Η Αμερική επιστρέφει, θα γίνει μεγάλη ξανά και πιο πλούσια. Και μετά ήρθε το μπαράζ δασμών κατά πάντων, συμπεριλαμβανομένων των μεγαλύτερων εμπορικών εταίρων των ΗΠΑ, και το όνειρο τείνει να μετατραπεί σε εφιάλτη, όπως σημειώνει ο «Economist». Με τους δασμούς θα αναγεννηθεί η αμερικανική βιομηχανία, θα δημιουργηθούν θέσεις εργασίας, πλούτος, επιμένει ο Αμερικανός πρόεδρος, παρά τα μηνύματα από τη Γουόλ Στριτ, που τις τελευταίες εβδομάδες μετράει καθημερινά απώλειες και το καμπανάκι συναγερμού που χτυπούν οικονομολόγοι πως οδηγεί την αμερικανική οικονομία σε ύφεση για πρώτη φορά μετά το σοκ της πανδημίας.

«Ο Τραμπ παίζει με τη φωτιά με την επιθετική τακτική προστατευτισμού που προκαλεί χάος και θα καούμε όλοι», γράφουν αρθρογράφοι στον αμερικανικό Τύπο και του συστήνουν να ξαναδιαβάσει μια ομιλία περί δασμών από το 1987 του Ρόναλντ Ρίγκαν με τον οποίο του αρέσει να συγκρίνει τον εαυτό του, όπως σημειώνουν.

Ο Ρίγκαν έζησε τη Μεγάλη Υφεση του ’30 και θυμόταν πως οι δασμοί «επέτειναν τα δεινά». Ως πρόεδρος, το 1987, προειδοποιούσε πως οι εμπορικοί πόλεμοι είναι επιζήμιοι για όλους τους εμπλεκομένους. «Η επιβολή δασμών ηχεί αρχικά ως καλή ιδέα… Ομως, τελικά είναι αρνητικό το πρόσημο», έλεγε ο Ρίγκαν.

Με το εργαλείο των δασμών η εγχώρια βιομηχανία αρχίζει να βασίζεται στην προστασία του κράτους έναντι των ξένων αντίστοιχων βιομηχανιών και σταδιακά υποχωρούν ο ανταγωνισμός, οι επενδύσεις στην καινοτομία, που είναι αναγκαίες για την επιτυχία στις διεθνείς αγορές, εξηγούσε. Με τον κύκλο δασμών-αντιποίνων από άλλα κράτη το αυξημένο κόστος σε προϊόντα και υπηρεσίες μετακυλίεται, τελικά, στους καταναλωτές, που μειώνουν τις δαπάνες, ακολουθεί συρρίκνωση της αγοράς, λουκέτα σε επιχειρήσεις, απώλεια θέσεων εργασίας, άνοδος πληθωρισμού και βουτιά στην ύφεση, προειδοποιούσε ο Ρίγκαν.

Η εικόνα που περιέγραψε ο Ρίγκαν το μακρινό 1987 ισχύει και σήμερα, επισημαίνουν οικονομολόγοι. Ο Τραμπ και οι υπουργοί του είναι πεπεισμένοι πως ύστερα από μια «σύντομη μεταβατική περίοδο αναταράξεων» με το εργαλείο των δασμών θα ενισχυθεί η αμερικανική βιομηχανία, θα επιστρέψει η παραγωγή στις ΗΠΑ, θα ξανανοίξουν εργοστάσια, η αμερικανική οικονομία θα τρέξει με μεγαλύτερους ρυθμούς ανάπτυξης. Ωστόσο, ξεχνούν τι διδάσκει το παρελθόν για τις παράπλευρες απώλειες, τα αυξημένα κόστη παραγωγής στους κλάδους που δεν προστατεύονται (για παράδειγμα, στον κατασκευαστικό λόγω δασμών στον χάλυβα και το αλουμίνιο), που τελικά «στραγγαλίζουν» επιχειρήσεις και νοικοκυριά, τονίζει η Λίντια Κοξ, καθηγήτρια Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Ουισκόνσιν.

«Αν συνεχίσει να βαδίζει προς αυτήν την κατεύθυνση ο πρόεδρος, σύντομα θα δούμε τις τιμές των προϊόντων στο ράφι και τον πληθωρισμό να παίρνουν την ανιούσα και η οικονομία θα επιβραδυνθεί και θα κατρακυλήσει στο κόκκινο», προσθέτει ο Σάιμον Τζόνσον, καθηγητής Διεθνούς Οικονομίας στο MIT. Ο πληθωρισμός τον Ιανουάριο ήταν 2,7%. Μετά την καταιγίδα δασμών από τους γείτονες Καναδά, Μεξικό μέχρι την Ευρώπη, την Ινδία, την Κίνα και την Αυστραλία εκτιμάται πως μπορεί να φτάσει σε πανδημικά επίπεδα, όπως και ο ρυθμός ανάπτυξης.

«Στους εμπορικούς πολέμους δεν υπάρχουν νικητές. Το είδαμε και επί πρώτης προεδρίας Τραμπ. Εντός του 2025 πιθανόν η αμερικανική οικονομία να επιστρέψει σε ύφεση για πρώτη φορά έπειτα από πέντε χρόνια», προειδοποιούν οικονομολόγοι, όπως ο Νίκολας Μπλουμ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ.

«Η στροφή στο σκοτεινό σοκάκι των δασμών οδηγεί σε υψηλότερο πληθωρισμό, επιβράδυνση της οικονομίας, πιο αδύναμο δολάριο. Φοβάμαι ότι θα ζήσουμε μια ταινία τρόμου», προσθέτει ο Τζον Σίλβια, επικεφαλής συμβουλευτικής εταιρίας επενδύσεων.

«Καμπανάκια» από διεθνείς οίκους

Τις τελευταίες ημέρες η Moody’s αύξησε τις πιθανότητες ύφεσης από 15% που εκτιμούσε τον Ιανουάριο σε 35%, η JPMorgan Chase σε 40% και σε δημοσκόπηση του Reuters αυτήν την εβδομάδα 7 στους 10 οικονομολόγους μεταξύ των περισσότερων από 100 που μετείχαν εκτιμούν πως αν ο πρόεδρος Τραμπ δεν αλλάξει πορεία, η ύφεση για την αμερικανική οικονομία έρχεται το φθινόπωρο.