Η ρωσική εισβολή αλλάζει όχι μόνο το γεωπολιτικό τοπίο στη Γηραιά Ηπειρο, αλλά και τον ρου της διεθνούς πολιτικής.

Γράφει ο Σωτήρης Ντάλης*

Ο αρνητικός πρωταγωνιστής των ημερών, ο πρόεδρος της Ρωσίας, μέχρι πρόσφατα βρισκόταν ενώπιον ενός διλήμματος. Μπορούσε να επιλέξει να κάνει τη χώρα του τέτοια δύναμη που μακροπρόθεσμα θα σήμαινε μια μόνιμη στρατηγική έντασης. Μπορούσε, επίσης, να επιλέξει να καταστεί πρωταγωνιστής και εταίρος σε μια νέα τάξη ασφάλειας και σταθερότητας στην Ευρώπη. Εχει πλέον επιλέξει το πρώτο. Ομως, η ρωσική εισβολή δεν εξελίχθηκε όπως την περίμενε ο Ρώσος πρόεδρος και επέστρεψε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, το ΝΑΤΟ αποκτά πάλι ένα αποτύπωμα στην Ευρώπη, απαραίτητο για την ασφάλειά της, προς το παρόν τουλάχιστον.

Η, δε, Ευρωπαϊκή Ενωση, από την πλευρά της, ενισχύει τη συνοχή της και βιώνει μια άμεση γεωπολιτική ενηλικίωση στο στρατηγικό και αμυντικό επίπεδο. Αγοράζει όπλα για να τα διαθέσει στην Ουκρανία και αποκτά έναν ουσιαστικό ρόλο στη γεωπολιτική. Δεν είναι πλέον μόνο μια ήπια δύναμη υπερασπιστής των αξιών και του Κράτους Δικαίου. Μπορεί να διαθέσει και σκληρή ισχύ για να υπερασπιστεί τις αξίες της ειρήνης, της Δημοκρατίας, της συμφιλίωσης και της αλληλεγγύης. Εδώ αξίζει να υπογραμμιστεί πως χώρες αρνητές της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, όπως η Πολωνία και η Ουγγαρία, άλλαξαν στάση μέσα σε λίγες μέρες. Συνειδητοποιούν πλέον την κομβική έννοια των ευρωπαϊκών συνόρων και πως το προσφυγικό ζήτημα είναι ένα πρόβλημα ευρωπαϊκό και όχι πρόβλημα εκείνων των χωρών που έτυχε να είναι πρώτη πύλη εισόδου για την Ευρωπαϊκή Ενωση. Σήμερα στη θέση της Ελλάδας είναι η Πολωνία και η Ουγγαρία.

Αυτές τις μέρες πραγματοποιείται μια τεράστια αλλαγή προς την κατεύθυνση της πολιτικής ενοποίησης της Ευρώπης. Αυτό που ζητούσαν όσοι μιλούσαν για την πολιτική ενοποίηση της Ευρώπης και έβρισκαν μικρή ανταπόκριση το κατάφερε ο Πούτιν με την εισβολή στην Ουκρανία. Η προοπτική αυτή θα ενισχυθεί και από την ξαφνική γεωπολιτική ενηλικίωση της Γερμανίας, που είναι απαραίτητη για να συμπληρώσει το ρόλο της Γαλλίας και τις προσπάθειες του προέδρου Μακρόν που στοχεύουν στην πολιτική ενοποίηση και στη στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης.

Η ιστορική στροφή της Γερμανίας είναι το νέο μεγάλο δεδομένο από τη ρωσική εισβολή στη Ρωσία. Η απόφαση της Γερμανίας να επενδύσει στην άμυνα και να αποστείλει όπλα στην Ουκρανία εξυπηρετεί βεβαίως και τις ΗΠΑ.

Οσο για την Ελλάδα, δεν είναι μεταξύ Ανατολής και Δύσης, όπως υποστηρίζουν αρκετοί, ούτε ουδέτερη είναι ούτε ίσες αποστάσεις τηρεί. Τις Δυτικές αξίες ενστερνίζεται και τα δυτικά συμφέροντα υπερασπίζεται. Η Ελλάδα είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης και της ευρωζώνης (ευτυχώς) και αποτελεί εγγυήτρια της ειρήνης, της ασφάλειας και της συνεργασίας στην περιοχή. Και αυτό είναι κομβικής σημασίας για την ευρωπαϊκή κυριαρχία στη σημερινή γεωπολιτική στιγμή.

*Ο Σωτήρης Ντάλης είναι αναπληρωτής καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ενοποίησης στο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Από τις εκδόσεις Παπαζήση κυκλοφορεί το βιβλίο του «Μare Nostrum: Μετατοπίσεις ισχύος στον γεωπολιτικό χάρτη της Ευρώπης».