Παίζει κρίσιμο ρόλο στην αναπαραγωγή, στις ορμόνες του θυρεοειδούς, στον μεταβολισμό, στη σύνθεση του DNA και στην προστασία από οξειδωτική βλάβη και μόλυνση. Το σελήνιο υπάρχει σε δύο μορφές: ανόργανο και οργανικό. Και οι δύο μορφές μπορούν να είναι καλές διατροφικές πηγές σεληνίου.

Ποιες είναι οι ιδιότητές του

• Το σελήνιο ενισχύει τη λειτουργία του εγκεφάλου.
• Τα χαμηλά επίπεδά του σχετίζονται με έλλειψη συγκέντρωσης και αδύναμη μνήμη.
• Επιπλέον πρόκειται για μία ουσία που βοηθά να έχουμε καλή διάθεση.
• Ερευνες σε ενήλικες έχουν αποδείξει ότι τα υψηλά ποσοστά σεληνίου στο αίμα σχετίζονται με μικρότερο κίνδυνο κατάθλιψης.
• Ακόμη, το σελήνιο μειώνει τις πιθανότητες καρκίνου. Συγκεκριμένα, έρευνες έχουν δείξει πως προστατεύει από καρκίνους στον προστάτη, στους πνεύμονες, στον θυρεοειδή, στο ήπαρ και στην ουροδόχο κύστη.
• Μία ακόμη ευεργετική ιδιότητά του είναι πως προστατεύει την καρδιά.
• Ερευνες πάνω στο συγκεκριμένο θέμα φανερώνουν σύνδεση ανάμεσα στα χαμηλά επίπεδα σεληνίου και τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής.
• Τέλος, το σελήνιο συνδέεται με την καλή λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα και την αποφυγή παθήσεων όπως ο υπερθυρεοειδισμός και ο υποθυρεοειδισμός.
• Επιπλέον, προστατεύει από τη νόσο του Χασιμότο, ένα αυτοάνοσο νόσημα όπου το ανοσοποιητικό σύστημα δεν αναγνωρίζει τα κύτταρα του θυρεοειδή αδέναως δικά του, τους επιτίθεται και σταδιακά τα καταστρέφει, οδηγώντας τελικά σε υποθυρεοειδισμό.

Σε τι παθήσεις μπορεί να οδηγήσει η έλλειψη σεληνίου

Η ανεπάρκεια σεληνίου προκαλεί βιοχημικές αλλαγές που οδηγούν στην εκδήλωση  ορισμένων ασθενειών. Για παράδειγμα, η έλλειψη σεληνίου σε συνδυασμό λ.χ. με μια ιογενή λοίμωξη μπορεί να οδηγήσει σε ασθένεια Keshan, μια μορφή καρδιομυοπάθειας. Επίσης, η μείωση της παραγωγής σεληνίου – πρωτεΐνων επηρεάζει την επιδιόρθωση του DNA, μειώνει τις ανοσολογικές και αντιφλεγμονώδεις αντιδράσεις του οργανισμού και συνδέεται με μεγαλύτερη συχνότητα με ασθένειες, όπως ο καρκίνος και οι καρδιοπάθειες.

Η ανεπάρκεια σεληνίου συνδέεται ακόμη με την ανδρική υπογονιμότητα και τη νόσο Kashin-Beck, ένα είδος οστεοαρθρίτιδας. Επιπλέον, η έλλειψη σεληνίου μπορεί να επιδεινώνει την έλλειψη ιωδίου, αυξάνοντας δυνητικά τον κίνδυνο κρετινισμού σε βρέφη.

Σελήνιο και καρκίνος

Λόγω των αποτελεσμάτων του στην επισκευή του DNA, την απόπτωση και το ενδοκρινολογικό και το ανοσοποιητικό σύστημα, καθώς και άλλους μηχανισμούς, το σελήνιο θα μπορούσε να διαδραματίσει κάποιον ουσιαστικό ρόλο στην πρόληψη του καρκίνου. Ο ρόλος του σεληνίου στην ανάπτυξη του καρκίνου έχει μελετηθεί εκτενώς, Εντούτοις, αν και υπάρχουν ενδείξεις για το ότι τα τρόφιμα που περιέχουν σελήνιο προστατεύουν τον άνθρωπο από τον κίνδυνο ανάπτυξης διαφόρων μορφών καρκίνου, δεν είναι ακόμα απόλυτα αποδεδειγμένο. Επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει μια αντίστροφη σχέση μεταξύ της κατάστασης του σεληνίου και τον κίνδυνο καρκίνου του προστάτη, των πνευμόνων, της ουροδόχου κύστης, του δέρματος, του οισοφάγου, καθώς και γαστρικών καρκίνων.

Καρδιαγγειακές ασθένειες

Αρκετές κλινικές μελέτες έχουν εξετάσει κατά πόσον τα συμπληρώματα σεληνίου μειώνουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου. Υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ότι τα συμπληρώματα μειώνουν τα επίπεδα της ολικής χοληστερόλης. Την ίδια στιγμή, όμως, άλλες μελέτες έχουν παράσχει αποδεικτικά στοιχεία ότι η χρήση συμπληρώματος σεληνίου (200 mcg / ημέρα) δεν μειώνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου ή καρδιακού θανάτου. Τα μέχρι σήμερα στοιχεία δεν υποστηρίζουν τη χρήση συμπληρωμάτων σεληνίου για την πρόληψη των καρδιακών παθήσεων, ιδιαίτερα σε υγιή άτομα που λαμβάνουν ήδη επαρκή ποσότητα σεληνίου από το φαγητό.

Πότε πρέπει να το παίρνουμε

Η καθημερινή πρόσληψη σεληνίου είναι απαραίτητη, ανεξάρτητα από την ηλικία μας. Το σελήνιο βρίσκεται σε τροφές όπως τα Brazilian nuts, τα οποία περιέχουν ιδιαίτερα μεγάλη ποσότητα (μόλις 25 γραμμάρια αρκούν για να καλύψουν τις ημερήσιες ανάγκες του οργανισμού μας). Εναλλακτικά, θα το βρείτε στο κοτόπουλο, στα αβγά, στα νεφρά ζώων, στα οστρακοειδή, στα προϊόντα ολικής άλεσης, στον τόνο κονσέρβα και, φυσικά, ως συμπλήρωμα διατροφής.

Ασφαλή όρια πρόσληψης σεληνίου

Στην Ευρώπη έχει οριστεί ανώτατο ασφαλές όριο για την πρόσληψη σεληνίου στα 300 μg ημερησίως, για τους ενήλικες. Το όριο αυτό σταδιακά ελαττώνεται στα 60 μg ημερησίως, όσον αφορά στην πρόσληψή του από τα παιδιά ηλικίας 1-3 ετών.

Μην ξεπερνάτε τα όρια ασφαλείας στη λήψη σεληνίου

Ενας χαρακτηριστικός «δείκτης» υπερβολικής πρόσληψης σεληνίου είναι μια μυρωδιά σκόρδου στην αναπνοή, καθώς και μια μεταλλική γεύση στο στόμα. Τα πιο κοινά κλινικά συμπτώματα χρονίως υψηλών επιπέδων πρόσληψης σεληνίου είναι η απώλεια των μαλλιών και των νυχιών ή η ευθραυστότητά τους.

Αλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν αλλοιώσεις του δέρματος και του νευρικού συστήματος, ναυτία, διάρροια, δερματικά εξανθήματα, στίγματα στα δόντια, κόπωση, ευερεθιστότητα και ανωμαλίες του νευρικού συστήματος. Η οξεία τοξικότητα του σεληνίου μπορεί να προκαλέσει σοβαρές γαστρεντερικές και νευρολογικές παθήσεις, σύνδρομο οξείας αναπνευστικής δυσφορίας, έμφραγμα του μυοκαρδίου, απώλεια μαλλιών, μυϊκή ευαισθησία, τρέμουλο, ζαλάδα, έξαψη, νεφρική ανεπάρκεια, καρδιακή ανεπάρκεια και, σε σπάνιες περιπτώσεις, θάνατο.