Γράφει η Άννα Παναγιωταρέα

Τα εγκλήματα -ονομάζονταν τιμής ή ερωτικού πάθους- έβρισκαν εκτεταμένη κάλυψη. Μια τεράστια αλλαγή σημειώνεται σήμερα στη δημοσιοποίηση αλλά και στον τρόπο παρουσίασης των εγκλημάτων με θύματα γυναίκες. Εχει χαρακτηριστικά ωριμότητας στην απόδοση των γεγονότων και σεβασμού προς το θύμα.

Η άμεση θετική κοινωνική αντίδραση στην όποια μορφή κακοποίησης, βιασμού, εκμετάλλευσης ή γυναικοκτονίας έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αλλαγή. Μια σημαντική παρατήρηση είναι ότι σε ανάλογες εγκληματικές πράξεις του παρελθόντος, τα ΜΜΕ αντιμετώπιζαν το θύμα σύμφωνα με την κοινωνική αντίληψη για τη θέση της γυναίκας. Οι μαρτυρικές καταθέσεις περιείχαν την καθιερωμένη «πτώση από τα σύννεφα» στους χαρακτηρισμούς για το δράστη: Ηταν «καλός, ήσυχος άνθρωπος, δεν είχε δώσει ποτέ καμία αφορμή στη γειτονιά, στη δουλειά του» και το συμβάν αποδιδόταν στην «κακιά ώρα» και κάποτε, με έμμεσες αιχμές, στην επιρροή της οικογένειας ή στο χαρακτήρα και το ήθος του θύματος.

Αν παρατηρήσουμε προσεκτικά τις φωτογραφίες που δημοσιεύονταν σε σχετικά ρεπορτάζ, θα δούμε ότι, σε πολλές περιπτώσεις, λειτουργούσαν και ως υποσημειώσεις για την αγωγή και το ήθος της γυναίκας-θύματος (μία πρόσφατη φωτογραφία της Καρολάιν ξεσήκωσε θύελλα διαμαρτυριών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης). Αυτό που κάποιες φορές γραφόταν -ιδίως σε περιθωριακά blogs ή σε κίτρινα έντυπα- ότι «προκαλούσε κι αυτή με τη συμπεριφορά της» τείνει να εξαφανιστεί, πολλώ δε μάλλον που η κοινωνία απορρίπτει ανάλογα θέσεις που εμφανώς προσβάλλουν το θύμα. Ο σεβασμός στην προσωπικότητα, στα δικαιώματα, στις όποιες επιλογές, ανεξάρτητα από το φύλο, τείνει να παγιωθεί ως η νέα αντίληψη γύρω από αυτά τα θέματα.

Ωστόσο, τη μεγάλη διαφορά στην εικοσαετία την κάνει η πρωτοφανής αποφασιστικότητα των θυμάτων να καταγγείλουν τους δράστες. Είναι εντυπωσιακό ότι προσφεύγουν στα αρμόδια όργανα καταγγέλλοντας τους κακοποιητές, τους βιαστές, χωρίς να φοβούνται ότι θα βρεθούν μπροστά σε κλειστές πόρτες. Αλλωστε οι χειρισμοί της Αστυνομίας αλλά και της Δικαιοσύνης γίνονται με σχετική διάκριση. Κυρίως, τα θύματα έχουν ξεπεράσει το σύνδρομο που καταδυνάστευσε γενιές και γενιές γυναικών: «Τι θα πει ο κόσμος». Η κοινωνία δείχνει μια εξαιρετική ευαισθησία, στηρίζοντας τη γενναιότητά τους. Αντίστοιχη είναι η στάση και για τις γυναικοκτονίες, όπου η επίκληση της κακιάς στιγμής επιβαρύνει τη θέση του θύτη.

Αν η Δικαιοσύνη εκσυγχρονιστεί συντομεύοντας το χρόνο εκδίκασης ανάλογων υποθέσεων, αν προχωρήσει η αυστηροποίηση για τη γυναικοκτονία, το πλήγμα κατά της παραδοσιακής αντίληψης για τη γυναίκα-κτήμα θα είναι καίριο.

Τότε θα μπορούμε να μιλάμε για την «επανάσταση» στην απόδοση της Δικαιοσύνης που επέβαλε η κοινωνία.

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου