Γράφει ο Γιώργος Κύρτσος*

Ολες οι πολιτικές ομάδες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κατεβάζουν υποψηφίους για την προεδρία, εκτός όμως συγκλονιστικού απροόπτου η τελική αναμέτρηση, στον κρίσιμο 4ο γύρο, θα είναι μεταξύ του υποψηφίου της πολιτικής ομάδας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος κ. Ταγιάνι, και του υποψηφίου της πολιτικής ομάδας της Προοδευτικής Συμμαχίας των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών, κ. Πιτέλα. Είναι και οι δύο Ιταλοί, ο κ. Ταγιάνι είναι σήμερα αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και έχει διατελέσει κυβερνητικός εκπρόσωπος επί κυβέρνησης Μπερλουσκόνι και Ευρωπαίος επίτροπος, ενώ ο κ. Πιτέλα ηγείται της πολιτικής ομάδας της Προοδευτικής Συμμαχίας των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Αθέτηση συμφωνίας

Υπό κανονικές συνθήκες η εκλογή του κ. Ταγιάνι θα έμοιαζε με πολιτικό, εκλογικό περίπατο. Τον Ιούνιο του 2014 οι εκπρόσωποι της πολιτικής ομάδας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, της Προοδευτικής Συμμαχίας των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών και της Συμμαχίας των Φιλελευθέρων και Δημοκρατών για την Ευρώπη υπέγραψαν συμφωνία για την παραμονή του Σοσιαλδημοκράτη κ. Σουλτς για άλλα 2,5 χρόνια στην προεδρία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και την αντικατάστασή του για το υπόλοιπο της πενταετούς θητείας από εκπρόσωπο του ΕΛΚ. Οι τρεις πολιτικές ομάδες θεωρούνται συνεπείς υποστηρικτές της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και αθροίζουν 474 ευρωβουλευτές επί συνόλου 751. Η συνεννόηση θεωρήθηκε τότε αναγκαία για να περιορίσει τα περιθώρια ελιγμών των ευρωσκεπτικιστών και των αντιευρωπαίων, οι οποίοι κέρδισαν σημαντικό έδαφος στις ευρωεκλογές του Μαΐου 2014.

Από τότε η κατάσταση έχει αλλάξει υπέρ των ευρωσκεπτικιστών και των αντιευρωπαίων -αναφέρουμε ενδεικτικά την επικράτηση του Brexit στο Ηνωμένο Βασίλειο και την πολιτική συνεννόηση αυτών των δυνάμεων με τον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος αναλαμβάνει προεδρικά καθήκοντα στις 20 Ιανουαρίου – και θα περίμενε κανείς ότι οι κεντροδεξιοί, οι κεντροαριστεροί και οι Φιλελεύθεροι θα ενίσχυαν τη μεταξύ τους συνεργασία με το σκεπτικό που οι ίδιοι ανέπτυξαν τον Ιούνιο του 2014. Οι Σοσιαλιστές και οι Φιλελεύθεροι αποφάσισαν να μην τηρήσουν τις δεσμεύσεις που ανέλαβαν και να μη σεβαστούν τις υπογραφές που έβαλαν. Υποστήριξαν ότι δεν είναι δυνατόν να προέρχονται από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα ταυτόχρονα ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Γιούνκερ), ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (Τουσκ) και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Στην πραγματικότητα η κατάρρευση της συμφωνίας του Ιουνίου 2014 μεταξύ των φιλοευρωπαϊκών πολιτικών ομάδων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου οφείλεται σε ευρύτερες πολιτικές ανακατατάξεις.

Οι Σοσιαλιστές και γενικότερα η Κεντροαριστερά χάνουν δυνάμεις στις περισσότερες χώρες της Ε.Ε. και σε πολλές περιπτώσεις καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι δεν τους εξυπηρετεί η πολιτική σύγκλιση με τις δυνάμεις της Κεντροδεξιάς, ενώ οι Φιλελεύθεροι δεν έχουν ξεκαθαρίσει τη στρατηγική τους και επηρεάζονται από τον προσωπικό σχεδιασμό του πρώην πρωθυπουργού του Βελγίου και επικεφαλής της ομάδας της Συμμαχίας Φιλελευθέρων και Δημοκρατών για την Ευρώπη, κ. Φερχόφσταντ. Ο τελευταίος είναι μια δυναμική και αμφιλεγόμενη προσωπικότητα. Συνδυάζει τις παρεμβάσεις υπέρ της ευρωπαϊκής ενοποίησης με την παρουσία του στα διοικητικά συμβούλια επιχειρήσεων του ιδιωτικού τομέα, ενώ ο ευρωπαϊσμός του δεν στάθηκε εμπόδιο στην αποτυχημένη, όπως αποδείχτηκε, προσπάθειά του να συνεννοηθεί με τον αντιευρωπαϊστή Μπέπε Γκρίλο, ηγέτη του Κινήματος των Πέντε Αστέρων, το οποίο καταγράφει δημοσκοπικά ποσοστά της τάξης του 30% στην Ιταλία.

Κρίσιμες εκλογές

Η διάσπαση των φιλοευρωπαϊκών δυνάμεων διευκολύνει το έργο των ευρωσκεπτικιστών και των αντιευρωπαίων, οι οποίοι έχουν την πολιτική δυναμική με το μέρος τους εξαιτίας της εξέλιξης του προσφυγικού-μεταναστευτικού στο σημαντικότερο πρόβλημα της Ε.Ε.

Οι εκλογικές αναμετρήσεις που είναι προγραμματισμένες για το 2017 αναμένεται να αναδείξουν τις αλλαγές στο συσχετισμό δυνάμεων που οδηγούν στον τερματισμό της συνεργασίας της Κεντροδεξιάς με την Κεντροαριστερά.
Τον Μάρτιο θα πραγματοποιηθούν βουλευτικές εκλογές στην Ολλανδία και, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, προηγείται το ακροδεξιό κόμμα του κ. Βίλντερς. Η Κεντροδεξιά και η Κεντροαριστερά που συνεργάζονται σήμερα στην κυβέρνηση δέχονται μεγάλη πολιτική πίεση. Οι αναλυτές προβλέπουν εκλογική καθίζηση του κεντροαριστερού Εργατικού Κόμματος, η οποία, εάν πραγματοποιηθεί, μπορεί να στοιχίσει στον κ. Ντάισελμπλουμ την προεδρία του Eurogroup. Ανήκει στο Εργατικό Κόμμα της Ολλανδίας και, αν σταματήσει να είναι υπουργός Οικονομικών της χώρας του, θα πρέπει να αλλάξουν οι κανόνες λειτουργίας του Eurogroup για να παραμείνει στην προεδρία.
Τον Απρίλιο θα έχουμε προεδρικές εκλογές στη Γαλλία, οι οποίες θα εξελιχθούν πιθανότατα σε σκληρή αναμέτρηση μεταξύ άκρας Δεξιάς και Κεντροδεξιάς, με τον υποψήφιο του Σοσιαλιστικού Κόμματος να μην έχει σοβαρές πιθανότητας να περάσει στον κρίσιμο δεύτερο γύρο.

Είναι ενδεικτικό της πολιτικής πτώσης των Σοσιαλιστών το γεγονός ότι ο πρόεδρος Ολάντ δεν θα διεκδικήσει δεύτερη πενταετία επειδή τα ποσοστά δημοτικότητάς του είναι σταθερά μονοψήφια. Επτά υποψήφιοι διεκδικούν, μέσω εσωκομματικών εκλογών, το χρίσμα του Σοσιαλιστικού Κόμματος για τις προεδρικές εκλογές του Απριλίου και οι δημοσκοπήσεις είναι καταδικαστικές για όλους τους.

Τον Σεπτέμβριο θα πραγματοποιηθούν βουλευτικές εκλογές στη Γερμανία, οι οποίες συνδέονται άμεσα με όσα συμβαίνουν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ο απερχόμενος πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, κ. Σουλτς, θα ενισχύσει την προσπάθεια του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, το οποίο καταγράφει δημοσκοπικά ποσοστά της τάξης του 23% στην πορεία προς τις βουλευτικές εκλογές. Οι Χριστιανοδημοκράτες της κ. Μέρκελ προηγούνται με ποσοστά της τάξης του 35%-37% αλλά δέχονται σημαντική πίεση από τα δεξιά τους, από την Εναλλακτική για τη Γερμανία, η οποία εκφράζει βασικές αντιρρήσεις στην πολιτική της καγκελαρίου κ. Μέρκελ για το προσφυγικό-μεταναστευτικού και καταγράφει δημοσκοπικά ποσοστά 11%-13%.

Οι Σοσιαλδημοκράτες δεν μπορούν να αμφισβητήσουν την εκλογική πρωτιά των Χριστιανοδημοκρατών, δεν θέλουν όμως να συνεχίσουν την κυβερνητική συνεργασία μαζί τους, γιατί εκτιμούν ότι στέκεται εμπόδιο στην εκλογική τους ανάκαμψη. Επιδιώκουν, λοιπόν, τη φθορά των Χριστιανοδημοκρατών, ώστε να μειωθεί κάπως η εκλογική ψαλίδα και να διαπραγματευτεί στη συνέχεια το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα κυβερνητική συνεργασία με τους Πράσινους και την Αριστερά, εμποδίζοντας, έτσι, την κ. Μέρκελ να εξασφαλίσει τέταρτη θητεία στην εξουσία. Το σενάριο αυτό έχει μικρές πιθανότητες πραγματοποίησης, η πολιτική λογική όμως που βρίσκεται πίσω από αυτό εξηγεί, σε μεγάλο βαθμό, όσα συμβαίνουν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Κυβερνητικές ευθύνες

Αυτά που συμβαίνουν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και πρόκειται να συμβούν σε μια σειρά από ευρωπαϊκές χώρες οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η Ε.Ε. μπαίνει σε περίοδο κρίσιμων αναμετρήσεων και πολιτικής αστάθειας. Στις συνθήκες που δημιουργούνται, η ελληνική πλευρά βρίσκεται εκτεθειμένη σε σημαντικούς πολιτικούς κινδύνους, γιατί η κυβέρνηση Τσίπρα δεν φρόντισε να ολοκληρώσει έγκαιρα την αναγκαία συνεννόηση με τους Ευρωπαίους εταίρους και τους πιστωτές.

Η επίσημη κυβερνητική γραμμή είναι ότι η Ελλάδα δεν βιάζεται σε ό,τι αφορά την οικονομία και πως το πρόβλημα το έχουν οι Ευρωπαίοι εταίροι, οι οποίοι δεν επιθυμούν να πάνε σε εκλογές έχοντας ανοιχτό το ελληνικό θέμα. Πρόκειται για μία ακόμη λαθεμένη ερμηνεία των ευρωπαϊκών εξελίξεων. Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις που πιέζονται από τα κόμματα της αντιπολίτευσης θα ακολουθήσουν αυστηρότερη στάση στο ζήτημα της κρίσης της ελληνικής οικονομίας για να μη δώσουν πολιτικές ευκαιρίες στους αντιπάλους τους. Γνωρίζουν ότι η ελληνική πλευρά πρέπει να βιάζεται, γιατί όσο διατηρούνται οι εκκρεμότητες γίνεται πιο δύσκολη η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας, ενώ σε τέσσερις έως πέντε μήνες το Ελληνικό Δημόσιο θα βρεθεί ξανά σε αδυναμία να εκπληρώσει τις τοκοχρεολυτικές του υποχρεώσεις.

Η κυβέρνηση Τσίπρα έχασε πολύτιμο χρόνο και οι πολιτικές ανακατατάξεις στην Ε.Ε. κάνουν πιο δύσκολη την έξοδο της ελληνικής οικονομίας από την κρίση. Το καλύτερο σενάριο για την Ελλάδα στηρίζεται στην επικράτηση της Κεντροδεξιάς στη Γαλλία και ξανά στη Γερμανία με παράλληλη ενίσχυση της πολιτικής θέσης της Ν.Δ., ώστε να μπορέσει η ελληνική οικονομία να επωφεληθεί από μια κεντροδεξιά επανεκκίνηση της Ε.Ε.

* Ο Γιώργος Κύρτσος είναι Ευρωβουλευτής της Ν.Δ.

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής