Δρασκελίζοντας τα σκαλιά της οικονομικής εφημερίδας «ΕΞΠΡΕΣ» τον Οκτώβριο του 1985, πρωτοετής φοιτητής της ΑΣΟΕΕ τότε, παρακολουθούσα με προσοχή κάθε συζήτηση των έμπειρων οικονομικών συντακτών.
Οταν κατέφθαναν οι «τόμοι» του Κρατικού Προϋπολογισμού, τον Δεκέμβριο κάθε έτους, η πρώτη ματιά όλων στο τεύχος της εισηγητικής έκθεσης ήταν στο ρυθμό μεταβολής του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος.
«Εχεις ανάπτυξη; Τα πράγματα θα πάνε καλά. Προβλέπεται στασιμότητα ή ύφεση; Υπάρχει πρόβλημα», ήταν το πρώτο τους σχόλιο πριν «ξεκοκαλίσουν» τους πίνακες που ανέλυαν τα βασικά μεγέθη της οικονομίας.
«Πώς έχεις ανάπτυξη; Με αύξηση κατανάλωσης; Η πρόοδος δεν θα είναι μεγάλη. Δεν ανεβαίνουν οι επενδύσεις; Ο Προϋπολογισμός αυτός δεν βγαίνει», ήταν το δεύτερο βασικό τους συμπέρασμα.
Η ανάπτυξη πάντα είναι ο θεμέλιος λίθος της σταθερότητας και ο Προϋπολογισμός του 2024, που κατατέθηκε στη Βουλή από τον υπουργό Οικονομικών, Κωστή Χατζηδάκη, προβλέπει θετικό ρυθμό 2,9% έναντι 1,3% της ευρωζώνης, που σημαίνει ότι η Ελλάδα θα συνεχίσει την τροχιά σύγκλισης με την υπόλοιπη Ευρώπη.
Και από πού θα προέλθει η ανάπτυξη το 2024; Το κλειδί βρίσκεται στις επενδύσεις -προβλέπεται εκτίναξή τους κατά 15% την επόμενη χρονιά-, ενώ κομβικός είναι και ο ρόλος που θα έχουν οι εξαγωγές, οι οποίες εκτιμάται ότι θα αυξηθούν κατά 5,8%.
Είναι ρεαλιστικοί αυτοί οι στόχοι; Ναι, εάν δεν υπάρξουν απρόβλεπτα γεγονότα ευρείας κλίμακας. Κανείς δεν περίμενε πέρυσι την ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή και πριν από δύο χρόνια τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Σύγχυση ταυτοτήτων, απώλεια ισορροπίας
Η Ελλάδα έχει καταστεί ελκυστικός επενδυτικός προορισμός. Αυτό φάνηκε περίτρανα με την πώληση του 22% της Εθνικής Τράπεζας, όταν το ποσό του ενός δισεκατομμυρίου συγκεντρώθηκε μέσα σε λίγα λεπτά της ώρας και οι τελικές προσφορές έφτασαν τα 10 δισεκατομμύρια ευρώ. Το 2024 επίκειται η μετοχοποίηση του Διεθνούς Αεροδρομίου Αθηνών, όπου και εκεί αναμένεται έκρηξη του επενδυτικού ενδιαφέροντος, το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, μετά την Εθνική, θα διαθέσει και το 27% της Πειραιώς, ενώ συνολικά κάθε νέα επιχειρηματική πρωτοβουλία συγκεντρώνει σημαντικά κεφάλαια.
Ο στόχος για τις εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών είναι ρεαλιστικός εάν συνεχισθεί η καλή πορεία του τουρισμού, ήδη οι προκρατήσεις κινούνται με διψήφιους αυξητικούς ρυθμούς.
Η ιδιωτική κατανάλωση το 2024 θα αυξηθεί κατά 1,3% από 2,9% φέτος, ενώ σημαντική είναι η μείωση της δημόσιας κατανάλωσης κατά 1,6% την επόμενη χρονιά, οι κρατικές δαπάνες θα κατευθυνθούν κυρίως προς τις επενδύσεις.
Ολα αυτά δημιουργούν συνθήκες αισιοδοξίας για τη νέα χρονιά, η ανεργία θα μειωθεί στο 9,3%, ενώ ο πληθωρισμός, που ροκανίζει το διαθέσιμο εισόδημα, θα υποχωρήσει στο 2,6%, επίπεδο χαμηλότερο από το ρυθμό ανάπτυξης.
Υπάρχουν κίνδυνοι; Πάντα ελλοχεύουν απειλές, από φυσικές καταστροφές μέχρι μεγάλα διεθνή γεγονότα, όμως η πορεία της οικονομίας τα τελευταία τρία χρόνια είναι εντυπωσιακή, η αγορά κινείται με θετικό πρόσημο και υπάρχει ανάγκη για εργατικά χέρια.
Τι πρέπει να προσέξει η κυβέρνηση; Την ελληνική παραγωγή. Τον αγροτικό τομέα, τη βιοτεχνία και τη βιομηχανία, τον παραγωγικό ιστό της χώρας, που φέρνει εξωστρέφεια και δίνει μόνιμες δουλειές. Πρέπει τα ελληνικά προϊόντα να ενισχυθούν, να αποκτήσουν εμπορική δύναμη, και αυτό μπορεί να γίνει με προγράμματα εκσυγχρονισμού που χρηματοδοτούνται από την Ε.Ε.
Η διεύρυνση της παραγωγικής βάσης λειτουργεί ως δικλίδα ασφαλείας για τη χώρα, ιδίως σε περιόδους κρίσης, όπου το στοιχείο της επάρκειας αγαθών δεν είναι δεδομένο. Εκεί πρέπει να στραφεί το ενδιαφέρον της κυβέρνησης, όπως θα έλεγαν από τα μέσα της δεκαετίας του ’80 οι «μπαρουτοκαπνισμένοι» οικονομικοί συντάκτες της εποχής.