Οπως τονίζουν άπαντες οι αναλυτές και οι σύμβουλοι επαγγελματικού προσανατολισμού, οι νέες γενιές θα πρέπει να επιμορφώνονται συνέχεια, καθώς θα χρειαστεί να αλλάξουν επάγγελμα περισσότερες από μία φορά στη διάρκεια της ζωής τους, εξαιτίας της ραγδαίας αύξησης της υψηλής τεχνολογίας και της αυτοματοποίησης. Ακόμα και αν κάποιος δεν αλλάξει επάγγελμα, θα αλλάξει σίγουρα πολλές φορές τον τρόπο που το εξασκεί, αφού θα μεταμορφώνεται διαρκώς η φύση της εργασίας του. Σκεφτείτε για παράδειγμα κάτι που συμβαίνει ήδη: επαγγελματίες στο χώρο των εντύπων προσαρμόζουν τις δεξιότητές τους στα ψηφιακά Μέσα. Ή κάτι ακόμα πιο συχνό. Πολύπειροι επαγγελματίες οδηγοί που παίζουν στα δάχτυλα τριαξονικά φορτηγά πρέπει να επανεκπαιδευτούν στο χειρισμό των ηλεκτροκίνητων οχημάτων, στα οποία το ταμπλό μοιάζει με κόκπιτ πιλοτηρίου.

Πριν λίγες ημέρες ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα του ελληνικού «PISA» και τα αποτελέσματα ούτε διθυραμβικά ήταν ούτε εντελώς αποκαρδιωτικά. Λίγοι στην κορυφή, λίγοι στα χαμηλά, πολλοί οι μέτριοι. Είναι χρήσιμος αυτός ο διαγωνισμός, όχι επειδή μας πληροφορεί ότι τα παιδιά δεν ξέρουν να βρίσκουν τον μέγιστο κοινό διαιρέτη, αλλά επειδή κινητοποιεί ένα σύστημα να καταλάβει ποια είναι τα αδύναμα σημεία του. Στην υπερβολική ύλη; Στην πεπαλαιωμένη μέθοδο εκμάθησης της αποστήθισης; Στην απουσία κριτικής σκέψης και εμβάθυνσης στο κείμενο; Στην αδυναμία χειρισμού πολλαπλών πληροφοριών από φυσικές και ψηφιακές πηγές; Οι απαντήσεις που αναζητούνται δεν αφορούν μόνο στα παιδιά, αλλά και στους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι πρέπει διαρκώς να επιμορφώνονται μαζί με τους μαθητές τους.

Αντιδρούν τώρα κάποιοι αρτηριοσκληρωτικοί συνδικαλιστές για τη ρομποτική ή τα αγγλικά από το νηπιαγωγείο και ειρωνεύονται ακόμα και τα απολύτως βασικά, όπως είναι οι διαδραστικοί πίνακες, αγνοώντας ότι σε λίγα χρόνια οι σχολικές αίθουσες θα «επεκτείνονται» μέσω της εικονικής πραγματικότητας και οι μαθητές θα διαθέτουν εξοπλισμό και εργαλεία να τη διαχειρίζονται. Για να ξεπεράσουν όμως τα παιδιά τις μηχανές, θα πρέπει να καλλιεργήσουν τις ιδιότητες που εκείνες δεν θα αποκτήσουν ποτέ: ενσυναίσθηση, συναισθηματική νοημοσύνη, προσαρμοστικότητα, νέες δεξιότητες. Και δεν χρειάζεται πια να τα ρωτάμε τόσο συχνά τι θα γίνουν όταν μεγαλώσουν, γιατί ακόμα δεν έχει γεννηθεί ο σπουδαίος επαγγελματίας που θα γίνουν.