Η μη αναθεώρηση του άρθρου 16 για τη δυνατότητα ίδρυσης μη κρατικών πανεπιστημίων είχε τεράστιο κόστος για τη χώρα σε ανθρώπινο δυναμικό, τεχνογνωσία και κεφάλαια, αλλά κυρίως στέρησε από την Ελλάδα την ευκαιρία να μετατραπεί σε εκπαιδευτικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής.

Και επειδή το κενό πάντα καλύπτεται, η Κύπρος που μέχρι τη δεκαετία του ’90 έστελνε τα δικά της παιδιά στην Ελλάδα για να σπουδάσουν, δημιούργησε σύγχρονα εκπαιδευτήρια και σήμερα δεκάδες χιλιάδες Ελληνόπουλα αλλά και φοιτητές από Μέση Ανατολή και Βαλκάνια σπουδάζουν στο νησί δημιουργώντας έσοδα αρκετών δισεκατομμυρίων ετησίως.

Για να γίνει κατανοητή η σημασία σε οικονομικούς όρους, που έχει η προσέλκυση νέων στα ελληνικά πανεπιστήμια, υπολογίζεται ότι κάθε ξένος φοιτητής ισοδυναμεί με 30 τουρίστες. Το όφελος για την εκπαιδευτική κοινότητα θα είναι ακόμα μεγαλύτερο από το οικονομικό. Η Ελλάδα μπορεί να μετατραπεί σε διεθνή κόμβο εκπαίδευσης, απασχολώντας επιστημονικό προσωπικό, που σήμερα αναζητεί τη συνέχιση της ακαδημαϊκής του καριέρας σε πανεπιστήμια του εξωτερικού. Επιπλέον η έλευση ξένων φοιτητών δίνει τεράστιες δυνατότητες στη χώρα να αναπτύξει ερευνητικές δραστηριότητες, να προσελκύσει «φωτεινά μυαλά» που θα ζυμωθούν με την ελληνική κουλτούρα, να δημιουργήσει νέες γενιές φιλελλήνων.

Ολα αυτά θα μπορούσαν να είχαν γίνει πράξη εδώ και 16 χρόνια. Θυμίζουμε ότι ο Γιώργος Παπανδρέου ως αρχηγός του ΠΑΣΟΚ ήταν υπέρ της ίδρυσης μη κρατικών πανεπιστημίων. Μάλιστα το 1998 είχε αρθρογραφήσει σχετικά επισημαίνοντας ότι «το άρθρο 16, προσπαθώντας να αποκλείσει νομικά κάθε άλλη μορφή εκπαίδευσης, ευνούχισε την ελληνική πολιτεία, η οποία δεν μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις οικονομικές, κοινωνικές και ευρωπαϊκές εξελίξεις στον χώρο της Παιδείας. Η ζήτηση για Τριτοβάθμια Εκπαίδευση δεν ρυθμίστηκε από την πολιτεία, με επακόλουθο τη διόγκωση ενός “παράτυπου” και παράλληλου ιδιωτικού τομέα με τα Κέντρα Ελευθέρων Σπουδών».

Οταν το 2007 ο Κώστας Καραμανλής έφερε στη Βουλή την πρόταση αναθεώρησης του Συντάγματος, ο Παπανδρέου υπό την πίεση των εσωκομματικών του αντιπάλων υπαναχώρησε και το ΠΑΣΟΚ αποχώρησε συνολικά από τη διαδικασία, με αποτέλεσμα να μη συμπληρωθεί ο απαιτούμενος αριθμός βουλευτών για την αλλαγή του άρθρο 16.

Η ελληνική κοινωνία είναι πια ώριμη για να αντιλαμβάνεται το κόστος των ιδεοληψιών. Η λειτουργία μη κρατικών πανεπιστημίων δεν θα υποβαθμίσει τα δημόσια ΑΕΙ. Φωτεινό παράδειγμα η Κύπρος, όπου πλέον δημόσια και ιδιωτικά πανεπιστήμια συμπορεύονται δημιουργώντας θέσεις απασχόλησης και προσελκύοντας χιλιάδες ξένους φοιτητές.

Οταν σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης υπάρχει ιδιωτικός τομέας, πλην των πανεπιστημίων και η είσοδος στα ΑΕΙ περνά μέσα από φροντιστήρια και ιδιαίτερα μαθήματα, είναι αβάσιμοι οι φόβοι για «ιδιωτικοποίηση» των ΑΕΙ. Αντιθέτως τα δημόσια πανεπιστήμια θα αναβαθμισθούν, χιλιάδες ερευνητές και διδάκτορες θα απασχοληθούν χωρίς να περιμένουν επετηρίδες και κλειστές πόρτες, η Ελλάδα θα βγει πολλαπλώς ωφελημένη, ποιος ξένος σπουδαστής δεν θα ήθελε να έχει πτυχίο από τη χώρα που γέννησε τη φιλοσοφία, την ιατρική ή τις πολιτικές επιστήμες.

Ελπίζουμε ότι το ΠΑΣΟΚ θα φανεί πιο λογικό σε σχέση με το παρελθόν και θα συμβάλει στην αναγκαία εδώ και δεκαετίες αναθεώρηση του άρθρου 16, που μπορεί να γίνει πράξη στην επόμενη κοινοβουλευτική περίοδο. Αρκετά πληρώσαμε τις δειλίες του παρελθόντος.