Η Τοπική Αυτοδιοίκηση, όχι μόνο των χωρών υποδοχής, αλλά σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όφειλε να κινητοποιηθεί. Οι συνδιοργανωτές μετέτρεψαν τις εργασίες του Συνεδρίου σε ένα γόνιμο και εποικοδομητικό διάλογο ανταλλαγής απόψεων και κατάθεσης προτάσεων για τα ζητήματα της διαχείρισης του προσφυγικού/μεταναστευτικού, αλλά κυρίως για το τεράστιο θέμα της ένταξης των προσφύγων και των μεταναστών στις τοπικές κοινωνίες.

Οι δήμοι και οι περιφέρειες της Ευρώπης είναι οι πρώτες που καλούνται να διαχειριστούν το ζήτημα. Η πρόσβαση στη βοήθεια της Ευρωπαϊκής Ενωσης γίνεται μέσω των εθνικών κυβερνήσεων. Μία συνθήκη, η οποία θα πρέπει να αναθεωρηθεί και να αλλάξει, καθώς μία πιο ευέλικτη και αποτελεσματική λύση θα ήταν η άμεση πρόσβαση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στα προγράμματα των Βρυξελών. Είναι ένα ζήτημα που τέθηκε κατά τη διάρκεια των εργασιών του Συνεδρίου. Παραμένει άγνωστο ποια θα είναι η θέση των κυβερνήσεων επί της συγκεκριμένης πρότασης και κυρίως ποια θα είναι η τοποθέτηση των Βρυξελών.

Οπως και να έχει, η Τοπική Αυτοδιοίκηση, κυρίως στις ακριτικές ευρωπαϊκές περιοχές, οι οποίες γειτνιάζουν με εστίες έντασης ή δέχονται μεγάλη πίεση από προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές, θα πρέπει να ενισχυθεί. Τόσο οικονομικά όσο και μέσω προγραμμάτων και υλικοτεχνικής υποδομής. Οι δήμοι και οι περιφέρειες, είτε στην Ελλάδα είτε στην Πολωνία είτε στη Βουλγαρία κ.τ.λ., δεν έχουν τη δυνατότητα να διαχειριστούν μόνοι την κατάσταση. Αυτό θα πρέπει να θεωρείται ως δεδομένο…

Και γνωρίζοντας πλέον το «πρόβλημα», θα πρέπει να αναζητηθεί η «λύση». Και αυτή θα πρέπει να γίνει σε κεντρικό, ενδεχομένως και ευρωπαϊκό επίπεδο. Η πρωτοβουλία του δημάρχου Αλίμου, Ανδρέα Κονδύλη, να συνδιοργανώσει το Συνέδριο με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Περιφερειών, αποδείχθηκε εξαιρετικά επίκαιρη και αποτελεσματική. Εδωσε τη δυνατότητα σε όλες τις «φωνές» της αυτοδιοικητικής Ευρώπης να ακουστούν και να καταγραφούν οι προτάσεις τους. Ταυτόχρονα, άνοιξε ένα ευρύ διάλογο σε ευρωπαϊκό επίπεδο, προωθώντας τις πάγιες ελληνικές θέσεις, αλλά και αναζητώντας λύσεις σε ένα ενιαίο πλαίσιο.

Το προσφυγικό/μεταναστευτικό ζήτημα, σίγουρα θα απασχολήσει την Ευρωπαϊκή Ενωση και τα επόμενα χρόνια. Δεν θα αποχωρήσει εύκολα από το «πρώτο πλάνο» και όσο πιο γρήγορα, αποτελεσματικά και αποφασιστικά κινηθεί η Ευρώπη τόσο καλύτερα θα είναι τα αποτελέσματα στο φάσμα της διαχείρισης και της ένταξης των προσφύγων/μεταναστών στις τοπικές κοινωνίες.