Χθες η τιμή του φυσικού αερίου στο χρηματιστήριο παραγώγων της Ολλανδίας έπεσε στα 95 ευρώ ανά μεγαβατώρα, από τα 350€ που είχε φτάσει τον Αύγουστο, ενώ στην ελληνική αγορά ενέργειας η τιμή του ρεύματος μέσα σε μία ημέρα υποχώρησε κατά 35%, στα 155 ευρώ ανά μεγαβατώρα.
Εάν συνεχισθεί η πορεία της αποκλιμάκωσης, τότε το υπουργείο Οικονομικών θα πάρει δημοσιονομική ανάσα, καθώς δεν θα απαιτούνται σημαντικά ποσά για την επιδότηση των λογαριασμών του ηλεκτρικού ρεύματος, ενώ ταυτόχρονα θα υπάρξει μία επανεκκίνηση της παραγωγής προς όφελος της ανάπτυξης. Φθηνότερη ενέργεια σημαίνει μεγαλύτερο διαθέσιμο εισόδημα για τα νοικοκυριά και περισσότερα κεφάλαια στις επιχειρήσεις για επενδύσεις.
Ταυτόχρονα, όμως, καταγράφεται μείωση για έκτο συνεχόμενο μήνα στις διεθνείς τιμές των τροφίμων. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΗΕ ο σχετικός δείκτης μειώθηκε τον Σεπτέμβριο κατά 1,1% και βρίσκεται στα χαμηλότερα επίπεδα από τον Ιανουάριο. Το κόστος για φυτικά έλαια, ζάχαρη, κρέας και γαλακτοκομικά προϊόντα έχει υποχωρήσει σημαντικά, μετά την εκτίναξη που σημειώθηκε με την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.
2014 και 2024, ομοιότητες και διαφορές
Η συμφωνία που επιτεύχθηκε για τη διακίνηση των σιτηρών μέσω της Μαύρης Θάλασσας και η αύξηση των εξαγωγών από την Ουκρανία και τη Ρωσία έχουν συμβάλει καθοριστικά στην αποκλιμάκωση των τιμών για τα τρόφιμα παγκοσμίως. Σύμφωνα με τους γνώστες της αγοράς, οι τιμές σε βασικά είδη διατροφής έχουν επιστρέψει σε προπολεμικά επίπεδα.
Οι θετικές εξελίξεις στις διεθνείς αγορές όμως πρέπει να αποτυπωθούν και στο καλάθι του νοικοκυριού ώστε να μην επαναληφθεί το φαινόμενο της «αντλίας». Εχουμε διαπιστώσει ότι σε περιόδους ανόδου τιμών στα καύσιμα, οι αυξήσεις στην αντλία γίνονται σχεδόν αυτόματα, ενώ όταν καταγράφονται μειώσεις η πτώση στη λιανική δεν είναι ανάλογη ή καθυστερεί, με δικαιολογία την «αποθεματοποίηση» ακριβού πετρελαίου ή βενζίνης. Αυτό δεν πρέπει να επαναληφθεί στα τρόφιμα.
Από τη στιγμή που οι πρώτες ύλες για πολλά τρόφιμα έχουν μειωθεί διεθνώς και οι εισαγωγείς αγοράζουν φθηνότερα ενώ και το κόστος ενέργειας αποκλιμακώνεται, είναι ώρα να δούμε μειώσεις τιμών στα ράφια των σούπερ μάρκετ και στους λογαριασμούς του ρεύματος.
Οι κρατικοί έλεγχοι πρέπει να ενταθούν και η αποτελεσματικότητα των υπηρεσιών δεν κρίνεται μόνο σε περιόδους ανόδου τιμών αλλά και σε πτωτικές φάσεις η αισχροκέρδεια συντελείται και με σταθερές τιμές που δεν δικαιολογούνται.
Το υπουργείο Ανάπτυξης έχει ζητήσει από όλες τις επιχειρήσεις τροφίμων να καταγράψουν τα αποθέματά τους, επομένως με βάση το πλαφόν που έχει ορισθεί στα περιθώρια κέρδους οφείλει να ελέγξει εάν οι μειωμένες τιμές των πρώτων υλών (δημητριακά, έλαια, άλευρα, ζάχαρη κ.λπ.) θα περάσουν και στα ράφια για τους καταναλωτές. Το στοίχημα είναι μεγάλο αλλά δεν πρέπει να χαθεί, όχι μόνο γιατί το κράτος, δηλαδή οι φορολογούμενοι, έχουν καταβάλει μεγάλα ποσά για να επιδοτηθούν οι λογαριασμοί ενέργειας, αλλά και γιατί τα φαινόμενα αισχροκέρδειας σε βασικά είδη διατροφής χτυπούν ευθέως τους οικονομικά ασθενέστερους.