Η προοδευτική απώλεια της λειτουργίας των νεφρών

Οι νεφροί λειτουργούν ως «φίλτρο» μέσω του οποίου απομακρύνουν τα άχρηστα προϊόντα από το αίμα (τοξίνες κ.λπ.) και αποβάλλονται με τα ούρα. Σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη που δεν θεραπεύονται επαρκώς (δηλαδή έχουν υψηλό σάκχαρο στο αίμα), οι δομικές μονάδες των νεφρών (δηλαδή τα σπειράματα), οι οποίες λειτουργούν σαν φίλτρα, προοδευτικά καταστρέφονται, με αποτέλεσμα να αποβάλλονται μεγάλες ποσότητες πρωτεΐνης από το αίμα στα ούρα.

Η κύρια πρωτεΐνη που αποβάλλεται είναι η αλβουμίνη ή λευκωματίνη. Υπό φυσιολογικές συνθήκες, ένα πολύ μικρό ποσό αλβουμίνης αποβάλλεται με τα ούρα. Επομένως, μια αυξημένη τιμή αλβουμίνης στα ούρα (μικροαλβουμινουρία, πρωτεϊνουρία) αποτελεί τυπικό σημείο πως οι νεφροί έχουν βλάβη. Με τον χρόνο, ο υγιής ιστός των νεφρών αντικαθίσταται από τον καινούργιο που έχει σκλήρυνση και σιγά σιγά οι νεφροί χάνουν την ικανότητά τους ως «φίλτρα» του αίματος. Αυτή η προοδευτική απώλεια της λειτουργίας των νεφρών είναι γνωστή ως χρόνια νεφρική νόσος ή ανεπάρκεια.

Διάγνωση της διαβητικής νεφρικής νόσου: Αρκεί μία εξέταση ούρων

Η διάγνωση της διαβητικής νεφρικής νόσου, δυστυχώς, αργεί να γίνει, διότι στα αρχικά στάδια δεν υπάρχουν συμπτώματα και, έτσι, υποδιαγιγνώσκεται. Τα συμπτώματα (ανορεξία, απώλεια βάρους, φαγούρα, κράμπες στους μυς, πρήξιμο στα πόδια, συχνουρία, ναυτία, ωχρότητα λόγω αναιμίας κ.λπ.) ξεκινούν όταν η νεφρική νόσος έχει προχωρήσει αρκετά και είναι πλέον μη αναστρέψιμη.

Το μοναδικό εργαλείο για την έγκαιρη διάγνωση είναι η ανεύρεση της αλβουμίνης στα ούρα. Αυτό μπορεί να γίνει με μία απλή εξέταση γενικής ούρων, η οποία θα αξιολογηθεί από τον διαβητολόγο ή και τον νεφρολόγο. Ενα πιο ακριβές τεστ για τη διάγνωση αλλά και την παρακολούθηση της νεφρικής νόσου είναι ταυτόχρονη μέτρηση της αλβουμίνης σε σχέση με την κρεατινίνη σε ένα τυχαίο δείγμα ούρων.

Τέλος, οι αιματολογικές εξετάσεις (ουρία, κρεατινίνη, κυρίως) μαζί με επιδημιολογικούς δείκτες (φύλο, φυλή, ηλικία) και τον υπολογισμό του δείκτη σπειραματικής διήθησης (GFR) χρησιμοποιούνται για την εκτίμηση του κατά πόσο έχει επηρεαστεί η νεφρική λειτουργία.

Υπερηχογραφικός έλεγχος και βιοψία νεφρών

Πολλές φορές μπορεί να γίνει επιπλέον ένας υπερηχογραφικός έλεγχος, για να εκτιμήσουμε το μέγεθος και τη δομή των νεφρών, ενώ όχι σπάνια μπορεί να απαιτηθεί να γίνει και νεφρική βιοψία, για να αποκλειστεί η ύπαρξη και άλλου είδους νεφρική βλάβη, η οποία μπορεί να διαφοροποιήσει τη θεραπευτική προσέγγιση. Επομένως, η έγκαιρη ανίχνευση της αλβουμινουρίας και η έγκαιρη παραπομπή σε νεφρολόγο είναι σημαντικές για τη σωστή αντιμετώπιση της νεφρικής νόσου στον ασθενή με σακχαρώδη διαβήτη.

Κάθε πότε πρέπει ένας ασθενής με σακχαρώδη διαβήτη να ελέγχεται για τα νεφρά;

Ενα βασικό ερώτημα είναι το πότε ένας ασθενής με σακχαρώδη διαβήτη θα πρέπει να ελεγχθεί για ύπαρξη αλβουμίνης στα ούρα. Η απάντηση είναι ότι αυτό διαφέρει ανάλογα με το αν πρόκειται για σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 ή για σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.

• Στην πρώτη περίπτωση (σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1), ο έλεγχος πρέπει να γίνεται στην 5ετία μετά τη διάγνωση (διότι η διαβητική νεφρική νόσος σπανίως εμφανίζεται νωρίτερα).
• Στη δεύτερη περίπτωση (σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2), ο έλεγχος πρέπει να γίνεται τη στιγμή της διάγνωσης (αυτό συμβαίνει γιατί ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 μπορεί να υπάρχει αρκετά χρόνια πριν από τη διάγνωση, οπότε υπάρχει ο κατάλληλος χρόνος να συμβεί βλάβη στους νεφρούς, αλλά και σε άλλα όργανα, όπως τα μάτια).

Οι παράγοντες κινδύνου που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης διαβητικής νεφρικής νόσου είναι:

1. Η υπεργλυκαιμία (αυξημένο σάκχαρο στο αίμα).
2. Η υψηλή αρτηριακή πίεση.
3. Το κάπνισμα.
4. Η υψηλή χοληστερόλη στο αίμα.
5. Το οικογενειακό ιστορικό (γονείς-αδέλφια) με διαβήτη και νεφρική νόσο.

Από τους παραπάνω παράγοντες, βλέπουμε πως οι τέσσερις πρώτοι σχετίζονται με τον τρόπο ζωής και, άρα, εξαρτώνται από θεραπευτική παρέμβαση και τη συνεργασία ιατρού και ασθενούς για να αντιμετωπιστούν, ενώ μόνο ο τελευταίος παράγοντας είναι γενετικά καθορισμένος και δεν μπορεί να ελεγχθεί.

Οταν συνυπάρχουν και άλλες επιπλοκές του διαβήτη…

Θα πρέπει να επισημανθεί ότι ο σακχαρώδης διαβήτης, πέρα από τη διαβητική νεφρική νόσο και τη χρόνια νεφρική ανεπάρκεια που προκαλεί, μπορεί να συνοδεύεται και από μια σειρά άλλων σοβαρών επιπλοκών για τη ζωή (καρδιαγγειακές, υψηλή αρτηριακή πίεση, αναιμία κ.λπ.), που επιδρούν σημαντικά στην ποιότητα ζωής, στη νοσηρότητα και τη θνησιμότητα και αυτός είναι και ο βασικός λόγος που ο διαβητικός ασθενής χρήζει εξειδικευμένης ιατρικής παρακολούθησης από πολλές ιατρικές ειδικότητες, όπως διαβητολόγο, νεφρολόγο, καρδιολόγο, αγγειολόγο.

Απαραίτητος ο έλεγχος των νεφρών στις γυναίκες που εμφάνισαν διαβήτη κύησης

Νεφρολογική παρακολούθηση κρίνεται αναγκαίο να έχουν και γυναίκες που εμφάνισαν σακχαρώδη διαβήτη κατά την εγκυμοσύνη (δηλαδή γυναίκες με διαβητική νεφρική νόσο) και παρουσίασαν επιπλέον υπέρταση (μια κατάσταση που λέγεται προεκλαμψία), μιας και διατρέχουν υψηλό κίνδυνο για εμφάνιση νεφρικής νόσου αρκετά χρόνια μετά τον τοκετό.

Οι βασικοί πυλώνες της θεραπείας της διαβητικής νεφρικής νόσου είναι:

• Υιοθέτηση ενός υγιούς τρόπου ζωής, δηλαδή κατανάλωση πιο υγιεινών γευμάτων, απώλεια σωματικού βάρους, διακοπή καπνίσματος και, φυσικά, σωματική άσκηση.
• Καλύτερη ρύθμιση του σακχαρώδους διαβήτη.
• Κατάλληλη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.
• Αποφυγή αντιφλεγμονωδών φαρμάκων και άλλων φαρμάκων που μπορεί να προκαλέσουν βλάβη στους νεφρούς.
• Μείωση της πρωτεϊνουρίας/μικροαλβουμινουρίας με ειδικές κατηγορίες φαρμάκων, οι οποίες πρέπει να δίνονται με την κατάλληλη παρακολούθηση λόγω κάποιων ανεπιθύμητων ενεργειών.

Εν κατακλείδι, η διαβητική νεφρική νόσος αποτελεί μια σοβαρή επιπλοκή του διαβήτη. Η πρώιμη διάγνωσή της από τον διαβητολόγο, σε συνεργασία με εξειδικευμένο νεφρολόγο (εξειδικευμένη ιατρική ομάδα), θα οδηγήσει σε καλύτερη παρακολούθηση και επιβράδυνση ή εξάλειψη των επιπλοκών, όπως η νεφρική ανεπάρκεια, καθώς και σε βελτίωση της ποιότητας ζωής του ασθενούς.

*Από το ένθετο Διαβήτης που κυκλοφορεί με τον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής

Ειδήσεις Σήμερα

Το σπλαχνικό λίπος ως δείκτης πρόγνωσης του διαβήτη τύπου 2

Μην αφήνετε τον διαβήτη να σας «ρίξει» ψυχολογικά, ζητήστε βοήθεια

Ζουν το όνειρο στο Μπαλί -Οι χλιδάτες διακοπές για Χριστίνα Μπόμπα και Σάκη Τανιμανίδη

Επιστρέφει η Μυρτάλη στη Γη της ελιάς

Πυρ και μανία ο Σάββας Πούμπουρας – Η ενόχληση των εκπομπών

Το διαφορετικό Πάσχα των Ντε Γκρες – Γιατί φέτος δεν θα είναι τίποτα ίδιο

Ο Iησoύς από τη Ναζαρέτ: Πότε και σε ποιο κανάλι θα προβληθεί

 Άγιος Παΐσιος – Από τα Φάρασα στον Ουρανό: Αυτό είναι το φινάλε της εμβληματικής σειράς

Τα αφράτα πασχαλινά κουλουράκια της γιαγιάς – Βήμα βήμα η συνταγή