Ο πρώτος είναι η εκμετάλλευση του οικονομικού δυναμικού της μακροπεριφέρειας, το οποίο πρέπει να επιτευχθεί κυρίως μέσω της εντατικοποίησης των εξαγωγών μη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και ειδικότερα υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) και ο δεύτερος είναι η αξιοποίηση του τοπικού δυναμικού μεταφορών της περιοχής, πρώτα και κύρια η δημιουργία του θαλάσσιου διαδρόμου της Βόρειας Θαλάσσιας Διαδρομής (NSR) (που ακολουθεί τη βόρεια ακτή της Ρωσίας και συνδέει την Ευρώπη με Ασία-Ειρηνικό) ως εναλλακτική λύση στη Διώρυγα του Σουέζ. Σύμφωνα με τη ρωσική πλευρά, η εφαρμογή και των δύο αυτών μέτρων θα βοηθήσει τη Ρωσία στον στρατηγικό της αναπροσανατολισμό προς την οικονομικά ακμάζουσα μακροπεριοχή Ινδο-Ειρηνικού, την αποκαλούμενη «Πρόσβαση στην Ασία», με την Κίνα να γίνεται ο βασικός εμπορικός και γεωπολιτικός εταίρος της Ρωσίας.

Πριν από το ξέσπασμα της πλήρους κλίμακας επίθεσης της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας (24 Φεβρουαρίου), οι σχετιζόμενες με την ενέργεια πτυχές της ρωσικής στρατηγικής για την Αρκτική έμοιαζαν σαν να είχαν αρχίσει να αποδίδουν καρπούς. Τον Ιανουάριο του 2022, ο ρωσικός κολοσσός φυσικού αερίου Novatek σύναψε μακροπρόθεσμη συμφωνία με την κινεζική ENN Natural Gas και τη Zhejiang Energy για να προμηθεύει 1 εκατομμύριο τόνους LNG ετησίως την κινεζική αγορά για τα επόμενα 15 χρόνια. Νωρίτερα, τον Φεβρουάριο του 2021, η Novatek είχε υπογράψει άλλη μια σύμβαση LNG με τον κινεζικό όμιλο Shenergy.

Προκλήσεις

Ωστόσο, ο απρόκλητος και βάναυσος πόλεμος της Ρωσίας ενάντια στη γείτονά της φαινομενικά σταμάτησε -αν όχι, ουσιαστικά ακρωτηρίασε- τα φιλόδοξα σχέδια του Κρεμλίνου. Και η Ρωσία αντιμετωπίζει τώρα σοβαρές προκλήσεις: 

» Η πρώτη είναι οι κυρώσεις της Δύσης σε προηγμένη τεχνολογία, συμπεριλαμβανομένων εξαρτημάτων ή βιομηχανικών διεργασιών που απαιτούνται για την παραγωγή LNG. Το πέμπτο πακέτο κυρώσεων της Ευρωπαϊκής Ενωσης απαγορεύει συγκεκριμένα στους παραγωγούς της Ε.Ε. να προμηθεύουν στη Ρωσία (άμεσα και έμμεσα) τέτοιες τεχνολογίες. Αξίζει να σημειωθεί ότι μετά το 2014 (μετά τη βίαιη προσάρτηση της Κριμαϊκής χερσονήσου της Ουκρανίας από τη Ρωσία), η μεγαλύτερη εταιρία βιομηχανικού αερίου στον κόσμο, η γερμανική Linde, συνέχισε να παρέχει στη ρωσική βιομηχανία απαραίτητες τεχνολογίες ζωτικής σημασίας για την παραγωγή LNG. Αλλά τώρα, αν υποθέσουμε ότι οι τελευταίες κυρώσεις δεν μπορούν να αποφευχθούν, η Ρωσία είναι πιθανό να συναντήσει σοβαρά εμπόδια στην ολοκλήρωση του στρατηγικού μεγάλου έργου LNG2 της Αρκτικής, ειδικά της δεύτερης και τρίτης γραμμής παραγωγής. Το πιο σημαντικό, όπως παραδέχονται ανοιχτά ακόμη και οι ανώτατοι αξιωματούχοι της Ρωσίας, η υποκατάσταση των εισαγωγών είναι απίθανο να γίνει βιώσιμη λύση από αυτή την άποψη. Το μοναδικό έργο της Ρωσίας που σχετίζεται με το LNG που βασίζεται αποκλειστικά σε εγχώριες τεχνολογίες (τέταρτη γραμμή Yamal LNG) δεν λειτουργεί καλά, έχοντας αντιμετωπίσει διάφορες τεχνικές δυσκολίες. 

» Η δεύτερη είναι οι ξένοι επενδυτές που συνεχίζουν να εγκαταλείπουν τα ενεργειακά έργα της Ρωσίας που βασίζονται στην Αρκτική. Συγκεκριμένα, η Shell αποφάσισε να αποχωρήσει από την κοινοπραξία Gydan Energy (JV) με την Gazprom Neft, όπου κατείχε το 50 τοις εκατό. Συγκεκριμένα, η Shell και η Gazprom Neft είχαν προηγουμένως προγραμματίσει να χρησιμοποιήσουν αυτήν την κοινή επιχείρηση ως βάση για τη δημιουργία ενός νέου ενεργειακού συμπλέγματος στην περιοχή της Αρκτικής (χερσαίες περιοχές Leskinsky και Pukhutsayakhsky), με τη φάση εμπορευματοποίησης αυτού του προτεινόμενου έργου να ξεκινά το 2028.

» Η τρίτη πρόκληση της Ρωσίας στην ανάπτυξη της παραγωγής LNG στην Αρκτική είναι η μείωση της πρόσβασης σε ξένους οικονομικούς πόρους. Με μεγάλες ρωσικές τράπεζες, συμπεριλαμβανομένων των Sber, Gazprombank, VEB.RF και Otkrytie FC Bank, να έχουν τεθεί υπό δυτικές κυρώσεις, η Novatek αντιμετωπίζει την προοπτική διακοπής των χρηματοοικονομικών εισροών και παρεμπόδισης των ξένων χρηματοοικονομικών συναλλαγών που είναι κρίσιμες για τα αρκτικά σχέδια.

«Ακυρο» σε 21 νέα πλοία

Η τέταρτη πρόκληση είναι η περιορισμένη πρόσβαση της Ρωσίας στις μεθόδους και επιλογές παράδοσης. Συγκεκριμένα, η Daewoo Shipbuilding & Marine Engineering (DSME), μία από τις «τρεις μεγάλες» ναυπηγικές εταιρίες στη Νότια Κορέα και βασικός εταίρος για τους Ρώσους παραγωγούς LNG, ακύρωσε πρόσφατα τη σύμβασή της (αξίας 872 εκατομμυρίων δολαρίων, που υπεγράφη τον Οκτώβριο του 2020) με τη ρωσική Sovkomflot για την κατασκευή πλοίων μεταφοράς LNG (κλάση Arc7). Αυτά τα πλοία είναι απαραίτητα για τη μεταφορά LNG στα ύδατα της Αρκτικής. Σύμφωνα με πληροφορίες, λόγω οικονομικών κυρώσεων, η Sovkomflot δεν είναι φυσικά σε θέση να πραγματοποιήσει πληρωμές για τη σύμβαση, ενώ η νοτιοκορεάτικη πλευρά αποτραβήχτηκε από την αντίθεση της Σεούλ στις παράνομες ενέργειες της Ρωσίας στην Ουκρανία, καθώς και από τον φόβο να τεθεί υπό δευτερογενείς κυρώσεις. Κατά συνέπεια, η Ρωσία δεν θα λάβει τουλάχιστον έξι σύγχρονα πλοία μεταφοράς LNG, σχεδιασμένα για τις συνθήκες της Αρκτικής.

Ωστόσο, το πραγματικό εύρος αυτής της πρόκλησης μπορεί να είναι ακόμη μεγαλύτερο: Η Ρωσία ήλπιζε να ναυπηγήσει επιπλέον 15 τέτοια πλοία σε συνεργασία με μια άλλη νοτιοκορεάτικη ναυπηγική εταιρία, τη Samsung Heavy Industries (SHI). Αυτό το σχέδιο έχει επίσης πιθανότατα εκτροχιαστεί.

Ειδήσεις σήμερα