Πώς, λοιπόν, το ΚΚΡ να μην αποχαιρετήσει τον τελευταίο ηγέτη της Σοβιετικής Ενωσης ως προδότη; Το ΚΚΕ πάλι έβγαλε για όλα ανακοίνωση, εκτός από αυτό. Εβγαλε για τον προγεννητικό έλεγχο, για το Πανεπιστημιακό Ιωαννίνων, για μια κεραία κινητής τηλεφωνίας στον Δήμο Παύλου Μελά, για τη Μαλαματίνα. Για να μην είμαστε άδικοι, πάντως, ο «Ριζοσπάστης» φιλοξένησε την είδηση με μια αναφορά 142 λέξεων.

«ΠΕΘΑΝΕ σε ηλικία 91 ετών ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, ο τελευταίος πρόεδρος της Σοβιετικής Ενωσης. Το όνομά του συνδέθηκε με την τελευταία πράξη της αντεπανάστασης στη Σοβιετική Ενωση, με την ανατροπή του σοσιαλισμού και την παλινόρθωση του καπιταλισμού, στην οποία είχε και ο ίδιος πρωταγωνιστικό-ηγετικό ρόλο “από τα μέσα και από τα πάνω”. Ο Μ. Γκορμπατσόφ ηγήθηκε της πολιτικής της περεστρόικα, που αποτέλεσε ουσιαστικά πολιτική ανατροπής του σοσιαλισμού. Τις πολύτιμες υπηρεσίες του τις εξαργύρωσε κερδίζοντας επαίνους από τους καπιταλιστές εντός και εκτός Ρωσίας, ενώ ο ίδιος ο Γκορμπατσόφ πολλές φορές είχε ομολογήσει ότι σκοπός του ήταν να συμβάλει τα μέγιστα στην ανατροπή του σοσιαλισμού. Τριάντα χρόνια πλέον μετά την επικράτηση της αντεπανάστασης η “προσφορά” του Γκορμπατσόφ ταυτίζεται με τα απανωτά δράματα που έφερε η παλινόρθωση του καπιταλισμού για τους λαούς και την εργατική τάξη της πρώην ΕΣΣΔ και όλου του κόσμου».

ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΦΑΝΕΣ ότι ο θάνατος του Γκορμπατσόφ επέφερε μια αμηχανία ιστορικών διαστάσεων στα κομμουνιστικά κόμματα που έχουν απομείνει σε δυτικές χώρες, διότι άνοιξε ξανά μια παγκόσμια συζήτηση για την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού. Βλέπετε, ο σταλινισμός έχει αποκαθηλωθεί, ο Πούτιν παίζει με τα κουμπιά των πυρηνικών και η Κίνα είναι ο πιο δυνατός παίκτης που έχει να επιδείξει ο παγκόσμιος καπιταλισμός. Ο θάνατος του Γκορμπατσόφ, του ανθρώπου που δεν έστειλε τη σοβιετική στρατιωτική μηχανή να σταματήσει την πτώση του Τείχους, είναι μια υπενθύμιση ότι ο κομμουνισμός έπεσε όντως «από τα μέσα» αλλά και «από τα κάτω». Διότι ο Γκορμπατσόφ δεν υπήρξε εν κενώ, επιτάχυνε αυτό που γινόταν ήδη στα ανατολικά κράτη, για την ακρίβεια το επέτρεψε να συμβεί ανοίγοντας ένα παράθυρο με θέα στο εσωτερικό μιας περίκλειστης, απολυταρχικής εξουσίας. Η φτώχεια, τα προνόμια της κομματικής νομενκλατούρας, η διαφθορά του συστήματος, οι πολιτικές διώξεις.

ΕΚ ΤΩΝ ΥΣΤΕΡΩΝ το όραμα της περεστρόικα αποδείχθηκε, αν όχι αφελές, σίγουρα μη καλά προετοιμασμένο, αφού η αποδόμηση του υπαρκτού σοσιαλισμού έγινε σε δόσεις αλλά η κατάρρευσή του σχεδόν μονοκοπανιά. «Μας χάρισε την ελευθερία, αλλά δεν ξέραμε τι να την κάνουμε», λέει ο Ρουσλάν Γκρίνμπεργκ, επί τριάντα χρόνια στενός σύμβουλος του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ. «Ηταν μια νίκη επί του Ψυχρού Πολέμου, αλλά Δυτικοί σύμβουλοι έπεισαν τους Ρώσους μεταρρυθμιστές να εισαγάγουν την ελεύθερη αγορά το συντομότερο δυνατό. Και στη Ρωσία, όλοι εκτός από εμένα πίστευαν ότι “το λουκάνικο μεγαλώνει από την ελευθερία”. Δεν λειτουργεί έτσι. […] Αν επιβάλεις την ελευθερία χωρίς δικαιοσύνη, τότε αυτόματα αποκτάς μια χώρα με καθαρό καπιταλισμό, χωρίς κοινωνική ισορροπία. Τότε η αγάπη μετατράπηκε σε μίσος».

ΑΡΓΟΤΕΡΑ, ο εκπρόσωπος Τύπου του Γκορμπατσόφ είπε μια ιστορική φράση: «Η Ρωσία δεν πέρασε τη δοκιμασία της ελευθερίας και η Δύση δεν πέρασε τη δοκιμασία της νίκης». Πολλά, λοιπόν, μπορούν να καταλογιστούν εκ των υστέρων στον Γκορμπατσόφ. Κυρίως ότι δεν κατάφερε ή δεν πρόλαβε να χτίσει μια γέφυρα αξιών που θα ένωνε την παλιά Ρωσία με τον σύγχρονο κόσμο έτσι ώστε να μη μετατραπούν οι ουρές για ψωμί σε ουρές για ένα μπέργκερ. Ομως, ο Γκορμπατσόφ προσπάθησε τουλάχιστον να γυρίσει το ρολόι μπροστά και το κατάφερε. Αλλαξε την ιστορία του 20ού αιώνα, προσφέροντας στους ανθρώπους την ελευθερία μαζί με το τίμημά της.