Με τα χέρια του και χωρίς καμία μηχανική βοήθεια, φιλοτεχνεί φυσικού μεγέθους πανοπλίες από τη μυκηναϊκή μέχρι και την ύστερη βυζαντινή περίοδο (1500 π.Χ – 1500 μ.Χ.). Ο αρματοποιός παρουσιάζει τα εντυπωσιακά έργα του σε χώρους πολιτισμού σε Κολωνάκι και Σπάτα και επιχειρεί να μετατρέψει το εργαστήριό του σε επισκέψιμο, ώστε οι μαθητές να μπορούν να δουν από κοντά με ποιον τρόπο κατασκευάζονταν οι πανοπλίες.

Γεννήθηκε το 1978 στην Αθήνα, είναι απόφοιτος του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών και κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος από το φημισμένο Πανεπιστήμιο της Ολλανδίας Wageningen. Κατά τη διάρκεια των μεταπτυχιακών σπουδών του επισκέφτηκε το Μουσείο Royal Armouries στο Λονδίνο και αντίκρισε μεσαιωνικές πανοπλίες. «Ηταν η σπίθα που άναψε την πυρκαγιά μέσα μου. Αναρωτήθηκα γιατί δεν υπάρχουν ελληνικές πανοπλίες και, επιστρέφοντας το 2009 στην Αθήνα, κλείστηκα σε έναν χώρο του πατρικού μου -το οποίο είχα μετατρέψει σε εργαστήριο- και άρχισα τις προσπάθειες», λέει στον «Ε.Τ.». Καθώς ασχολούταν από μικρός με αγροτικές εργασίες, είχε αποκτήσει μία άνεση στις χειρωνακτικές ασχολίες.

«Είχα διαβάσει τη διεθνή βιβλιογραφία για τις πανοπλίες των Βυζαντινών. Είχα επιλέξει να αρχίσω από αυτές, διότι υπήρχαν περισσότερα καταγεγραμμένα στοιχεία. Παρά τις δυσκολίες, μέσα σε έναν χρόνο είχα καταφέρει να δημιουργήσω οκτώ σύνολα βυζαντινών πανοπλιών», αναφέρει. Ενθουσιασμένος από το αποτέλεσμα, επικοινώνησε γραπτώς με τα Μουσεία της χώρας, ενημερώνοντας τους υπευθύνους για το αποτέλεσμα και ζητώντας συνεργασία. Ομως, μάταια. Κανείς δεν απάντησε. Σκέφτηκε να μεταφράσει στα αγγλικά το κείμενο που είχε στείλει στα μουσεία και να το προωθήσει σε φορείς του εξωτερικού. Και τότε το μουσείο του ερευνητικού κέντρου Dumbarton Oaks Museum and Research Library, το οποίο συνδέεται με το Πανεπιστήμιο του Harvard, τον κάλεσε στην Ουάσιγκτον για να μιλήσει σε διεθνές συμπόσιο για το Βυζάντιο, όπου παρουσίασε τρεις ανακατασκευασμένες πανοπλίες του 11ου αιώνα.

Με αναπτερωμένο ηθικό, επιστρέφει στην Αθήνα, συνεχίζει τη δουλειά του και μέχρι σήμερα έχει δημιουργήσει περισσότερα από 80 σετ και ξεχωριστά κομμάτια πανοπλιών. «Και όλα με το χέρι. Οπως την αρχαιότητα. Χωρίς τη βοήθεια μηχανημάτων. Μόνο με τα σφυριά και τα αμόνια», υπογραμμίζει. Οπως αναφέρει, κάθε σύνολο πανοπλίας αποτελεί μία εν δυνάμει «χρονομηχανή», ικανή να ανοίξει τις πύλες του παρελθόντος και να προσφέρει στον σύγχρονο άνθρωπο ταξίδι στις χιλιετίες, από τα ανάκτορα των Ατρειδών, στα παλάτια της Βασιλεύουσας, τριάντα αιώνες μετά. Υπογραμμίζει ότι απαιτείται μεγάλος σωματικός μόχθος για τη φιλοτέχνηση θωράκων.

«Το να πλάθει κανείς το μέταλλο με μόνο βοήθημα ένα σφυρί είναι ένας μικρός άθλος… Δεν υπάρχει τίποτα εύκολο σε αυτή την τέχνη, δεν σου χαρίζεται τίποτα… Πρέπει να κοπιάσεις πολύ όπως κάνουν οι πρωταθλητές», λέει και ξεκαθαρίζει ότι κάθε θώρακας ενσωματώνει τις καλλιτεχνικές νόρμες και τις πολιτιστικές επιταγές της εκάστοτε περιόδου. «Για παράδειγμα, οι θώρακες των Μυκηναίων είναι μεγαλιθικής αισθητικής σαν τους θολωτούς τάφους και τα Κυκλώπεια Τείχη. Αντίστοιχα, εκείνοι της κλασικής περιόδου θυμίζουν ηρωική αγαλματοποιία, εστιάζοντας στην αθλητική ανατομία και την ελληνική πλαστικότητα. Από την πλευρά τους, οι Βυζαντινοί θυμίζουν επιβλητικό τέμπλο καθεδρικών ναών», τονίζει.

Ο Δημήτρης Κατσίκης έχει χωρίσει τις δημιουργίες του σε τρεις περιόδους: 1500 π.Χ.-1100 π.Χ. (μυκηναϊκές πανοπλίες), 800 π.Χ-400 π.Χ. (αρχαίες ελληνικές πανοπλίες) και 900 μ.Χ.-1500 μ.Χ, (βυζαντινές μεσαιωνικές πανοπλίες).

ΜΕ ΤΟ ΣΦΥΡΙ ΚΑΙ ΜΕ ΤΟ ΑΜΟΝΙ

Σε ό,τι αφορά τις πρώτες ύλες, δηλώνει ότι αγοράζει φύλλα μετάλλου και διαφορετικά είδη δέρματος από το εμπόριο. «Η διαδικασία είναι απλή και σε ένα μεγάλο ποσοστό μοιάζει με την παρασκευή ρούχου. Αρχικά, κάνω ένα πατρόν σε χοντρό χαρτόνι, παίρνοντας ως δείγμα το σώμα μου. Στη συνέχεια, το τοποθετώ σε ένα φύλλο μετάλλου, το μαρκάρω και το κόβω. Ακολουθεί η επίπονη διαδικασία της διαμόρφωσής του με σφυριά και αμόνια», λέει.

«ΛΑΘΟΣ ΣΤΟΝ ΟΔΥΣΣΕΑ ΤΟΥ ΝΟΛΑΝ»

Η φήμη του ξεπέρασε τα ελληνικά σύνορα και έφτασε στο… Χόλιγουντ. «Μου έστειλαν μέιλ από την παραγωγή της ταινίας “Οδυσσέας” του Κρίστοφερ Νόλαν. Hθελαν συνεργασία στον τομέα των πανοπλιών. Φυσικά, δέχθηκα αλλά δεν υπήρξε συνέχεια. Από τις φωτογραφίες που διαρρέουν στον Tύπο από τα γυρίσματα, μάλλον η επιλογή των κουστουμιών που έκανε η παραγωγή ήταν λανθασμένη. Η πανοπλία του Οδυσσέα δεν είναι η σωστή…», λέει.

Οι δύο τύποι θώρακα τον 5ο αιώνα π.Χ.

Εξιστορώντας την πορεία των πανοπλιών μέσα στους αιώνες, ο 47χρονος σύγχρονος Ηφαιστος, στάθηκε ιδιαίτερα στον 5ο αιώνα π.Χ., ο οποίος σημαδεύτηκε από δύο βασικές τυπολογίες θωράκων: τον καινοτόμο σύνθετο λινοθώρακα και τον έντονα ανθρωπομορφικό μυώδη ολομεταλλικό θώρακα ως φυσική εξέλιξη του παραδοσιακού αρχαϊκού κωδωνόσχημου.

«Πιθανότατα αν ο Θησέας έφερε πανοπλία, δεν θα ήταν άλλη από μύωδη ολομεταλλική ως ενσάρκωση της αρετής, της αθλητικής δύναμης, της στρατιωτικής ανωτερότητας και της ηρωικής γύμνιας των νεαρών παλαιστών της αρένας. Από την άλλη πλευρά, αναντίρρητα ο ιωνικής προέλευσης λινοθώρακας ήταν ο μεγάλος πρωταγωνιστής των Μηδικών Πολέμων. Με την ανάδυση της Μακεδονίας ως κυρίαρχης στρατιωτικής και πολιτικής δύναμης επέρχονται αλλαγές και στην αρματοποιία.

Ο ενωμένος ελληνικός στρατός ξεχύνεται στην Ασία και στη Μέση Ανατολή, εκεί να αναγκαστεί να υιοθετήσει νέες τακτικές και νέο οπλισμό στην προσπάθειά του να προσαρμοστεί στις νεοαποκτηθείσες επικράτειες. Νέα υβριδικά αμυντικά και επιθετικά εξαρτήματα (μάνικες, κράνη «μάσκες», πανοπλίες αλόγων κ.λπ.) θα δημιουργηθούν από τον συγκερασμό Ελλήνων με ασιατικούς λαούς. Ο ολομεταλλικός μυώδης θώρακας και ο σύνθετος λινοθώρακας θα συνεχίσουν να πρωταγωνιστούν στα πεδία των μαχών και στη συνέχεια θα υιοθετηθούν και από τους Ρωμαίους όταν υποτάξουν τον ελληνιστικό κόσμο. Μέχρι σήμερα μπορούμε να δούμε Ρωμαίους αυτοκράτορες σε μαρμάρινα και μπρούντζινα αγάλματα να φέρουν πολύχρωμους μυώδεις θώρακες, αλλά και λινοθώρακες, κάτι που αποδεικνύει τη βαθιά επίδραση του ελληνικού αμυντικού οπλισμού στη ρωμαϊκή απεικονιστική κρατική τέχνη», καταλήγει. Ο 47χρονος δηλώνει «βάναυσος» καλλιτέχνης, απόφοιτος της Σχολής «Κακών» Τεχνών, ενώ συνηθίζει να διατυπώνει την άποψη ότι η αρματοποιία αποτελεί την ενδοξότερη και την ηρωικότερη τέχνη της Ελλάδας.