροποίησης είναι μικρός, σημαντικό ποσοστό δεν διέκρινε λεπτές νοηματικές αποχρώσεις ή ερμήνευσε το κείμενο επιφανειακά χωρίς να εμβαθύνει στο νόημα με βάση τα συμφραζόμενα.

• Οι διαφορές των επιδόσεων μεταξύ μαθητών Δημοτικού και Γυμνασίου στη Νεοελληνική Γλώσσα δύνανται να εξηγηθούν ως ένα βαθμό και από το επίπεδο δυσκολίας των δύο διαγωνισμάτων, καθώς οι πρώτοι εξετάστηκαν σε αφηγηματικού τύπου κείμενο με ευκολότερη δομή, ενώ οι δεύτεροι σε μη αφηγηματικό κείμενο με αυξημένες δυσκολίες στη δομή, στο συντακτικό και στο λεξιλόγιο, εκεί όπου εντοπίστηκαν και οι αδυναμίες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα δυσκολίας είναι η περίπτωση της μετάβασης από τον ρηματικό στον ονοματικό λόγο. Στα επιστημονικά κείμενα κυριαρχεί ο ονοματικός λόγος. «Με απλά λόγια, στις εξεταζόμενες κοινωνικές και φυσικές καταστάσεις ως υποκείμενα δράσης εμφανίζονται αφηρημένες έννοιες/οντότητες και όχι φυσικοί δρώντες, όπως συμβαίνει στον αφηγηματικό λόγο. Αυτή η αντικατάσταση δυσκολεύει υπέρμετρα τους μαθητές και καθιστά αναγκαία την εστίαση της διδασκαλίας στις διαδικασίες ομαλής μετάβασης από τον ρηματικό στον ονοματικό λόγο».

• Και στα δύο μαθήματα υπογραμμίζεται από τον πρόεδρο και τα μέλη της Επιστημονικής Επιτροπής η ανάγκη εστιασμένων επιμορφώσεων. «Η ενεργοποίηση των προαπαιτούμενων γνώσεων απαιτεί από τους εκπαιδευτικούς να ανιχνεύουν το βαθμό μαθησιακής ετοιμότητας, τις ικανότητες, τις αδυναμίες, τα μαθησιακά στιλ και τα ενδιαφέροντα των μαθητών τους, ώστε να προσαρμόζουν κατάλληλα τις διαδικασίες διδασκαλίας, μάθησης και αξιολόγησης».

ΠΩΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΕΤΑΙ Η ΝΕΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΤΑΞΗ

Για το μάθημα των Μαθηματικών, το ΙΕΠ έχει προχωρήσει στα νέα Προγράμματα Σπουδών σε συστηματικότερη σύνδεση των Μαθηματικών με τον κόσμο, για παράδειγμα τη μοντελοποίηση ρεαλιστικών προβλημάτων, την κριτική ανάγνωση και επεξεργασία στατιστικών διαγραμμάτων. Επίσης, δίδεται μεγαλύτερη έμφαση στο συλλογισμό και στην επιχειρηματολογία των μαθητών/τριών μέσω συζήτησης και επιχειρηματολογίας μεταξύ τους μέσα στην τάξη και διερεύνησης προβλημάτων τα οποία έχουν παραπάνω από μία λύσεις. Εμφαση δίνεται και στην ανάπτυξη της κριτικής ικανότητας των παιδιών με μαθηματικά έργα που απαιτούν τη διάκριση ή/και την ταξινόμηση.

Αντίστοιχα, στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας ένα παράδειγμα διαφοροποιημένης γραφής είναι η στρατηγική ΡΑΦΤ (Ρόλος, Ακροατήριο, Φόρμα, Τίτλος), που λαμβάνει υπόψη την ετοιμότητα, τα ενδιαφέροντα και το μαθησιακό προφίλ των μαθητών. Σε αυτήν την πρακτική εξάσκηση, οι μαθητές διαμορφώνουν ένα κείμενο έχοντας επιλέξει το ρόλο που θα αναλάβουν (ήρωα έργου, ιστορικού, ερευνητή, ρήτορα κ.λπ.) και την οπτική που θα παρουσιάσουν, το κοινό στο οποίο θα απευθυνθούν και τη μορφή που θα λάβει το γραπτό τους (π.χ. ημερολόγιο, ιστορική αφήγηση, επιστημονική κείμενο κ.λπ.). Η στρατηγική αυτή καθιστά τη μάθηση ελκυστική, ενισχύει την ενεργό εμπλοκή των μαθητών/τριών, ενθαρρύνει τις δεξιότητες σκέψης υψηλότερης τάξης, καθώς συμβάλλει στην καλλιέργεια της κριτικής και δημιουργικής σκέψης, και δίνει τη δυνατότητα στους εκπαιδευτικούς ή στους συμμαθητές να παράσχουν ανατροφοδότηση βάσει πολλαπλών κριτηρίων.

 Στις 10 Μαΐου ο δεύτερος με νέα δεδομένα

Την ερχόμενη Τετάρτη 10 Μαΐου οι μαθητές της ΣΤ’ Δημοτικού και της Γ’ Γυμνασίου σε 600 σχολεία απ’ όλη την Ελλάδα θα κληθούν να συμμετάσχουν για δεύτερη χρονιά στον εθνικό διαγωνισμό, γνωστό ως «Ελληνική PISA». Οι επιδόσεις δεν προσμετρώνται στη σχολική τους αξιολόγηση καθώς είναι ανώνυμη η συμμετοχή, λειτουργούν όμως ως ένα σημαντικό εργαλείο για την ΑΔΙΠΠΔΕ και το ΙΕΠ, που κατά το νόμο είναι οι υπεύθυνοι φορείς για να εισηγούνται στην ηγεσία του υπουργείου Παιδείας τροποποιήσεις στα Προγράμματα Σπουδών, στα σχολικά εγχειρίδια και κυρίως στις διδακτικές προσεγγίσεις που εφαρμόζονται στα σχολεία.

Στην πρώτη εφαρμογή του θεσμού, οι μαθητές κλήθηκαν να απαντήσουν σε ερωτήσεις κλειστού τύπου (πολλαπλής επιλογής), ενώ από φέτος η μορφή του διαγωνισμού αλλάζει με την προσθήκη ερωτήσεων σύντομης ανάπτυξης (ανοιχτού τύπου), ώστε να εξαχθούν πιο ασφαλή συμπεράσματα για το επίπεδο των μαθητών. Η χρονική διάρκεια της εξέτασης ορίζεται σε 75 λεπτά ανά γνωστικό αντικείμενο, με ενδιάμεσο εσωτερικό διάλειμμα 30 λεπτών. Η επιλογή των σχολείων θα καλύπτει όλο το φάσμα των διαφορετικών τύπων, από ιδιωτικά, δημόσια, πρότυπα, πειραματικά, ολιγοθέσια και μεγάλα συγκροτήματα.

Η δεύτερη εφαρμογή της με τις νέες αλλαγές θα φέρει νέα δεδομένα για τα μέλη της αρμόδιας Επιστημονικής Επιτροπής, τα οποία ευελπιστούν να εξάγουν ασφαλέστερα συμπεράσματα. «Εκτιμάται ότι τα ποσοστά ορθών απαντήσεων ενδεχομένως να ήταν χαμηλότερα, εάν καλούνταν οι μαθητές να απαντήσουν μόνο σε ανοικτού τύπου ερωτήσεις, καθότι στις ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής υπάρχει και ένα ποσοστό τυχαιότητας και σε κάθε περίπτωση ο μαθητής έχει τη δυνατότητα να επιλέξει μία απάντηση», σημειώνει ο κ. Ματσαγγούρας.

Τέλος, ο πρόεδρος και τα μέλη της Επιτροπής υπογράμμισαν ότι οι τομείς δυσκολιών που εντοπίσθηκαν ελήφθησαν υπόψη στα νέα Προγράμματα Σπουδών, καθώς και στις προδιαγραφές για τα προς συγγραφή σχολικά εγχειρίδια. Παράλληλα, έχουν ενεργοποιηθεί σχετικές επιμορφώσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη, καθώς και νέες που προγραμματίζονται.

Ειδήσεις σήμερα

Eurovision 2023: Τα φαβορί και τα αουτσάιντερ – Τι παίζεται στο στοίχημα

Μάρα Ζαχαρέα: Αγωνία στο Star – Εκτός δελτίου η δημοσιογράφος, τι συμβαίνει [βίντεο]

Survivor All Star: Δυσάρεστα νέα για τους τηλεθεατές – Η ανακοίνωση του Λιανού άφησε στήλη άλατος τους παίκτες [βίντεο]